Juan Donoso Cortés

Juan Donoso Cortés
Imię i nazwisko	Juan Francisco María de la Salud Donoso Cortés y Fernández Canedo
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1809 ; Valle de la Serena, prowincja Badajoz, Hiszpania
Data i miejsce śmierci	3 maja 1853 ; Paryżu, Francja
Narodowość	hiszpańska
Dziedzina sztuki	literatura i filozofia
Epoka	neoklasycyzm
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Juan Francisco Donoso Cortés, markiz de Valdegamas (ur. 6 maja 1809 w Valle de la Serena, zm. 3 maja 1853 w Paryżu)^[1] – hiszpański pisarz i dyplomata, najwybitniejszy przedstawiciel myśli konserwatywnej w Hiszpanii w XIX wieku. Autor Eseju o katolicyzmie, liberalizmie i socjalizmie (1851). Dowodzi w nim niemożności rozwiązania problemu ludzkiego przeznaczenia przez humanistyczne systemy filozoficzne i jednocześnie podkreśla zależność społecznego i politycznego zbawienia ludzkości od Kościoła katolickiego.

Życiorys

Jego przodkiem był konkwistador Hernán Cortés^[2]. Donoso Cortés urodził się w Valle de la Serena lub Valdegamas (Estremadura). W wieku 11 lat ukończył edukację w zakresie nauk humanistycznych i w następnym roku rozpoczął studiowanie prawa na uniwersytecie w Salamance. W wieku 16 lat trzymał tytuł licencjata przyznany przez uniwersytet w Sewilli. W dwa lata później został profesorem literatury w kolegium w Caceres^[3].

20 stycznia 1830 r. poślubił Teresę García Carrasco; 24 października tego samego roku urodziła się jego jedyna córka, María Josefa, która zmarła dwa lata później, 26 grudnia 1832 r. Jej matka zmarła 3 lipca 1835 r. Donoso Cortés nie ożenił się ponownie^[4].

Od 1833 r. pełnił rozmaite funkcje administracyjne i polityczne. Był kilkakrotnie deputowanym do Kortezów i senatorem (1851-1853). W latach 1848–1849 był hiszpańskim posłem w Berlinie, a od 1851 r. w Paryżu, gdzie zmarł. W 1845 r. otrzymał tytuł markiza Valdegamas i wicehrabiego del Valle. Był także członkiem Królewskiej Akademii Historycznej i prezesem Ateneum Madryckiego^[5].

Myśl polityczna

Juan Donoso Cortés był myślicielem konserwatywnym, często stawianym obok Josepha de Maistre'a i Louisa de Bonalda^[6]. Jego poglądy stanowiły fundamenty dla późniejszej hiszpańskiej prawicy^[7]. W swojej słynnej „Mowie o dyktaturze” zaznaczył, iż jest zwolennikiem dyktatury, jednak w określonych okolicznościach (rewolucja). Sam mówił: wolność umarła – dając do zrozumienia, że dyktaturę traktuję jako mniejsze zło, zaznaczał, że nie ma wyboru między dyktaturą a wolnością – jest jedynie wybór między dyktaturą sztyletu (dictadura del puñal) a dyktaturą szabli (dictadura del sable) – wybiera tę drugą, ponieważ jest szlachetniejsza. Swoją postawą wobec dyktatury ukształtował sposób myślenia hiszpańskiego konserwatyzmu, że rewolucje należy poskromić za pomocą dyktatora, co przyświecało hiszpańskiej prawicy w roku 1936^[8].

Dzieła

Obras de Don Juan Donoso Cortés, Marqués de Valdegamas, Ordenadas y Precedidas de una Noticia Biográfica por Gavino Tejado, Impr. de Tejado, 1854-1855:
- Vol I.
- Vol. II.
- Vol. III.
- Vol. IV.
- Vol. V.
Obras Completas de Donoso Cortés, Juan, Marqués de Valdegamas, 1809-1853, 2 Vols., Editorial Católica, 1946.
Obras Completas. Edición, Introducción y Notas de Carlos Valverde, 2 Vols., Editorial Católica, 1970.

Przypisy

↑ Donoso Cortés Juan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-07] .
↑ Botti, Alfonso (2006). „Donoso Cortés, Juan (1809–1853)”, in: Encyclopedia of Modern Christian Politics. Westport: Greenwood Press, p. 176.
↑ Neill, Thomas Patrick (1951). „Donoso Cortés”, in: They Lived the Faith; Great Lay Leaders of Modern Times. Milwaukee: The Bruce Publishing Company, p. 244.
↑ Daniel Cortés González, Aportes genealógicos de una familia dombenitense, los Donoso-Cortés, „Revista de la Historia de las Vegas Altas”, 4, czerwiec 2013, s. 10-11.
↑ Daniel Cortés González, op. cit., s. 12.
↑ RedakcjaR. Konserwatyzm.pl RedakcjaR., Wielomski: Polemika teologiczno-polityczna Donoso Cortésa z Proudonem [online], KONSERWATYZM.PL – Portal Myśli Konserwatywnej, 11 czerwca 2017 [dostęp 2021-06-26] (pol.).
↑ Organizacja Monarchistów Polskich » Juan Francisco María da Salud Donoso Cortés [online], www.legitymizm.org [dostęp 2021-06-26] (pol.).
↑ Konserwatyści: od liberalizmu do autorytaryzmu (i z powrotem), [w:] JacekJ. Bartyzel JacekJ., Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji. Kosmowizja polityczna tradycjonalizmu karlistowskiego w Hiszpanii., Warszawa 2019, str 52, ISBN 978-83-65806-39-0 .

[1] Donoso Cortés Juan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-07] .

[2] Botti, Alfonso (2006). „Donoso Cortés, Juan (1809–1853)”, in: Encyclopedia of Modern Christian Politics. Westport: Greenwood Press, p. 176.

[3] Neill, Thomas Patrick (1951). „Donoso Cortés”, in: They Lived the Faith; Great Lay Leaders of Modern Times. Milwaukee: The Bruce Publishing Company, p. 244.

[4] Daniel Cortés González, Aportes genealógicos de una familia dombenitense, los Donoso-Cortés, „Revista de la Historia de las Vegas Altas”, 4, czerwiec 2013, s. 10-11.

[5] Daniel Cortés González, op. cit., s. 12.

[6] RedakcjaR. Konserwatyzm.pl RedakcjaR., Wielomski: Polemika teologiczno-polityczna Donoso Cortésa z Proudonem [online], KONSERWATYZM.PL – Portal Myśli Konserwatywnej, 11 czerwca 2017 [dostęp 2021-06-26] (pol.).

[7] Organizacja Monarchistów Polskich » Juan Francisco María da Salud Donoso Cortés [online], www.legitymizm.org [dostęp 2021-06-26] (pol.).

[8] Konserwatyści: od liberalizmu do autorytaryzmu (i z powrotem), [w:] JacekJ. Bartyzel JacekJ., Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji. Kosmowizja polityczna tradycjonalizmu karlistowskiego w Hiszpanii., Warszawa 2019, str 52, ISBN 978-83-65806-39-0 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]