Karim Chan
| ||||
| ||||
| Okres | ||||
|---|---|---|---|---|
| Poprzednik | ||||
| Następca | ||||
| Dane biograficzne | ||||
| Dynastia | ||||
| Data urodzenia |
ok. 1705 | |||
| Data śmierci | ||||
Karim Chan Zand, per. کریم خان زند (ur. ok. 1705, zm. 1779) – perski władca z dynastii Zandów panujący w latach 1750–1779.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W czasie panowania Nadira Szaha był dowódcą wojskowym. Po śmierci Nadira w 1747 roku Persja stanęła na krawędzi wojny domowej. Karim Chan podporządkował sobie cały kraj z wyjątkiem Chorasanu, gdzie nadal panował Szahruch Szah, wnuk Nadira Szaha. Przywrócił tym samym spokój w kraju. W wyniku walk z Osmanami zdobył prowincję Basra.
Karim Chan wraz z Abu'l Fath Chanem i Alim Mardan Chanem uzgodnili podział kraju między siebie, sprawując faktyczną władzę w Iranie – formalnie władcą był małoletni Ismail III. Współpraca ta zakończyła się jednak w 1779, w chwili śmierci Karima Chana i po morderstwie Abu'l Fath Chana, którego zabił Ali Mardan Chan. W wyniku wewnętrznych waśni monarchowie w roku śmierci Karim Chana zmieniali się czterokrotnie.
W czasie swych rządów przywrócił stosunki dyplomatyczne z Wielką Brytanią i pozwolił Kompanii Wschodnioindyjskiej na założenie placówki handlowej w południowym Iranie. Swoją stolicą uczynił miasto Sziraz, gdzie polecił rozpoczęcie kilku projektów budowlanych. Kiedy zmarł, wojna domowa wybuchła ponownie, a żaden z jego następców nie był w stanie rządzić tak efektywnie jak on.
Karim Chan nigdy nie używał tytułu szacha, woląc tytuł regenta chłopów (وکیل الرعایا Wakil ar-Ra'ājā). Do dziś ma reputację jednego z najbardziej sprawiedliwych władców w historii Iranu. Dotyczące go anegdoty i legendy przedstawiają go jako władcę litościwego i pełnego trosk o dobro swoich poddanych.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zand Dynasty (ang.). www.iranchamber.com. [dostęp 2010-08-13].
| Poprzednik Szahruch Szah |
Szach Persji 1750–1779 |
Następca Abu'l Fath Chan Zand |