Kolonia robotnicza Ficinus
50°16′24″N 18°51′36″E/50,273333 18,860000 nr rej. A/1231/78 z 19 sierpnia 1978[1]
| |
 Pasaż Kubiny w Rudzie Śląskiej, w Wirku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Kubiny 4-34 |
| Typ budynku |
budynki mieszkalne i gospodarcze, obecnie usługi |
| Rozpoczęcie budowy |
1860 |
| Ukończenie budowy |
1867 |
Położenie na mapie Rudy Śląskiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°16′24″N 18°51′36″E/50,273333 18,860000
| |
Kolonia robotnicza Ficinus – historyczne osiedle robotnicze w Rudzie Śląskiej przy ul. Kubiny, wybudowane w latach 1860–1867 dla pracowników kopalni „Błogosławieństwo Boże” (niem. Gottessegen). Swoją nazwę ma od Georga Ficinusa - urzędnika górniczego, który odpowiadał za jego budowę[2].
Kolonia jest od 1978 roku wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/1231/78[3]. Ochrona obejmuje budynki mieszkalne, gospodarcze oraz ich najbliższe otoczenie[4]. Od 19 października 2006 „Kolonia robotnicza Ficinus”, wraz z Giszowcem i Nikiszowcem znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego[5].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Założenie składa się z szesnastu identycznych domów, ustawionych kalenicowo wzdłuż ulicy Kubiny (w północnej pierzei). Domy są murowane z piaskowca, nietynkowane, z ceglanymi obramieniami okiennymi. Postawione zostały na rzucie prostokąta. Budynki są dwukondygnacyjne, nakryte niskimi dachami dwuspadowymi[6].
W każdym domu znajdowały się cztery mieszkania[6], dwa na piętrze i dwa na parterze[2]. Do każdego z nich prowadziło osobne wejście przez przybudówki umieszczone symetrycznie po stronie wschodniej i zachodniej budynku. Do mieszkań na parterze wejścia umieszczone były w ścianie południowej przybudówki, do mieszkań na piętrze po stronie północnej[6].
Mieszkania były niewielkie, o powierzchni ok. 40 m². Składały się z przedsionka, kuchni i jednego pokoju[6].
Za domami mieszkalnymi znajdowały się budynki gospodarcze używane do hodowli drobnego inwentarza[6] oraz ogródki[2]. W latach 70. XX wieku w miejscu ogródków wybudowano bloki[2].
Rewitalizacja osiedla
[edytuj | edytuj kod]Na początku lat 90. XX wieku osiedle było w bardzo złym stanie technicznym. Z 16 budynków tylko jeden był użytkowany, pozostałe ulegały stopniowej degradacji[7]. W roku 1990 opracowano koncepcję programowo-przestrzenną osiedla, która zakładała stworzenie w nim pasażu usługowego. Realizacja projektu rozpoczęła się w 1995 roku[7]. Po przeprowadzonej rewitalizacji[8], osiedle pełni funkcję usługową, głównie handlową[9]. Od 2020 roku w budynku zlokalizowanych pod numerem 24 swoją siedzibę ma filia Miejskiej Biblioteki Publicznej[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2025.
- ↑ a b c d Kamil Iwanicki, Familoki: śląskie mikrokosmosy, Gliwice: Editio, 2023, s. 33, ISBN 978-83-8322-302-5 [dostęp 2025-10-04].
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 164.
- ↑ Rejestr zabytków: Ruda Śląska. [dostęp 2011-06-09].
- ↑ Kolonia Robotnicza Ficinus - Szlak Zabytków Techniki [online], www.zabytkitechniki.pl [dostęp 2021-03-16] (pol.).
- ↑ a b c d e Urbańczyk 2014 ↓, s. 67.
- ↑ a b Urbańczyk 2014 ↓, s. 68.
- ↑ Małgorzata Krakowiak: Zobacz, póki istnieją. Osiedla robotnicze na Górnym Śląsku. www.gazeta.pl. [dostęp 2011-06-09].
- ↑ Urbańczyk 2014 ↓, s. 71.
- ↑ Artur Kępa, Ficinus od podszewki [online], Ruda Śląska [dostęp 2021-03-16] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kolonia robotnicza Ficinus na Szlaku Zabytków Techniki. gosilesia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-06)].
- Kolonia robotnicza Ficinus w Rudzie Śląskiej
- Łukasz Urbańczyk: Kolonia Ficinus w Rudzie Śląskiej jako przykład udanej rewitalizacji osiedla robotniczego. W: Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego. T. 6: Dom - zabytkowa architektura mieszkalna. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2014. ISBN 978-83-939745-0-4.
