38°45′45″N 27°06′15″W/38,762500 -27,104167Lajes (Praia da Vitória)
|
|||
 |
|||
|
|||
| Państwo |  Portugalia |
||
| Region autonomiczny |  Azory |
||
| Gmina | Praia da Vitória | ||
| Powierzchnia | 11,15 km² | ||
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
3744 335,8 os./km² |
||
|
Położenie na mapie Azorów
 Lajes
|
|||
|
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego
Lajes
|
|||
| 38°45′45″N 27°06′15″W/38,762500 -27,104167 |
|||
Lajes – miejscowość w gminie Praia da Vitória na północno-wschodnim wybrzeżu portugalskiej wyspy Terceira w archipelagu Azorów. W roku 2011 miała 3744 mieszkańców i powierzchnię 11,15 km² (335,8 mieszkańców/km²).
Spis treści
Historia[edytuj]
Historyczną mapę wyspy sporządził już w XVI w. holenderski podróżnik i odkrywca Jan van Linschoten. Została opublikowana w 1596 r. w Itinerario: Voyage ofte schipvaert van Jan Huyghen van Linschoten naer Oost ofte Portugaels Indien, 1579−1592[a]. Północno-wschodnie wybrzeże zostało na niej przedstawione jako skalisty teren, odległy od miejsc dostępnych dla żeglarzy – dzisiejszej Angra do Heroísmo. W czasach współczesnych również w Praia da Vitória istnieje port w zatoce Caída da Praia, która powstała w XVII w. po wielkim wybuchu wulkanu[1], kontakt ze światem zapewnia jednak przede wszystkim port lotniczy w Lajes. Północno-wschodnia część wyspy stała się ważnym lotniczym węzłem komunikacyjnym, ułatwiającym przeloty przez Atlantyk.
Koncepcja stworzenia wojskowej bazy lotniczej na wyspie pochodzi z roku 1928 (jej autorem był Eduardo Gomes da Silva). Projekt zrealizowano w 1934 r., po kilku latach prób uruchomienia bazy Portugalskich Sił Powietrznych na São Miguel. W czasie II wojny światowej, w grudniu 1943 r., zawarto umowy określające warunki korzystania z bazy również przez inne kraje; została udostępniona m.in. wojskom brytyjskim i amerykańskim (ułatwienie przelotów między Afryką i Brazylią)[2]. Na Azorach zginęło w wojnie 47 lotników i pasażerów brytyjskich samolotów; na cmentarzu w Lajes został pochowany m.in. Polak, kpt. pil. Jerzy Goldhaar, absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, obserwator podchorąży w 212 Eskadrze Bombowej w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. i uczestnik walk 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej”. Na Lajes znalazł się w czasie transportowania z Ameryki Północnej samolotu Mosquito B.25 (KB475). Zginął w lutym 1945 r., w katastrofie przy starcie[3][4].
Czasy współczesne[edytuj]
Od zakończenia wojny Lajes Field (Baza nr 4) jest ponownie pod kontrolą portugalską[2], znajduje się tu jednak nadal baza amerykańska, w której stacjonuje kilkuset żołnierzy United States Air Forces in Europe, wspomaganych przez portugalski personel cywilny[4][5]. W roku 2003, w czasie II wojny w Zatoce Perskiej, baza była ważnym punktem tranzytowym. W późniejszych latach rozważano plan zamknięcia bazy, jednak taka decyzja nie została podjęta; zapowiadane jest jedynie ograniczenie jej finansowania, m.in. zmniejszenie liczby personelu[6][5]. W amerykańskiej bazie prowadzone są szkoły Lajes Elementary High School i Lajes Middle/High School[7].
Cywilny port międzynarodowy lotniczy Terceira Lajes Field (jeden z trzech na Azorach) obsługuje głównie loty między wyspami archipelagu. Inne przeloty, przede wszystkim do Lizbony i Amsterdamu[8], są stosunkowo nieliczne[9], mimo coraz bogatszej turystycznej oferty wyspy Terceira[10][11].
Uwagi
- ↑ W wolnym tłumaczeniu: Zapis podróży żeglarza Jana Huyghena van Linschotena do portugalskich Indii Wschodnich (zob. opis pliku w Commons).
Przypisy
- ↑ Timeline of natural disasters in the Azores; 1614 — The first "Caída da Praia" ("Falling of Praia") (ang.). atlantisonline.smfforfree2.com. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ a b Lajes Field; History (ang.). militarybases.com. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ Wojciech Zmyślony: Brytyjski Cmentarz Wojenny Lajes w Praia da Vitória (Portugalia) (pol.). www.polishairforce.pl. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ a b Oficjalna WWW Lajes Field. (ang.). W: Public service (65th Air Base Wing Public Affairs i U.S Air Forces in Europe (USAFE) [on-line]. www.lajes.af.mil. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ a b RMF FM/PAP: Amerykanie nie rezygnują z bazy lotniczej na Azorach (pol.). W: fakty/świat/news [on-line]. www.rmf24.pl, 2012-02-16. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ RZ PAP: Portugalia: Amerykanie utrzymają bazę lotniczą na Azorach (pol.). W: wiadomości/świat [on-line]. onet.pl/, 2012-02-15. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ Lajes Elementary High School (ang.). www.laje-ehs.eu.dodea.edu. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ Port lotniczy Terceira Lajes Field; Ilha de Terceira; Informacje o porcie lotniczym (pol.). www.biletylotnicze.pl. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ Przewodnik po portach lotniczych (pol.). www.dohop.pl. [dostęp 2012-09-17].
- ↑ Azory Wyspa Terceira; Hotele i Noclegi (pol.). W: Przewodnik [on-line]. azory.info. [dostęp 2012-09-16].
- ↑ Terceira Island (opis wyspy (w tym – atrakcji turystycznych) na www Lajes American School (ang.). laje-ehs.eu.dodea.edu. [dostęp 2012-09-17].
