Przejdź do zawartości

Kraje katalońskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wielka Katalonia na tle Półwyspu Iberyjskiego
Położenie krajów katalońskich
Ekspansja języka katalońskiego na pograniczu hiszpańsko-francuskim – kolor ciemnopomarańczowy

Kraje katalońskie (kat. Països Catalans [pəˈizus kətəˈɫaŋs], skrót PPCC) – określenie ogółu krain i obszarów, których miejscowa ludność posługuje się językiem katalońskim, lub które składają się na historyczną strefę przewagi języka katalońskiego (predomini català). Położone są w północno-zachodniej części basenu Morza Śródziemnego i w większości należą do Hiszpanii.

Są to:

  1. Katalonia (kat. Catalunya) – wspólnota autonomiczna w Hiszpanii, z wyjątkiem oksytańskojęzycznej comarki Vall d’Aran/Val d’Aran
  2. Andora (Andorra) – państwo w Pirenejach
  3. Pas Zachodni (Franja de Ponent) – pas wzdłuż wschodniej granicy wspólnoty autonomicznej Aragonii w Hiszpanii, oprócz północnej części tego regionu, w której dominuje język aragoński
  4. Baleary (Illes Balears) – archipelag na Morzu Śródziemnym, wspólnota autonomiczna Hiszpanii
  5. Walencja (València) – północna i przybrzeżna część (tzw. predomini lingüístic català określone według stanu z XIX wieku) tej wspólnoty autonomicznej w Hiszpanii (pozostała część jest hiszpańskojęzyczna)
  6. Katalonia Północna (Catalunya del Nord) – większa, południowa część departamentu Pireneje Wschodnie we Francji
  7. Alghero (Alguer) – miasto na Sardynii, należącej do Włoch
  8. Carche (Carxe) – niewielka część wspólnoty autonomicznej Murcja w Hiszpanii

Kraje katalońskie zamieszkuje ok. 13 mln mieszkańców, z czego ok. 9 mln deklaruje przynajmniej bierną znajomość katalońskiego. Aktywną znajomość katalońskiego w mowie i piśmie deklaruje ponad 75% mieszkańców pierwszych 4 terytoriów, w pozostałych odsetek ten jest mniejszy.

Język kataloński jest jedynym urzędowym w Andorze oraz współurzędowym (wraz z hiszpańskim) w Katalonii (tu w najlepszej pozycji), na Balearach i w Walencji. Jest również uznany za lokalny w Alguerze i niektórych comarkach Pasa Zachodniego (inne są oficjalnie hiszpańskojęzyczne). W Katalonii Północnej kataloński został uznany za część dziedzictwa regionalnego, jednak nie ma żadnego statusu urzędowego.

Kraje katalońskie łączy nie tylko język, ale również historia. Wszystkie one należały w średniowieczu do korony aragońskiej i posiadały wówczas zbliżony system administracyjny i prawny.

Flagi krajów katalońskich

[edytuj | edytuj kod]