Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy
Distinctive emblem for cultural property.svg 574/54 z dnia 25.11.1949[1]
katedra
Ilustracja
Katedra od strony skrzyżowania ul. NMP i Tadeusza Łączyńskiego.
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Legnica

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

katedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy

Wezwanie

Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Wspomnienie liturgiczne

Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Położenie na mapie Legnicy
Mapa konturowa Legnicy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy”
Ziemia51°12′25″N 16°09′42″E/51,206944 16,161667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy – znajduje się przy pl. Katedralnym.

Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1208, spłonęła prawdopodobnie podczas oblężenia miasta w 1241, obecny budynek wzniesiony został w latach 1333–1380, w 1378 zakończono budowę wieży północnej. Wśród jego budowniczych wymieniany jest murator Wiland, zapewne syn wrocławskiego muratora o tym samym imieniu, działającego w XIII w. W XV w. dobudowano 9 kaplic bocznych, w 1648 pożar zniszczył większość wyposażenia i nadwerężył korpus nawy głównej. W latach 1892–1894 dokonano jego przebudowy na kościół neogotycki, dobudowano wieżę południową, część murów zewnętrznych i część detali architektonicznych przekuto[2]. Portal zachodni z lat 1338–1341 zdobił gotycki posąg kamienny NMP z Dzieciątkiem Jezus. Portal północny przedstawia pokłon Trzech Króli – rzadko spotykany w sztuce gotyku. Znajduje się tutaj również pentaptyk z XV w. ze scenami przedstawiającymi św. Annę Samotrzeć, św. Jadwigę oraz sceny Męki Pańskiej – najcenniejszy, zarazem jedyny, zabytek malarstwa gotyckiego, znajdujący się w kaplicy od strony północnej kościoła. Wewnątrz liczne epitafia, renesansowa ambona z lat 1586–1588, barokowy ołtarz, brązowa chrzcielnica w kształcie kielicha mszalnego z XIII w., pochodzące z XIV w. posągi apostołów, płyta nagrobna księcia brzeskiego i legnickiego Ludwika II i jego żony Elżbiety Brandenburskiej. W 1645 w katedrze pochowany został kapitan-porucznik cesarskiego majestatu Joachim Friedrich z prudnickiego rodu Bilicerów[3].

25 marca 1992 papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus ustanowił kościół katedrą. 2 czerwca 1997 w katedrze przebywał papież Jan Paweł II[4].

10 kwietnia 2011 w przedsionku głównego wejścia do świątyni odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku. Na tablicy oprócz listy ofiar znajduje się zdanie: „Pan prezydent za życia i po śmierci był przez jednych ludzi poniżany i wyszydzany, ale dla wielu rodaków był nadzieją na odbudowę niepodległej i sprawiedliwej Polski”[5].

5 listopada 2014 r. w krypcie katedry został pochowany ks. dr hab. infułat Władysław Bochnak (1934–2014) wieloletni proboszcz parafii katedralnej[6], natomiast 11 marca 2017 r. w podziemiach katedry spoczął pierwszy biskup legnicki Tadeusz Rybak[7][8].

Organy[edytuj | edytuj kod]

Organy zostały wybudowane przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy w 1894 roku. Prospekt pochodzi z XVIII, jest dziełem Ignatiusa Mentzla. Instrument został nieznacznie przebudowany przez Gustava Heinze w 1928 roku, a w 1991 roku gruntownie wyremontowany przez firme braci Broszko z Bolesławca[9].

Dyspozycja instrumentu:

Manuał I Manuał II Manuał III Pedał
1. Prinzipal 16' 1. Gedeckt 16' 1. Bourdun 16' 1. Untersatz 32'
2. Bourdun 16' 2. Prinzipal 8' 2. Prinzipal 8' 2. Prinzipal-Bass 16'
3. Prinzipal 8' 3. Fl. amabile 8' 3. Violoncello 8' 3. Violon 16'
4. Gedeckt 8' 4. Aeoline 8' 4. Konzert-flöte 8' 4. Gambe 16'
5. Quintatön 8' 5. Vox coelestis 8' 5. Rohrflöte 8' 5. Subbas 16'
6. Octave 4' 6. Gemshorn 8' 6. Octave 4' 6. Salicet-Bass 16'
7. Hohlflöte 4' 7. Octave 4' 7. Travers-flöte 4' 7. Octavbass 8'
8. Gambe 4' 8. Spitzflöte 4' 8. Violine 4' 8. Violoncello 8'
9. Qiunte 2 2/3' 9. Octave 2' 9. Quinte 2 2/3' 9. Bassflöte 8'
10. Kornett 2-3x 10. Laringot 1 1/3' + 1' 10. Piccolo 2' 10. Octave 4'
11. Octave 2' 11. Krumhorn 8' 11. Sifflöte 1' 11. Quinte 5 1/3'
12. Mixtur 5x 12. Kornett 3-5x 12. Posaune 16'
13. Trompete 8' 13. Sharf 4-5x 13. Trompete 8'
14. Cymbel 3x
15. Oboe 8'
16. Tuba Mirabilis 8'

Dzwony[edytuj | edytuj kod]

