Lajes (Praia da Vitória)
38°45′45″N 27°06′15″W/38,762500 -27,104167
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Region autonomiczny | |||
| Gmina | |||
| Powierzchnia |
11,15 km² | ||
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
292 | ||
| Kod pocztowy |
9760-292 | ||
Położenie na mapie Azorów  | |||
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego  | |||
| 38°45′45″N 27°06′15″W/38,762500 -27,104167
| |||
Lajes – miejscowość w gminie Praia da Vitória na północno-wschodnim wybrzeżu portugalskiej wyspy Terceira w archipelagu Azorów. W roku 2011 miała 3744 mieszkańców i powierzchnię 11,15 km² (335,8 mieszkańców/km²).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historyczną mapę wyspy sporządził już w XVI w. holenderski podróżnik i odkrywca Jan van Linschoten. Została opublikowana w 1596 r. w Itinerario: Voyage ofte schipvaert van Jan Huyghen van Linschoten naer Oost ofte Portugaels Indien, 1579−1592[a]. Północno-wschodnie wybrzeże zostało na niej przedstawione jako skalisty teren, odległy od miejsc dostępnych dla żeglarzy – dzisiejszej Angra do Heroísmo. W czasach współczesnych również w Praia da Vitória istnieje port w zatoce Caída da Praia, która powstała w XVII w. po wielkim wybuchu wulkanu[1], kontakt ze światem zapewnia jednak przede wszystkim port lotniczy w Lajes. Północno-wschodnia część wyspy stała się ważnym lotniczym węzłem komunikacyjnym, ułatwiającym przeloty przez Atlantyk.
Koncepcja stworzenia wojskowej bazy lotniczej na wyspie pochodzi z roku 1928 (jej autorem był Eduardo Gomes da Silva). Projekt zrealizowano w 1934 r., po kilku latach prób uruchomienia bazy Portugalskich Sił Powietrznych na São Miguel. W czasie II wojny światowej, w grudniu 1943 r., zawarto umowy określające warunki korzystania z bazy również przez inne kraje; została udostępniona m.in. wojskom brytyjskim i amerykańskim (ułatwienie przelotów między Afryką i Brazylią)[2]. Na Azorach zginęło w wojnie 47 lotników i pasażerów brytyjskich samolotów; na cmentarzu w Lajes został pochowany m.in. Polak, kpt. pil. Jerzy Goldhaar, absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, obserwator podchorąży w 212 Eskadrze Bombowej w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. i uczestnik walk 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej”. Na Lajes znalazł się w czasie transportowania z Ameryki Północnej samolotu Mosquito B.25 (KB475). Zginął w lutym 1945 r., w katastrofie przy starcie[3][4].
Czasy współczesne[edytuj | edytuj kod]
Od zakończenia wojny Lajes Field (Baza nr 4) jest ponownie pod kontrolą portugalską[2], znajduje się tu jednak nadal baza amerykańska, w której stacjonuje kilkuset żołnierzy United States Air Forces in Europe, wspomaganych przez portugalski personel cywilny[4][5]. W roku 2003, w czasie II wojny w Zatoce Perskiej, baza była ważnym punktem tranzytowym. W późniejszych latach rozważano plan zamknięcia bazy, jednak taka decyzja nie została podjęta; zapowiadane jest jedynie ograniczenie jej finansowania, m.in. zmniejszenie liczby personelu[6][5]. W amerykańskiej bazie prowadzone są szkoły Lajes Elementary High School i Lajes Middle/High School[7].
Cywilny port międzynarodowy lotniczy Terceira Lajes Field (jeden z trzech na Azorach) obsługuje głównie loty między wyspami archipelagu. Inne przeloty, przede wszystkim do Lizbony i Amsterdamu[8], są stosunkowo nieliczne[9], mimo coraz bogatszej turystycznej oferty wyspy Terceira[10][11].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W wolnym tłumaczeniu: Zapis podróży żeglarza Jana Huyghena van Linschotena do portugalskich Indii Wschodnich (zob. opis pliku w Commons).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Timeline of natural disasters in the Azores; 1614 — The first "Caída da Praia" ("Falling of Praia"). atlantisonline.smfforfree2.com. [dostęp 2012-09-17]. (ang.).
- ↑ a b Lajes Field; History. militarybases.com. [dostęp 2012-09-17]. (ang.).
- ↑ Wojciech Zmyślony: Brytyjski Cmentarz Wojenny Lajes w Praia da Vitória (Portugalia). www.polishairforce.pl. [dostęp 2012-09-17]. (pol.).
- ↑ a b Oficjalna WWW Lajes Field.. [w:] Public service (65th Air Base Wing Public Affairs i U.S Air Forces in Europe (USAFE) [on-line]. www.lajes.af.mil. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-01)]. (ang.).
- ↑ a b RMF FM/PAP: Amerykanie nie rezygnują z bazy lotniczej na Azorach. [w:] fakty/świat/news [on-line]. www.rmf24.pl, 2012-02-16. [dostęp 2012-09-17]. (pol.).
- ↑ RZ PAP: Portugalia: Amerykanie utrzymają bazę lotniczą na Azorach. [w:] wiadomości/świat [on-line]. onet.pl/, 2012-02-15. [dostęp 2012-09-17]. (pol.).
- ↑ Lajes Elementary High School. www.laje-ehs.eu.dodea.edu. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-08)]. (ang.).
- ↑ Port lotniczy Terceira Lajes Field; Ilha de Terceira; Informacje o porcie lotniczym. www.biletylotnicze.pl. [dostęp 2012-09-17]. (pol.).
- ↑ Przewodnik po portach lotniczych. www.dohop.pl. [dostęp 2012-09-17]. (pol.).
- ↑ Azory Wyspa Terceira; Hotele i Noclegi. [w:] Przewodnik [on-line]. azory.info. [dostęp 2012-09-16]. (pol.).
- ↑ Terceira Island (opis wyspy (w tym – atrakcji turystycznych) na www Lajes American School. laje-ehs.eu.dodea.edu. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-09)]. (ang.).