Józef Ćwiąkalski
podpułkownik | |
Data i miejsce urodzenia |
17 marca 1900 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 lipca 1983 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
3 Pułk Strzelców Podhalańskich, |
Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa), |
Odznaczenia | |
|
Józef Ćwiąkalski (ur. 17 marca 1900 w Borkach Małych, zm. 1 lipca 1983 w Oksfordzie) – podpułkownik Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Józef Ćwiąkalski urodził się 17 marca 1900 w Borkach Małych k. Tarnopola[1]. U kresu I wojny światowej w listopadzie 1918 brał udział w obronie Lwowa, a następnie szerzej podczas wojny polsko-ukraińskiej[2][1]. Później uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920[1]. Został absolwentem Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej z lokatą 2, po czym został mianowany przez prezydenta RP podporucznikiem piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923[3][4][5]. Decyzją ministra spraw wojskowych został wcielony do właściwego pułku piechoty[6]. W 1923, 1924 był oficerem 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku[7][8]. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925[9]. W 1928 był przydzielony do macierzystej Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie (Ostrowi)[10]. Tam pełnił funkcje instruktora i adiutanta[1]. W 1932 był oficerem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie[11]. W połowie lat 30. był w stopniu kapitana[12]. Był autorem artykułu pt. Szkolenie w dowodzeniu plutonem rzeczywistym, opublikowanym w zeszycie 6 „Przeglądu Piechoty” z 1935[13]. W tym czasie kierował kursem podchorążych rezerwy przy 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie[14]. W 1939 był dowódcą batalionu KOP[1].
Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej[1]. W stopniu majora był dowódcą 6 kompanii specjalnej (fortecznej) ckm z 11 pułku piechoty (w ramach Zgrupowania „Tarnowskie Góry” i Grupy Operacyjnej „Śląsk”) w sile de facto czterokompanijnego batalionu (po przeformowaniu w Krakowie jako III batalion[15])[16][17][18], dowodząc którym 8 września 1939 walczył w bitwie pod Ksanami, odnosząc ciężkie rany[19]. Został wzięty przez Niemców do niewoli[1]. Po uwolnieniu wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych i w stopniu majora od 16 kwietnia 1946 do 1947 dowodził 13 Wileńskim batalionem strzelców, będąc ostatnim dowódcą tej jednostki[20][21].
Po wojnie pozostał na emigracji i osiadł w Oksfordzie[1]. Był tam wyróżniającym się działaczem społecznym[1]. Współtworzył Koło Szkół Podchorążych Piechoty w Londynie, którego był wieloletnim prezesem[1]. Do końca życia był w stopniu podpułkownika[1]. Zmarł 1 lipca 1983 w Oksfordzie[1]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu Wolvercote[21][22].
Był żonaty z Zofią (1906–1982), która podczas wojny zesłana przez sowietów do łagrów, po uwolnieniu służyła w Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet (PWSK), a po wojnie na emigracji działała społecznie oraz w organizacjach religijnych i niepodległościowych[2][21].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[1] nr 11819
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (5 listopada 1977)[23][1]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1974)[24]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[1]
- Złoty Krzyż Zasługi[1]
- Medal Niepodległości (16 marca 1937)[12][1]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[25][26]
- Krzyż Obrony Lwowa[1]
- Złota Odznaka Honorowa Koła Lwowian[1]
- Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)[21]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 46, s. 97, Grudzień 1983. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ a b Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 44, s. 100, Grudzień 1982. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 3 lipca 1923 roku, s. 438-440.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 464.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 406.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 lipca 1923 roku, s. 493-494.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 382.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 330.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 271.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 152.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 104, 804.
- ↑ a b M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Józef Ćwiąkalski. Szkolenie w dowodzeniu plutonem rzeczywistym. „Przegląd Piechoty”. Z. 6, s. 705-713, 1035. Szkolenie.
- ↑ Janusz Hetmańczyk. Porucznik Andrzej Buchman, ps. „Korsak” (1913-1944) – przyczynek do biografii. „Almanach Sądecki”. Nr 1/2 (82/83), s. 53, 2013.
- ↑ Grupa Operacyjna „Śląsk”. muzeum-slask1939.pl. [dostęp 2019-10-27].
- ↑ Stanisław Obcowski: Wspomnienie o 11. Pułku Piechoty. montes.pl. [dostęp 2019-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Grupa Operacyjna "Śląsk" ("Jagmin"). goslask1939.pl. [dostęp 2019-10-27].
- ↑ Władysław Bazarnik: Koryczan Józef 1914–1939. Żołnierz Września 1939 r.. armiakrajowakrzeszowice.eles.pl. [dostęp 2019-10-27].
- ↑ Tomasz Trepka: 80 lat temu rozegrała się dramatyczna bitwa pod Ksanami. Jaki miała przebieg?. echodnia.eu, 2019-09-14. [dostęp 2019-10-27].
- ↑ Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945 Zeszyt nr 15 Materiały Uzupełniające do Księgi Chwały Piechoty Polskiej. Londyn: 1974, s. 69.
- ↑ a b c d Józef Ćwiąkalski. rysie.montecassino.eu. [dostęp 2019-10-27].
- ↑ Jozef Cwiakalski. billiongraves.pl. [dostęp 2019-10-27]. (ang.).
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 27, 31 grudnia 1977.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, 31 grudnia 1974.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636. „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 104.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ludzie związani z Oksfordem
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Majorowie piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Obrony Lwowa
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Oficerowie piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza
- Podpułkownicy mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Polacy odznaczeni Medalem Wojny 1939–1945
- Polscy jeńcy niemieckich obozów jenieckich
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1900
- Zmarli w 1983
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej