Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie

Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	nr rej. 307 z dnia 01.12.1956 r.; oraz 352 z 21.06.1967 r.
	kolegiata; kościół parafialny
	; widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Opoczno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Bartłomieja Apostoła w Opocznie
Wezwanie	św. Bartłomieja
Historia
Data rozpoczęcia budowy	połowa XIV wieku
Data zakończenia budowy	1935-1937
Data poświęcenia	1949
Data zniszczenia	1655, 1812, 1935
Fundator	Kazimierz Wielki
Dane świątyni
Styl	neo-barok
Architekt	Jerzy Struszkiewicz
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 52; 4
	Położenie na mapie Polski Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	Położenie na mapie gminy Opoczno Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	Położenie na mapie Opoczna Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie
	51°22′36″N 20°17′27″E/51,376667 20,290833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu opoczyńskiego diecezji radomskiej.

Historia

Pierwszy kościół został zbudowany około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego w stylu gotyckim. Kościół ten został zrujnowany w czasie Potopu szwedzkiego w 1655 roku. W 1812 roku podczas wojen napoleońskich pełnił rolę szpitala wojskowego. W 1826 r. geodeta rządowy W. Jarecki stwierdził, że kościół św. Bartłomieja jest w złym stanie i nie posiada już sklepienia. W 1850 r. rozpoczęto odbudowę świątyni według projektu Henryka Marconiego i wtedy też zbudowano m.in. gwiaździste sklepienie w obecnej kaplicy Matki Bożej (dawnym prezbiterium). W 1888 r. polichromia kościoła odnowiona została przez Stanisława Wyspiańskiego, który uczestniczył w wyjeździe krakowskich historyków sztuki pod nadzorem prof. Władysława Łuszczkiewicza^[1] (polichromia została zamalowana w 1954 roku).

W związku z tym, że średniowieczny kościół był zbyt mały dla coraz liczniejszej parafii, w 1932 roku podjęto decyzję o jego rozbiórce i budowie nowej świątyni^[2], przy czym postanowiono zachować zakrystię i gotyckie prezbiterium, które przeznaczono na kaplicę Matki Boskiej. Budowę nowego kościoła wg projektu arch. Jerzego Struszkiewicza z Krakowa rozpoczęto w 1934 roku, jednak przerwała ją II wojna światowa, w związku z czym kościół konsekrowano w 1949 roku^[3].

11 kwietnia 2011 na frontonie kolegiaty odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku.

Siedziba Opoczyńskiej Kapituły Kolegiackiej.

Architektura

Z kościoła zbudowanego w stylu gotyckim zachowało się dawne dwuprzęsłowe prezbiterium. Pełni ono obecnie rolę bocznej kaplicy Matki Bożej. Prezbiterium było zamknięte wielobocznie ze skarpami. Nakryte jest dachem dwuspadowym z barokową sygnaturką.

W 1934 roku rozpoczęto budować nowy kościół w stylu neobarokowym. Kościół posiada trzy nawy i jest licowany kamieniem, co jest nietypowe dla Polski. W 1960-1962 r. z okazji 1000-lecia państwa polskiego wewnętrzne ściany kościoła ozdobiły freski wykonane przez Stefana Macieja Makarewicza^[3].

Wnętrze kościoła

chrzcielnica gotycka z XV wieku z herbami Rola, Nałęcz, Orzeł, Jastrzębiec, Leliwa, Odrowąż, Poraj, Łabędź
nagrobek renesansowy rycerza Adama Śmigielskiego z Bnina herbu Ogończyk z 1616 r.
nagrobek renesansowy chorążego rawskiego Piotra Załuskiego z 1630 r.
nagrobek Jerzego Karwickiego i Anny z Podlodowskich z 1623 roku
stalle renesansowe z końca XVI wieku
tablica poświęcona Helenie z Błońskich Karwickiej (zm. 1829 r.)
tablica poświęcona Sabinowi Sierawskiemu (zm. 1841 r.)
tablica z marmuru ufundowana w stuletnią rocznicę zgonu Jana Kilińskiego 28 stycznia 1919 r.

W świątyni znajdują się ikony pochodzące ze zburzonej w 1929 cerkwi św. Włodzimierza^[4].

Plebania

Pierwotny budynek plebanii wzniesiony został w 1622 r. przy murze cmentarza parafialnego i przypuszczalnie w 1655 r. przebywał w nim szwedzki feldmarszałek Arvid Wittenberg. Na parterze zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami. Nad wejściem do plebanii wmurowana jest kamienna płyta pochodząca z połowy XVII wieku ozdobiona kartuszami z herbami Dębno i Lewart, Królestwa Polskiego i rodu Wazów "snopek". Pośrodku znajduje się tablica żeliwna z napisem informującym o fundacji plebanii przez opoczyńskiego proboszcza Jana Alberta Liwskiego.

Dzwonnica

Zbudowana w 1 połowie XIX w.na planie kwadratu.

Przypisy

↑ Józef Szczypka, Wejście w labirynt – młodość ST. Wyspiańskiego Opowieść o młodości Stanisława Wyspiańskiego, Wydawnictwo: Instytut Wydawniczy PAX, 1964, s.170
↑ Akta Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu. Akta kościoła św. Bartłomieja w Opocznie 1844- 1983, Protokół powizytacyjny bpa Jasińskiego Opoczno 25 VIII 1932 r.
↑ ^a ^b Nowy BIP - najlepsze i najtańsze rozwiązanie BIP spełniające wymogi ustawy - Strona główna [online], opoczno.i-gmina.pl [dostęp 2021-06-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-08] (pol.).
↑ Ałła Matreńczyk. O cerkwi, której już nie ma. „Przegląd Prawosławny”, s. 36, listopada 2016.

[1] Józef Szczypka, Wejście w labirynt – młodość ST. Wyspiańskiego Opowieść o młodości Stanisława Wyspiańskiego, Wydawnictwo: Instytut Wydawniczy PAX, 1964, s.170

[2] Akta Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu. Akta kościoła św. Bartłomieja w Opocznie 1844- 1983, Protokół powizytacyjny bpa Jasińskiego Opoczno 25 VIII 1932 r.

[:0-3] Nowy BIP - najlepsze i najtańsze rozwiązanie BIP spełniające wymogi ustawy - Strona główna [online], opoczno.i-gmina.pl [dostęp 2021-06-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-08] (pol.).

[4] Ałła Matreńczyk. O cerkwi, której już nie ma. „Przegląd Prawosławny”, s. 36, listopada 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]