Kto przyprowadził Doruntinę?

Kto przyprowadził Doruntinę?

Kush e solli Doruntinën

Autor	Ismail Kadare
Typ utworu	powieść
Data powstania	1979
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Albania
Język	albański
Data wydania	1979
Wydawca	Shtepia Botuese Naim Frashëri
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1991
Wydawca	Wydawnictwo Kurpisz
Przekład	Anna Laurent

Kto przyprowadził Doruntinę? (alb. Kush e solli Doruntinën) – powieść albańskiego pisarza Ismaila Kadare. Po raz pierwszy została wydana w roku 1979. Polski przekład powieści, dokonany z języka francuskiego przez Annę Laurent i wydany w 1991 r., był trzecim przekładem powieści Kadarego na język polski.

Opis fabuły

Powieść Kadare nawiązuje do średniowiecznej przeszłości Albanii, w której rozgrywają się wydarzenia związane z legendą o Konstantynie i jego siostrze Doruntinie. Spośród dziesięciorga dzieci starej Albanki została przy życiu tylko jej córka Doruntina i syn Konstantyn. Córka poślubia mężczyznę z dalekich stron, ale matka obawia się o jej los. Wtedy syn Konstantyn składa uroczystą przysięgę, że przyprowadzi siostrę do domu, jeśli tylko matka zechce ją zobaczyć. Przedwczesna śmierć Konstantyna wprowadza matkę w rozpacz. Złorzeczy zmarłemu synowi, że nie dotrzymał besy (przysięgi), choć przysięga w prawie zwyczajowym jest ważniejsza niż śmierć. Ktoś, kto przypomina zmarłego Konstantyna jednak przyprowadza do domu Doruntinę. W powieści Kadare główną rolę odgrywa lokalny urzędnik, kapitan Gjergj Stres, który na polecenie Księcia ma sporządzić raport na temat tajemniczych okoliczności śmierci matki i córki, które zmarły w ciągu jednej październikowej nocy. Krążące plotki o naruszeniu grobu Konstantyna i o kazirodztwie skłaniają Stresa do szczególnej ostrożności, ale i zatuszowania ewentualnego skandalu.

Podobnie jak w innych utworach pisarza z początkowej fazy jego twórczości podstawą jest przekaz folklorystyczny i atmosfera tajemniczości, w której żadne z podstawowych pytań nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Powieść należy do najczęściej tłumaczonych dzieł Ismaila Kadare - doczekała się przekładu na trzynaście języków. Na motywach powieści w 1989 zrealizowano film pod tym samym tytułem (reż. Llazi Sërbo).

Recenzje (w języku polskim)

• A. Cebulska, Pytanie, Wprost 1992/6, s.67.
• Jan Marx, Baśń kryminalna z politycznym morałem, Dziś 1992/9, s.167-170.

Inne tłumaczenia powieści

• 1988: Doruntine (ang. tłum. Jusuf Vrioni)
• 1988: Qui a ramené Doruntine ? (franc. tłum. Jusuf Vrioni)
• 1988: Vem förde hem Doruntine? (szw. tłum. Marianne Eyre)
• 1989: Koj zowede Doruntina (bułg. tłum. Marina Marinowa)
• 1990: El viaje nupcial (hiszp. tłum. Ramón Sánchez Lizarralde)
• 1990: Doruntinas Heimkehr (niem. tłum. Joachim Röhm)
• 1990: Hvem hjemførte Doruntine? (duńs. tłum. Gerd Have)
• 1990: Hvem fulgte Doruntine hjem? (norw. tłum. Christine Amadou)
• 1994: Dare ga doruntina o turemodositaka (jap. tłum. Atusi Hiraoka)
• 1997: Wie bracht Doruntina (niderl. tłum. Roel Schuyt)
• 1997: چه كسى دورونتين را باز آورد (pers. tłum. Qāsim Sanʻavī)
• 2011: Kdo přivezl Doruntinu? (czes. tłum. Orkida Borshi)
• 2016: من أعاد دورونتين؟ : روايه / (arabs. tłum. Anṭwān Abū Zayd)

Bibliografia

• Ismail Kadare: Kto przyprowadził Doruntinę, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1991.