Kościół Nawrócenia św. Pawła w Krakowie

Kościół Nawrócenia św. Pawła
	A-870 z 15 stycznia 1991
	kościół konwentualny misjonarzy
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Stradomska 6
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Nawrócenia św. Pawła
Wezwanie	św. Pawła Apostoła
Wspomnienie liturgiczne	25 stycznia
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1719
Data zakończenia budowy	1728
Data poświęcenia	1732
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie Krakowa Kościół Nawrócenia św. Pawła
	Położenie na mapie Polski Kościół Nawrócenia św. Pawła
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kościół Nawrócenia św. Pawła
	50°03′12,8″N 19°56′25,1″E/50,053556 19,940306
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Nawrócenia św. Pawła – rzymskokatolicki kościół konwentualny misjonarzy znajdujący się w Krakowie przy ul. Stradomskiej 6, na Stradomiu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zgromadzenie Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo sprowadził w 1682 do Krakowa z Chełmna biskup Jan Małachowski, umieszczając ich pierwotnie na Wawelu. Misjonarze mieli sprawować nadzór nad kształceniem kleryków w diecezjalnym seminarium duchownym^[2]. Biskup wkrótce zaczął skupywać dla nich nieruchomości na Stradomiu, po wschodniej stronie głównej drogi łączącej krakowską bramę Grodzką z mostem na Starej Wiśle prowadzącym na Kazimierz (obecna ulica Stradomska), z przeznaczeniem na budowę kościoła i klasztoru^[2]. Między rokiem 1683 a 1686 „na nowo wybudowano” zrujnowaną kamienicę Ługowską, tworząc z niej budynek furty^[2]. W zakupionym w roku 1688 pałacu Wielopolskich urządzono kaplicę i mieszkania ordynandów. W latach 1693-1695 w przedłużeniu budynku furty wzniesiono długi budynek kolegium (obecnie północne skrzydło klasztoru), a równocześnie w roku 1693 położono kamień węgielny pod budowę kościoła Nawrócenia św. Pawła Apostoła^[2]. Dalsze prace, z fundacji Michała Szembeka, biskupa sufragana krakowskiego, podjęto dopiero w roku 1719, zmieniając wcześniejszą koncepcję przestrzenną całości^[2]. Budowę kościoła według projektu Kacpra Bażanki, zmarłego w styczniu 1726, ukończono w roku 1728 (fasada pozostała nieukończona), klasztoru - w 1732; w tymże roku konsekracji świątyni dokonał biskup sufragan krakowski, Michał Ignacy Kunicki^[2].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Kościół posiada fasadę wzniesioną z ciosów piaskowca i elementami dekoracji rzeźbiarskiej z wapienia. Jest świątynią zaliczaną do okresu późnego baroku. Do dekoracji wnętrza wprowadził Kacper Bażanka lustra, które poszerzają optycznie przestrzeń jak również powodują równomierne oświetlenie kościoła.

Ołtarz główny powstał w latach 1761-62 wykonano go z czarnego marmuru dębnickiego z postaciami św. Piotra i św. Andrzeja na konsolach. W ołtarzu znajduje się obraz atrybuowany Tadeuszowi Kuntze przedstawiający nawrócenie św. Pawła pochodzący z ok. 1756. Na uwagę zasługuje także srebrne tabernakulum pochodzące z lat 1732-33. W jednym z bocznych ołtarzy znajduje się obraz Łukasza Orłowskiego Archanioł Michał (ok 1746).

W niszach nawy ustawiono figury dziesięciu Apostołów autorstwa snycerza Antoniego Frączkiewicza. Są one uważane za jeden z ciekawszych przykładów krakowskiej plastyki doby baroku. Ten sam artysta wykonał także ołtarz św. Kazimierza pochodzący z 1738 r. Obraz przedstawiający św. Kazimierza namalował Walery Eliasz-Radzikowski w 1868 r. W 1866 r. Walery Eliasz malował też na zlecenie oo. Misjonarzy obraz Matki Boskiej Bolesnej umieszczony w rokokowej ramie relikwiarzowej. Polichromia pokrywająca sklepienia i sufity powstała pod kierunkiem Izydora Jabłońskiego w latach 1862-1864. Z zespołu malarzy współpracujących przy jej wykonaniu należy wymienić: Aleksandra Kotsisa i Walerego Eliasza-Radzikowskiego. Przedstawia ona patronów Polski, Ojców Kościoła i świętych Zgromadzenia Misji.

W klasztorze Misjonarzy przechowywany jest portret króla Stefana Batorego autorstwa nadwornego malarza Marcina Kobera namalowany w 1583 r., który trafił tutaj z katedry wawelskiej.

W 1960 roku przeprowadzono remont fasady kościoła, uzupełniając ją trójkątnym tympanonem nad częścią środkową oraz attykami nad kaplicami. Zmiany projektowali architekci Wiktor Zin oraz Stanisław Murczyński.

Nieukończona fasada w 2 poł. XIX wieku
Wnętrze kościoła
Ołtarze główny
Fragment sklepienia ze zwieńczeniem ołtarza głównego
Chór i organy
Ambona i rzeźba apostoła

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jerzy (1930-) RedJ.(1. ) R. Wyrozumski Jerzy (1930-) RedJ.(1. ) R., Jacek (1954-) RedJ.(1. ) R. Purchla Jacek (1954-) RedJ.(1. ) R., Rocznik Krakowski. T. 75 (2009), Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2009 [dostęp 2020-04-22] .

Źródła[edytuj | edytuj kod]

Katalog zabytków sztuki w Polsce, miasto Kraków, Kazimierz i Stradom, Kościoły i klasztory 2, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1994
Michał Rożek, Barbara Gądkowa Leksykon kościołów Krakowa, Wydawnictwo Verso, Kraków 2003, ISBN 83-919281-0-1, s. 139

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .

[:0-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jerzy (1930-) RedJ.(1. ) R. Wyrozumski Jerzy (1930-) RedJ.(1. ) R., Jacek (1954-) RedJ.(1. ) R. Purchla Jacek (1954-) RedJ.(1. ) R., Rocznik Krakowski. T. 75 (2009), Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2009 [dostęp 2020-04-22] .

[1]

[2]