Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej
 A-100 z 05.01.1968[1]
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
.jpg) Elewacja frontowa | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Pilzno  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |||||||||
 50°01′02,1″N 21°12′13,5″E/50,017250 21,203750
| |||||||||
Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej – drewniany rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej, zbudowany w 1778, znajdujący się w miejscowości Machowa.
W 1879 w rodzinnej krypcie grobowej (pod prezbiterium) machowskiego kościoła pochowana została Henrietta Ewa Ankwiczówna, która zapisała się w historii jako młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza, adresatka jego wierszy: Do mego Cziczerona i Do Henrietty[2].
W 1968 obiekt wpisany do rejestru zabytków.
Historia obiektu[edytuj | edytuj kod]
Kościół zbudowano w 1778 z fundacji ówczesnego właściciela wsi Macieja Niemyskiego jako kapelanię dworską. W 1791 świątynię konsekrował biskup Florian Amand Janowski. Od 1889 była ekspozyturą (kościołem pomocniczym) parafii w Łękach Górnych, zaś jako samodzielna parafia została erygowana przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę w 1925. W latach 1906–1909 pokryto dach blachą. W 1906 wykonano polichromię wnętrza. Kościół był odnawiany po zniszczeniach wojennych z 1944 oraz w latach 1959–1962, kiedy dobudowano przybudówki od południa. W latach 2012–2014 trwał remont świątyni. Wymieniono fundamenty i dolne belki ścian, wykonano konserwację więźby dachowej i przywrócono pokrycie gontowe[3].
-
Widok ogólny -
Elewacja południowa -
Dzwonnica -
Widok od strony sanktuarium
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, dwudzielna. Trójbocznie zamknięte prezbiterium i szersza nawa z kruchtą od frontu i przybudówką od południa zwaną salą Jana Pawła II. Przy prezbiterium od północy zakrystia, a od południa kaplica. Dach dwuspadowy kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną latarnią z blaszanym hełmem. Ściany oszalowane gontem[3][4].
Wnętrze nakryte płaskim stropem z zaskrzynieniami w nawie wspartymi dodatkowo na czterech słupach. Ściany pokryte ornamentalną polichromią z 1906. Tęcza profilowana, zamknięta łukiem o wykroju zbliżonym do łuku pełnego. Na ścianie wschodniej prezbiterium zamiast architektonicznego ołtarza głównego obraz Trójcy Świętej w typie tzw. Tronu Łaski autorstwa Adama Giebułtowskiego z 1962. Pozostałe wyposażenie to dwa neogotyckie ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica z 1927. Parapet chóru ozdobiony płaskorzeźbionym przedstawieniem Ostatniej Wieczerzy[2][3].
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Od strony wschodniej znajduje się dzwonnica z XX w. z dwoma dzwonami Maria i Stanisław Kostka z 1954[5].
W obrębie dziedzińca kościelnego znajduje się grób Otto Schimka, austriackiego żołnierza służącego w czasie II wojny światowej w Wehrmachcie, rozstrzelanego za dezercję, a wedle przekazu jego siostry również za odmowę wykonania wyroku śmierci na polskich cywilach[2][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-05-16].
- ↑ a b c Artur Bata, Hanna Lawera: Pilzno i okolice. PUW Roksana, Krosno 1997, s. 54–60. ISBN 83-87282-28-6.
- ↑ a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. Pro Carpathia, Rzeszów 2015, s. 178. ISBN 978-83-61577-68-3.
- ↑ a b Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2001, s. 112, 113. ISBN 83-85557-88-1.
- ↑ Machowa, kościół Trójcy Świętej. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. [dostęp 2019-05-20]. (pol.).