Kościół św. Bartłomieja w Tarxien
![]() | |||||||||||||||
![]() Kościół św. Bartłomieja w Tarxien. Widoczna fasada (po lewej) i półokrągło ścięty narożnik z bocznym wejściem. | |||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||
Adres |
Triq il-Kbira | ||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||
Archidiecezja | |||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
23 sierpnia | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Malty ![]() | |||||||||||||||
![]() |
Kościół pw. świętego Bartłomieja Apostoła (malt. Il-knisja ta’ San Bartilmew, ang. Church of Bartholomew the Apostle), znany też pod wezwaniem Matki Bożej Dobrej Rady (malt. tal-Madonna tal-Bon Kunsill, ang. Our Lady of Good Counsel) – rzymskokatolicki kościół w Tarxien na Malcie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia kościoła sięga XVIII wieku. Jego fundatorem był, zaangażowany w swojej pracy parafialnej, ksiądz Bert Mangion, który zapisem notarialnym w dniu 29 lipca 1759 zostawił fundusze potrzebne do jego budowy. Życzeniem darczyńcy było, by kościół otrzymał wezwanie św. Bartłomieja, jego patrona, oraz Matki Bożej Dobrej Rady[1][2][3].
Projektantem kościoła był maltański architekt Giuseppe Bonnici. Kamień węgielny, za aprobatą ówczesnego biskupa Malty Bartolomé Rulla, położono 30 kwietnia 1764. Budowa świątyni trwała 12 lat; gotowy kościół pobłogosławił 10 marca 1776 ks. Ġwann Psaila, proboszcz parafii Tarxien.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/St_Bartholomew_Tarxien_08.jpg/180px-St_Bartholomew_Tarxien_08.jpg)
Równocześnie ze świątynią powstał, przylegający do niej, rozległy budynek zwany „Domus Curialis”, mający być siedzibą proboszcza. Do dziś służy on parafii w Tarxien[1][2][3][4][5][6]. Zbudowane zostało również niezależne mieszkanie dla zakrystiana, z bezpośrednim wejściem do kościoła[1].
Pierwszy festyn w święto patronalne urządzono 23 sierpnia 1776[1][5].
30 kwietnia 1797, na prośbę proboszcza, biskup Vincenzo Labini konsekrował kościół[1][2][4][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Fasada kościoła jest elegancka i oryginalna. Tworzą ją proste pilastry w stylu jońskim, osadzone na wysokich cokołach. Kapitel każdego pilastra tworzą woluta, feston i element kwiatowy na szczycie. Na nich wsparte jest szerokie belkowanie z ciężkim gzymsem. Nad częścią centralną prosty trójkątny fronton. Ponad wszystkim góruje prosta pełna balustrada z kamiennymi płonącymi urnami, umieszczonymi na jej końcach. Na środku balustrady ozdobny przerwany półokrągły cokół z krzyżem na szczycie. Na cokole atrybuty św. Bartłomieja – nóż i palma męczennika[1][6]. Gdy boczne segmenty fasady są proste, cała dekoracja architektoniczna skoncentrowana jest w jej centralnej części. Główne wejście tworzą prostokątne drzwi z kamiennymi listwami wokół, kartuszem i półokrągłym naczółkiem. Bezpośrednio nad portalem widać mocno zdobione okno[6]. Pomiędzy oknem a szczytowym frontonem dwa duże kartusze, mieszczące promieniujące symbole Najświętszego Serca Jezusa oraz Niepokalanego Serca Maryi[1].
Frontowe narożniki budynku są półokrągło ścięte. W nich, pomiędzy pilastrami, identycznymi jak na fasadzie, znajdują się boczne wejścia, otoczone ozdobną ramą i zwieńczone trójkątnym naczółkiem. Z tyłu, nad lewą boczną ścianą wznosi się niewielka dzwonnica z jednym dzwonkiem, której wykończenie jest podobne do szczytu fasady[1].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/St_Bartholomew_Tarxien_04.jpg/200px-St_Bartholomew_Tarxien_04.jpg)
Kościół wewnątrz ozdobiony jest w podobnym stylu, jak na fasadzie. Kapitele jońskich pilastrów również zawierają festony i kwiaty. Ciężki gzyms obiega całe wnętrze. Między czterema dużymi łukami widać cztery lunety, doświetlające wnętrze, zaś całość wznosi się do góry, utrzymując kopułę z latarnią[1][5].
W kościele znajdują się trzy ołtarze. Ołtarz główny, zbudowany w stylu końcowego baroku – rokoko, co najbardziej widoczne jest na zdobieniach tabernakulum oraz mensy[1].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/St_Bartholomew_Tarxien_05.jpg/200px-St_Bartholomew_Tarxien_05.jpg)
Nad ołtarzem obraz maltańskiego malarza Rokku Buhagiara z 1776, przedstawiający św. Bartłomieja w towarzystwie anioła trzymającego nóż – atrybut Świętego. Na tle chmur dwa duże anioły w otoczeniu putti, trzymają obraz Matki Bożej Dobrej Rady[1].
Na bocznych ścianach apsydy dwa obrazy niewielkiej wartości artystycznej. Po lewej obraz Męczeństwo św. Bartłomieja, po prawej zaś Madonna i św. Monika. Na tym drugim również wizerunek ks. Berta Mangiona, fundatora kościoła[1][2].
Po lewej stronie nawy ołtarz Matki Boskiej Bolesnej z obrazem z 1717. Prawa strona zajęta przez ołtarz św. Andrzeja Avellino z obrazem św. Izydora[1].
W czterech rogach kościoła widzimy oryginalne boczne drzwi, zamknięte żelaznymi ozdobnymi kratami. Ich portale są proste, lecz eleganckie. Nad drzwiami umieszczone są cztery obrazy przedstawiające Chrzest Jezusa w rzece Jordan, Konsekrację św. Publiusza, Śmierć św. Franciszka Ksawerego oraz Śmierć św. Józefa. Ich autor jest nieznany[1].
Nad wejściem znajduje się drewniana galeria organowa, wykonana w stylu pasującym do reszty kościoła[1].
Kościół dzisiaj[edytuj | edytuj kod]
Obecnie kościół jest bardzo dobrze utrzymany i co roku, w sierpniu, obchodzone jest święto liturgiczne św. Bartłomieja[1] oraz Matki Bożej Dobrej Rady. Zawierane są tutaj małżeństwa oraz odbywają się rocznicowe msze święte. W kościele odbywa się wieczysta adoracja eucharystyczna[4].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
Budynek kościoła umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2033[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Roderick Busuttil: Il-knisja ta’ San Bartilmew u tal-Madonna tal-Bon Kunsill ~ Ħal Tarxien ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-26)]. (malt.).
- ↑ a b c d CXXVI. Altre Chiese nel Tarxen e suoi limiti / Chiesa della Vergine del Buon Consiglio e san Bartolommeo. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 440. (wł.).
- ↑ a b Tarxien – Church of Our Lady of Good Counsel. W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar, 2003, s. 509. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c Ħal Tarxien / Church of St. Bartholomew, Apostle. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-25)]. (ang.).
- ↑ a b c d Churches / The Church of St Bartholomew and Our Lady of Good Council. localgovernment.gov.mt. [dostęp 2019-03-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Chapel of St Bartholomew. NICPMI, 2011-12-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-29)]. (ang.).