Leon Kryczyński

Leon Kryczyński
Data i miejsce urodzenia	25 września 1887 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	listopad 1939 ; lasy piaśnickie
Przyczyna śmierci	zbrodnia w Piaśnicy
Narodowość	polska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Najman-Mirza Kryczyński herbu Radwan (ur. 25 września 1887 w Wilnie, zm. listopad 1939 w lasach piaśnickich) – tatarski historyk, prawnik, działacz społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Konstantego herbu Radwan i Marii z domu Achmatowicz herbu Kotwica oraz brat Olgierda. Ukończył naukę w gimnazjum, a następnie studia prawnicze na uniwersytecie w Petersburgu. W 1913 był współzałożycielem Towarzystwa Pomocy Ubogim Muzułmanom w Warszawie. Po rewolucji lutowej współorganizator muzułmańskich oddziałów w Rosji i uczestnik walk wyzwoleńczych Tatarów krymskich. Prezes Piotrogrodzkiego Klubu Muzułmańskiego (1917–1918). Szef kancelarii premiera rządu krymskiego w latach 1918–1919. Dyrektor kancelarii rządu Republiki Azerbejdżanu w latach 1919–1920. W okresie międzywojennym pracował jako sędzia w Wilnie, Zamościu i Gdyni (wiceprezes sądu). W Zamościu był także wiceprezesem Sądu Okręgowego^[1]. W Gdyni zamieszkiwał przy ul. Świętojańskiej 44. Jako sędzia tamtejszego sądu powiatowego wydawał wyroki w procesach hitlerowskich agentów i bojówkarzy.

Członek Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego. Organizator Narodowego Muzeum Tatarskiego w Wilnie (1929) i Tatarskiego Archiwum Narodowego (1931). W 1932 założyciel i do 1938 redaktor naczelny „Rocznika Tatarskiego”, w którym zamieścił wiele cennych studiów na temat dziejów Tatarów polsko-litewskich. Podróżował do Turcji (1932) i Maroka (1934). W 1934 wydał książkę Pod słońcem Maroka, którą napisał po odbyciu podróży do Maroka^[2].

27 września 1939 aresztowany przez gestapo, został zamordowany w czasie Intelligenzaktion, prawdopodobnie jesienią 1939^[3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Order Orła Białego (pośmiertnie, 6 listopada 2018)^[4]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 10 listopada 1933^[1], 7 listopada 1938^[5])
Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[6]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[7]
Order Alawitów (Maroko)^[7]

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

Bibliografja do historji Tatarów w Polsce za lata 1922–1932, Wilno 1932 (praca obejmująca prawie 2 tys. pozycji).
Pod słońcem Marokka, Wilno 1934.
Sous le soleil du Maroc. Impressions de voyage, Varsovie 1934.
(współautor: Stanisław Kryczyński) Tatarzy w Słonimiu, Wrocław 1988.
Historia meczetu w Wilnie (próba monografii), red. Musa Czachorowski, Wrocław 2012.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku. s. 93-96.
↑ Olga Górska, Muzułmanin, polski patriota, sędzia w Gdyni. Leon Najman Mirza Kryczyński uważał, że Polska to dla Tatarów nowa ojczyzna
↑ M.P. z 2019 r. poz. „jako wyraz najwyższego szacunku wobec znamienitych zasług poniesionych dla chwały, dobra i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, z okazji Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.
↑ M.P. z 1938 r. nr 256, poz. 584 „za zasługi na polu pracy w sądownictwie”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej zagranicą”.
↑ ^a ^b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 386-387.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tomasz Tomala, Kryczyński Leon [w:] Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl, Warszawa 1994, s. 267–268.
Bibliografia prac, „Przegląd Islamski” (1937), z. 1/3.
Polski Słownik Biograficzny.
Jan Tyszkiewicz, Dorobek historyczny Leona i Stanisława Kryczyńskich [w:] Środowiska historyczne II Rzeczypospolitej, cz. 2, pod red. Jerzego Maternickiego, Warszawa 1988.
Jan Tyszkiewicz, Olgierd, Leon i Stanisław Kryczyńscy, działacze kulturalni i badacze przeszłości Tatarów, „Rocznik Tatarów Polskich” 1 (1993), s. 5–14.
Leon Najman Mirza Kryczyński. Lider ruchu społecznego i kulturalnego Tatarów Polskich, red. Selim Chazbijewicz, Gdańsk-Gdynia 1998.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Publikacje Leona Kryczyńskiego w bibliotece Polona

[:0-1] M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[słownik-2] Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku. s. 93-96.

[3] Olga Górska, Muzułmanin, polski patriota, sędzia w Gdyni. Leon Najman Mirza Kryczyński uważał, że Polska to dla Tatarów nowa ojczyzna

[4] M.P. z 2019 r. poz. „jako wyraz najwyższego szacunku wobec znamienitych zasług poniesionych dla chwały, dobra i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, z okazji Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.

[5] M.P. z 1938 r. nr 256, poz. 584 „za zasługi na polu pracy w sądownictwie”.

[6] M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej zagranicą”.

[sl-7] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 386-387.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]