Kaplica cmentarna Wniebowstąpienia Pana Jezusa w Niwiskach
 nr rej. A-234 z 14.09.2007[1]
| |||||||||
| kaplica cmentarna | |||||||||
 Kaplica w 2012 roku | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu kolbuszowskiego  | |||||||||
Położenie na mapie gminy Niwiska  | |||||||||
 50°13′11,0415″N 21°37′48,8675″E/50,219734 21,630241
| |||||||||
Kaplica cmentarna Wniebowstąpienia Pana Jezusa w Niwiskach[1] (daw. Kaplica grobowa Hupków)[2] – kaplica cmentarna znajdująca się w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, w Niwiskach.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ufundowana przez Jana Hupkę kaplica wraz z kryptą rodziny Hupków powstała w 1874 roku na cmentarzu w Niwiskach[3]. 8 maja 1899 roku dekretem biskupa tarnowskiego Ignacego Łobosa nadano jej prawo odprawiania mszy świętej[4]. Kaplica była remontowana w 1976 i 1994 roku[5]. 14 września 2007 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-234[1]. W 2007 roku zamontowano w nim antywłamaniowe drzwi wejściowe[5] i osłonę przed deszczem nad nimi, natomiast wewnątrz aparat bioosmoza służący do osuszania kaplicy. Po odrestaurowaniu elewacji budynek stał się kaplicą przedpogrzebową[6].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kaplicę wzniesiono na planie kwadratu, z kruchtą od południa. Kraty w oknach oraz zamknięcie w kruchcie zostały wykonane według projektu kaplicy cmentarnej w Kastl. Znajdujące się na zewnątrz zwieńczone wieżyczkami narożniki ujęto pilastrami. Ściany kaplicy zostały wykonane z cegły dworskiej połączonej zaprawą wapienną oraz otynkowane i pomalowane[3]. Mur ma grubość 50 cm. Cokół został obłożony płytkami z piaskowca i okuty blachą. Betonowe schody zostały obłożone płytkami. Nad nawą znajduje się otynkowane sklepienie kolebkowe o konstrukcji drewnianej na siatce trzcinowej, które zachowało się w dobrym stanie. Dach nad kruchtą i nawą jest dwuspadowy i pokryty ciemnoczerwoną blachą. Na szczycie nawy znajduje się wieloboczna sygnaturka z przeźroczami. Została przykryta metalowym dachem i zwieńczona metalowym krzyżem. Kaplica ma czteropolowe okna zamknięte pełnym łukiem i otwierające się na zewnątrz. Dwuskrzydłowe drewniane drzwi mają niesymetryczne skrzydła, półokrągłe naświetlenie i są przeszklone kolorowymi szybami[3]. Pod całą kaplicą znajduje się wysoka na 2 metry piwnica, którą obmurowano cegłami dworskimi. W 2016 roku wejście do krypty było zabetonowane płytą stropową[3].
We wnętrzu kaplicy znajduje się drewniany ołtarz z tabernakulum, obrazem Pana Jezusa Zmartwychwstałego, mosiężnym krzyżem nad tabernakulum oraz rzeźbami Matki Bożej Bolesnej i Jana Chrzciciela. Znajduje się tam również sufitowy obraz Anioła Stróża[4] (jego autorstwo przypisuje się Karolowi Fryczowi)[7], grafika Matki Bożej Ostrobramskiej, której owalną ramę wykonali artyści z Ukrainy, a także dekret nadania przez bp. Ignacego Łobosa prawa do odprawiania mszy śwętej z 8 maja 1899 roku. Po II wojnie światowej kolbuszowski malarz odnowił obraz Pana Jezusa Zmartwychwstałego, Edward Augustyn podjął się remontu ołtarza i nastawy ołtarzowej, jego polichromię wykonała Maria Grodecka, a polichromię wnętrza Michał Świder wraz z bratem Wiesławem[4]. W kaplicy pochowano zmarłych z rodziny Hupków oraz Hildegardę Teodorowiczową[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 37 [dostęp 2022-01-14].
- ↑ Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 7.
- ↑ a b c d Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 13.
- ↑ a b c Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 27.
- ↑ a b Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 39.
- ↑ Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 40.
- ↑ Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 33.
- ↑ Augustyn i Zych 2016 ↓, s. 16.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- ks. Wiesław Augustyn, ks. Sławomir Zych: Zabytkowa kaplica grobowa rodziny Hupków. Kolbuszowa: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, 2016. ISBN 978-83-60944-70-7. (pol.).