Przejdź do zawartości

Ludwik Fleck

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludwik Fleck
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

5 czerwca 1961
Nes Cijjona

Zawód, zajęcie

biolog, filozof

Narodowość

polsko-żydowska

Tytuł naukowy

doktor wszech nauk lekarskich

Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej

Ludwik Fleck (ur. 11 lipca 1896 we Lwowie, zm. 5 czerwca 1961 w Nes Cijjona[1]) – polsko-izraelski biolog i filozof; pracownik między innymi Uniwersytetu Lwowskiego, UMCS w Lublinie i Akademii Medycznej tamże.

Fleck specjalizował się w mikrobiologii, zwłaszcza bakteriologii, immunologii i hematologii. Pisał także o filozofii nauki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w żydowskiej rodzinie Maurycego i Sabiny z Herschdorferów[2]. We Lwowie ukończył polskie gimnazjum, następnie medycynę na tamtejszym Uniwersytecie Jana Kazimierza, gdzie uzyskał stopień doktora wszech nauk lekarskich.

Pracował w laboratorium badaw­czym Rudolfa Weigla w Przemyślu (1920–1921)[2], jako asystent prof. Rudolfa Weigla, kierującego Katedrą Biologii Ogólnej UJK (1921–1923). W roku 1923 odszedł z uczelni. Specjalizację z bakteriologii ukończył w Wiedniu, po czym w latach 1928–1935 kierował laboratorium bakteriologicznym i chemicznym w nowoczesnym szpitalu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych we Lwowie. Był znanym ekspertem w dziedzinie immunologii i serologii.

Podczas okupacji sowieckiej Lwowa (wrzesień 1939 – czerwiec 1941) pracował jako docent na wydzielonym z uniwersytetu lwowskiego Wydziale Medycznym. W czasie okupacji niemieckiej Lwowa (od czerwca 1941) wraz z innymi żydowskimi naukowcami (małżeństwo Meislów) był zatrudniony w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla, co pozwoliło mu uniknąć śmierci (codziennie doprowadzano ich z getta do instytutu pod wojskową eskortą). Mimo aresztowania w styczniu 1943 żydowskich naukowców zatrudnionych w tym instytucie i osadzenia ich w niemieckich obozach koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald uniknął śmierci.

Po wojnie kierował Zakładem Mikrobiologii Medycznej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, a potem Akademii Medycznej w Lublinie. Od 1952 pracował w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Prowadził rozległe badania nad mechanizmami odpornościowymi. Uczestniczył w międzynarodowych kongresach, wykładał w Brazylii, Francji, Stanach Zjednoczonych i Związku Radzieckim. Od 1954 roku był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk[3]. W 1957, w ślad za jedynym synem Ryszardem (ur. 1924), wyjechał z żoną Ernestyną z Waldmanów[2] do Izraela. Kontynuował tam badania nad zjawiskiem leukergii w Instytucie Bakteriologicznym w Nes Syjonie. Kierował Departamentem Patologii Eksperymentalnej i Izraelskim Instytutem Badań Biologicznych[4].

W 1935 wydał książkę z zakresu filozofii nauki Entstehung und Entwicklung einer wissenschaftlichen Tatsache. Einführung in die Lehre vom Denkstil und Denkkollektiv a także dwa artykuły filozoficzne napisane po niemiecku, oraz dwa ogłoszone po polsku w „Przeglądzie Filozoficznym”. Nie wzbudziły one jednak wówczas prawie żadnego zainteresowania.

W 1946 ogłosił jeszcze jeden artykuł filozoficzny, Problemy naukoznawstwa, zaś w 1947 opublikował w miesięczniku „Problemy” artykuł na temat filozofii nauki zatytułowany Patrzeć, widzieć, wiedzieć.

Do roku 1957 skupił się przede wszystkim na swoich badaniach z zakresu medycyny publikując około osiemdziesięciu artykułów naukowych głównie w języku polskim, angielskim i francuskim.

Do 1977 jego filozoficzne prace były zupełnie nieznane. Dopiero przekład na angielski monografii Powstanie i rozwój faktu naukowego (Genesis and Development of a Scientific Fact) spowodowało podjęcie systematycznych badań jego twórczości z tej dziedziny. Część idei Flecka wykorzystał Thomas Kuhn w swojej książce Struktura rewolucji naukowych. O możliwym wpływie Flecka na Kuhna zobacz[5].

Zajmował się także filozofią medycyny i bywa zaliczany do polskiej szkoły filozofii medycyny[6].

Dziś uważa się Ludwika Flecka za prekursora programu socjologii wiedzy rozwijanego przez szkołę edynburską od połowy lat siedemdziesiątych. Dzięki niemu rozwinęły się też studia nad nauką i techniką.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
 Wykaz literatury uzupełniającej: Ludwik Fleck.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Fleck Ludwik, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-09].
  2. a b c Ludwik Fleck (1896–1962) - Leksykon - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  3. FLECK, Ludwik [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
  4. R.S. Cohen, Thomas Schnelle: Cognition and Fact – Materials on Ludwik Fleck, Springer, 1986, s. 32. W 1956 zdiagnozowano u niego chłoniaka.
  5. Paweł Jarnicki, Hajo Greif, The ‘Aristotle Experience’ Revisited : Thomas Kuhn Meets Ludwik Fleck on the Road to Structure, „Archiv für Geschichte der Philosophie”, 0 (0), 2022, DOI10.1515/agph-2020-0160, ISSN 0003-9101 [dostęp 2024-04-05] (ang.).
  6. Michał Musielak, Jana Zamojski (red.): Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010
  7. M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 13 stycznia 1955 r. nr 0/113 - na wniosek Ministra Zdrowia.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]