Kastaniety
| |
| Klasyfikacja naukowa |
111.141 |
|---|---|
| Klasyfikacja praktyczna | |
| Podobne instrumenty |
talerze orkiestrowe, marakasy, agogo, pudełko akustyczne, paszcze |
Kastaniety (hiszp. castañuelas) – instrument muzyczny z grupy idiofonów zderzanych[1]. Występują w dwóch głównych odmianach: tradycyjnej i orkiestrowej[1].
Kastaniety tradycyjne wykorzystywane są w tańcu i mają formę dwóch muszelkowatych płytek z drewna grenadillowego, bukowego lub kokosowego, rzadziej z kości (słoniowej[1]) lub rogu, nawleczonych w jednym końcu na sznur[2]. Grający nakłada sznur na kciuk i uderzając pozostałymi palcami w jedną z muszelek wywołuje krótki, wysoki dźwięk[1][2].
Kastaniety orkiestrowe mają formę dwóch lub czterech wklęsłych, drewnianych muszli, przytwierdzonych luźno do drewnianej płytki osadzonej na trzonku (rączce). Przy potrząsaniu, muszle uderzają w płytkę wywołując krótkie, mniej ostre niż w tradycyjnych dźwięki[1]. Również rytm kastanietów orkiestrowych jest mniej precyzyjny niż tradycyjnych[2].
Figurami rytmicznymi kastanietów są rytmy punktowane i tremolo. Ich głos w partyturze zapisuje się na dowolnej wysokości pięciolinii, czasami razem z innymi instrumentami perkusyjnymi[2].
Pierwowzorem kastanietów była prymitywna klaskanka z dwóch kawałków drewna lub kości. Do południowej Europy dotarły w XVI wieku z Azji. Rozpowszechniły się szczególnie w Hiszpanii[1] i południowych Włoszech[2]. Do orkiestry symfonicznej i operowej wprowadzone zostały w okresie romantyzmu wraz z innymi narodowymi instrumentami perkusyjnymi o charakterystycznej barwie (np. tamburyn)[3]. Niektórzy kompozytorzy (m.in. Camille Saint-Saëns, Maurice Ravel) wprowadzali je czasami do muzyki artystycznej w celu uwypuklenia kolorytu lokalnego. Współcześnie stosowane w orkiestrach tanecznych[4], i w orkiestrze symfonicznej, na równi z innymi instrumentami perkusyjnymi[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Baculewski et al. 2006 ↓, s. 427.
- ↑ a b c d e Drobner 1997 ↓, s. 234.
- ↑ Drobner 1997 ↓, s. 240.
- ↑ Drobner 1997 ↓, s. 251.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Baculewski et al.: Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
- Mieczysław Drobner: Instrumentoznawstwo i akustyka. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997. ISBN 83-224-0469-7.