Lukrecja gładka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Lukrecja gładka
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny zielone
Nadgromada rośliny telomowe
Gromada rośliny naczyniowe
Podgromada rośliny nasienne
Nadklasa okrytonasienne
Klasa Magnoliopsida
Nadrząd różopodobne
Rząd bobowce
Rodzina bobowate
Rodzaj lukrecja
Gatunek lukrecja gładka
Nazwa systematyczna
Glycyrrhiza glabra L.
Sp. pl. 2:742. 1753
Multimedia w Wikimedia Commons
Korzenie lukrecji

Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) – bylina z rodziny bobowatych. Rodzimy obszar jej występowania to Libia, środkowa i zachodnia część Azji, Syberia, Mongolia, Kaukaz oraz wschodnia i południowa część Europy[3]. Jest też uprawiana w wielu regionach świata. Znana od wieków roślina lecznicza.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Roślina zielna o mocnym, zdrewniałym kłączu dorastająca do 1,5–2 m długości, z którego wyrasta wysoka łodyga sięgająca do 1,8 m wysokości.
Liście
Nieparzystopierzaste, skórzaste, gruczołkowato punktowane, ciemnozielone, złożone z 9–17 liści kształtu jajowatego z ostrym zakończeniem.
Kwiaty
Drobne, motylkowe, koloru jasnoliliowego, fioletowego, zebrane w wyprostowane, groniaste kwiatostany umiejscowione w kątach liści. Każdy kwiat z 10 pręcikami (9 zrośniętych i 1 wolny) oraz 1 słupkiem. Kwitnienie przypada na miesiące czerwiec – lipiec.
Owoce
Strąk 3–6 nasienny
Korzeń[4]
Korzeń ma nieliczne rozgałęzienia. Kora jest brunatna lub brunatnawoszara z podłużnym prążkowaniem i śladami po korzeniach bocznych. Walcowate rozłogi mają 1–2 cm średnicy. Ich wygląd zewnętrzny podobny jest do korzenia z tym, że niekiedy występują małe pączki. Przełam korzenia i rozłogi jest ziarnisty i włóknisty. Warstwa korka jest wąska. Kora wtórna jest szeroka, jasnożółta z promieniowym prążkowaniem. Żółty walec drewna jest zwarty o promienistej strukturze. W części centralnej rozłogi występuje rdzeń, którego brak w korzeniu.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina lecznicza[edytuj | edytuj kod]

Surowiec zielarski
Korzeń lukrecji (Liquiritiae radix) – wysuszony nieokorowany lub okorowany, cały lub rozdrobniony korzeń i rozłogi pojedynczego gatunku lub mieszaniny: lukrecji gładkiej, lukrecji chińskiej i Glycyrhhiza inflata. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 4,0% kwasu 18β-glycyryzynowego[4]. Korzeń zawiera 5–14% glicyryzyny dającej smak słodkawy (jest 40 razy słodsza od cukru). Zawiera również glikozydy, garbniki, olejki eteryczne, flawony i fitoncydy. Działa rozkurczowo, używany jest jako środek wykrztuśny, przeczyszczający, moczopędny. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i pobudza przemianę materii, zapobiega wzdęciom oraz kolce jelitowej. Wpływa korzystnie na wydzielanie hormonów. Jest również dodatkiem do innych lekarstw dla poprawiania ich smaku. Dobre rezultaty uzyskano w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy. Przy długotrwałym stosowaniu może jednak doprowadzić do nadmiernego uwodnienia się tkanek, obrzęków i innych dolegliwości.[potrzebny przypis]

Zastosowanie w medycynie[edytuj | edytuj kod]

W medycynie lukrecja jest składnikiem leków i kosmetyków, pełni w nich funkcje antyoksydacyjne, przeciwrakowe, przeciwwrzodowe, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i bakteriobójcze[5] oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie gardła[6].

Inne zastosowania[edytuj | edytuj kod]

  • W browarnictwie korzeń używany jest jako przyprawa przy produkcji niektórych gatunków piwa.
  • W przemyśle tytoniowym używany jako przyprawa smakowa.
  • Używana w produkcji słodyczy (w szczególności w Niemczech, we Włoszech i w krajach skandynawskich)[potrzebny przypis].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Rozmnażanie z sadzonek korzeniowych o długości około 20 cm z kilkoma oczkami. Może być uprawiana przez wiele lat w tym samym miejscu. Stanowisko słoneczne. Zbiór jesienią lub wczesną wiosną. Wykopuje się korzenie roślin 3- lub 4-letnich.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
  4. ↑ a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
  5. ↑ Marcin Molski, Nowoczesna Kosmetologia, Warszawa: PWN SA, 2014, s. 32-33, ISBN 978-83-01-17976-2.
  6. ↑ Lukrecja, Herbapol, znamlek.pl, [dostęp 2015-12-14]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  1. Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
  2. Zbigniew Podbielkowski, Słownik roślin użytkowych, Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1989, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lukrecja_gładka&oldid=63856090”