Kuranty[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze kuranty w katedrze zostały zamontowane w wieży południowej kościoła w 1893 r. Ufundował je stolarz Konrad, który w swoim testamencie przeznaczył na ten cel odpowiednią sumę pieniędzy. 19 dzwonów o łącznej wadze 3 500 kg zostało odlanych w ludwisarni Franza Schillinga, w Apoldzie. Kurant był podłączony do zegara i co godzinę od 6.00 do 22.00 wygrywał melodie religijne związane z określoną porą dnia. W 1944 r. kuranty nakazem władz hitlerowskich zarekwirowano na cele wojenne. Po wielu latach pochodzący spod Wałbrzycha prezes Fundacji "Erika - Simon - Stiftung", Gerhard Simon po przesiedleniu z Niemiec odwiedził Legnicę w celu posłuchania kurantu, który słuchał jeszcze jako mały chłopiec. Dzięki swojej inicjatywie oraz postawie ówczesnego proboszcza Simon ufundował nowy kurant, składający się 18 dzwonów odlanych w Holandii[10][11].

Dzwony[edytuj | edytuj kod]

Na wieży znajdują się obecnie trzy dzwony. Dwa największe pochodzą z kościoła św. Marii Magdaleny w Zatoniu koło Bogatyni, która to wieś zniknęła z powierzchni ziemi w ramach poszerzania się terenów kopalni Turów. Trzeci dzwon ostał się z wojennych konfiskat. Instrumenty zamiast imion mają inskrypcje[12][11]. Dwa mniejsze poświęcone są poległym podczas 1 wojny światowej. W 2018 roku po kilku latach milczenia dzwony przeszły remont, który wykonała firma RDUCH BELLS & CLOCKS[13]. Instrumenty otrzymały nowe zawieszenia i serca oraz nowy mechanizm wprawiania ich w ruch[11].

Dane dzwonów[12][11]
Waga (kg) Ton Rok odlania Odlewnia
Mały dzwon 120 kg gis" ? Albert Geittner, Wrocław
Średni dzwon 460 kg h' 1920 Schilling & Lattermann, Morgenröthe-Rautenkranz
Duży dzwon 1200 kg f' 1922 Albert Geittner, Wrocław

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Zdjęcie zrobione z placu Powstańców Wielkopolskich. Na pierwszym planie pomnik Jana Pawła II

    Zdjęcie zrobione z placu Powstańców Wielkopolskich. Na pierwszym planie pomnik Jana Pawła II

  • Ujęcie z północnej części placu Powstańców Wielkopolskich.

    Ujęcie z północnej części placu Powstańców Wielkopolskich.

  • Wieże katedry

    Wieże katedry

  • Portal północny – scena Pokłonu Trzech Króli

    Portal północny – scena Pokłonu Trzech Króli

  • Portal zachodni

    Portal zachodni

  • Rozeta nad portalem zachodnim

    Rozeta nad portalem zachodnim

  • Renesansowa ambona z lat 1586–1588

    Renesansowa ambona z lat 1586–1588

  • Barokowy ołtarz

    Barokowy ołtarz

  • Patroni diecezji śś. Piotr i Paweł

    Patroni diecezji śś. Piotr i Paweł

  • Pomnik Papieża Jana Pawła II

    Pomnik Papieża Jana Pawła II

  • Tablica upamiętniająca Wielki Jubileusz Roku 2000

    Tablica upamiętniająca Wielki Jubileusz Roku 2000

  • Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy

    Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-02-01].
  2. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 326.
  3. ↑ Bilitsch – Bilitz, eine Stadt und Herrschaft – Bilitz, Bielsky von – Bilitzer von Bilitz – Bilkan – Bilke – Bilkenstern – Bilkowsky, Belkowsky – Bill, N. – Bill, Wilhelm – Billa, ein kleiner Fluß oder Bach im Herzogthum Crain – Blättern im Zedler-Lexikon Bd. 0, Seite 622, www.zedler-lexikon.de [dostęp 2020-12-26].
  4. ↑ Ks. Władysław Bochnak, Jan Paweł II w katedrze legnickiej, Edytor, Legnica 1997, ISBN 83-907812-2-0.
  5. ↑ Płyta smoleńska odsłonięta w Katedrze legnickiej. legnica.fm, 2011-04-10. [dostęp 2011-05-01].
  6. ↑ Ciało księdza Bochnaka spocznie w katedrze. fakty.lca.pl, 2 listopada 2014. [dostęp 2015-10-18].
  7. ↑ Pogrzeb bp Tadeusza Rybaka. episkopat.pl.
  8. ↑ Legnica pożegnała swojego pierwszego biskupa. niedziela.pl.
  9. ↑ Legnica ( Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła), musicamsacram.pl [dostęp 2021-11-24].
  10. ↑ Kuranty na wieży legnickiej katedry, niedziela.pl [dostęp 2022-08-16] (pol.).
  11. ↑ a b c d Instytut Gość Media, Znowu grają, legnica.gosc.pl, 10 maja 2018 [dostęp 2022-08-16].
  12. ↑ a b zegary mojej i przodkow Legnicy, www.liegnitz.pl [dostęp 2022-08-16].
  13. ↑ Instytut Gość Media, Dzwony daly głos, legnica.gosc.pl, 7 maja 2018 [dostęp 2022-08-16].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Parafie dekanatu Legnica Wschód
Kościoły dekanatu Legnica Wschód
kościoły
parafialne
kościoły
filialne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katedra_Świętych_Apostołów_Piotra_i_Pawła_w_Legnicy&oldid=68581971”