Koźle (województwo wielkopolskie)
52°34′28″N 16°23′56″E/52,574444 16,398889| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
335[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-551[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PSZ |
| SIMC |
0595826 |
Położenie na mapie gminy Szamotuły  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego  | |
| 52°34′28″N 16°23′56″E/52,574444 16,398889[1]
| |
Koźle – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Szamotuły.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś szlachecka Kozle położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[4] Pierwsze udokumentowane wzmianki o osadnictwie w tym miejscu pod nazwą Kuźle pochodzą z 1387 roku[5]. W Koźlu stacjonuje Ochotnicza Straż Pożarna, którą mieszkańcy założyli w 1925 roku[6].
We wsi organizowane są zawody psich zaprzęgów: Puchar Polski w 2016[7], w 2017 Mistrzostwa Polski i Mistrzostwa Świata[8], Mistrzostwa Polski w 2018[9] i 2019[10]. Do 2017 roku działała tu również szkoła podstawowa, która jednak została zlikwidowana z powodu zbyt małej liczby uczniów[11][12].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przebiega trasa rowerowej Szamotulskiej pętli rowerowej - 
Szamotuły – Baborówko – Kąsinowo – Myszkowo – Przyborowo – Brodziszewo – Koźle – Wielonek – Ostroróg – Rudki – Gałowo – Szamotuły. Główną atrakcją wsi jest miejsce hodowli kóz i plantacji ziół z charakterystycznymi drewnianymi rzeźbami Koźlaków[13].
Regionalizmy[edytuj | edytuj kod]
Zygmunt Zagórski w 1962 roku spisał nazwy i określenia obiektów terenowych we wsi Koźle[14].
Nazwy części wsi:
- Kole F'igury - koło przydrożnej kapliczki, kierunek północny
- Poznai̯nsko - kierunek południowy
- Pod‿Borėm - kierunek północno-zachodni, część wsi pod lasem
- Gać - kierunek południowy, gać to wiązka chrustu, gałęzi używanych jako osłona, przykrycie, to grobla, tama
- Reštůfka - kierunek południowy, resztówka - reszta gruntu pozostała po parcelacji prywatnej posiadłości ziemskiej
- Χubyi̯ Koźelsḱe - kierunek zachodni
Nazwy i określenia pól:
- Bṷota - kierunek zachodni
- Zoganka - kierunek zachodni, rzeczownik pochodzący od czasownika zogańać - zaganiać
- Gać (Gać to i̯estta pṷolė) - kierunek południowy
- Gųska i pažyskṷo - kierunek południowy, gųska - drobne okrągłe głaziki, znajdujące się w piasku, pažyskṷo - ziemia żwirowata
- Ćiχy Důṷ - kierunek południowo-zachodni, pole położone niżej
- Pod‿Bṷorėm - pod lasem, kierunek wschodni
- Ṷazy - kierunek zachodni, łaz - miejsce po wypalonym lub wykarczowanym lesie przeznaczone pod uprawę lub pastwisko, miejsce niskie i bagniste zarosłe krzakami
- Dėmbov'eček - kierunek wschodni
- Na Koźyem = na kozim, kierunek zachodni, licha ziemia
- Cycynek - kierunek zachodni, na polu tym jest woda
- Byčė - kierunek południowy, bycze pole
Nazwy łąk:
- Bṷota - kierunek zachodni
- Pažyskṷo =ziemia żwirowa, kierunek południowy
- Śv'ińo Gać = świńska gać, kierunek wschodni
Nazwy lasów:
- Bůr Otorofsḱi - kierunek północny, od pobliskiej miejscowości Otorowo, nazwy części lasu: Kačlinek, Cygai̯nsḱe Doṷy
- Śv'ińo Gać - kierunek wschodni
- Ḿelno - kierunek południowo-zachodni
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60927
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 535 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 24.
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski i Władysława Walewskiego, Słownik geograficzny królestwa polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom 11, Warszawa 1880, s.785.
- ↑ Kronika OSP w Wielkopolsce: Ochotnicza Straż Pożarna w Koźlu - OSP Koźle [online], gloswielkopolski.pl, 23 września 2018 [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Wyścigi Psich Zaprzęgów już dziś w Koźlu! [online], Szamotuły Nasze Miasto, 9 kwietnia 2016 [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Mistrzostwa Świata psich zaprzęgów [online], poznan.tvp.pl, 24 listopada 2017 [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Anna Czarnecka, KOŹLE I TRADYCJA [online], www.wodr.poznan.pl [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Magda Prętka, Wyścigi Psich Zaprzęgów. Wielkie, sportowe święto czworonogów i maszerów [ZDJĘCIA] [online], Szamotuły Nasze Miasto, 1 lipca 2020 [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Szkoła Podstawowa w Koźlu. Czy czeka ją likwidacja? [online], Szamotuły Nasze Miasto, 18 grudnia 2015 [dostęp 2020-08-14] (pol.).
- ↑ Wykaz szkół i placówek zlikwidowanych, których dokumentacja przebiegu nauczania przechowywana jest w Kuratorium Oświatyw Poznaniu [online] [dostęp 2020-08-14].
- ↑ Portal Szamotulskie Trasy Rowerowe https://r.szamotuly.pl/trasa.php?page_route=1&content=opis data dostępu = 2020-08-13
- ↑ Zygmunt Zagórski, NAZWY TERENOWE Z KILKU WSI W BYDGOSKIEM I POZNAŃSKIEM „Slavia Occidentalis”, t. 31, Poznań 1974, s. 183-192, data dostępu = 2020-08-14
