Mansa Musa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Musa I (żył ok. 1280-1337) lub Mansa Musa – był dziesiątym Mansą (tytuł ten oznaczał "cesarza"[1][2] lub "zdobywcę"[3]), który rządził Imperium Mali od 1312 do 1337. Znany ze sławnej pielgrzymki do Mekki oraz jako fundator muzułmańskiego stypendium.

Mansa Musa
Ilustracja
Mansa Mali
Okres od ok. 1312
do ok. 1337
Dane biograficzne
Dynastia Keita
Data urodzenia ok. 1280
Data śmierci ok. 1337
Ojciec Faga Laye

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Mansa Musa został opisany jako najbogatszy człowiek średniowiecza i całej historii ludzkości. Takiego bogactwa dorobił się poprzez eksploatację zasobów soli i złota. Był prawdopodobnie największym producentem złota na świecie, i to w czasie, gdy popyt na ten kruszec był ogromny.

W momencie wstąpienia Musy na tron, Mali w dużej części składało się z terytorium byłego Imperium Ghany, które zostało podbite. Imperium Mali, którym rządził, składało się z ziemi, będącej współcześnie częścią Gwinei, Senegalu, Mauretanii, Gambii i nowoczesnego stanu Mali. Podczas swojego panowania Musa posiadał wiele tytułów, takich jak Emir z Melle, Władca kopalni Wangary i Zdobywca Ghanaty[4]

Musa podbił 24 miasta wraz z otaczającymi je dzielnicami[5]. Za jego panowania Mali mogło być największym producentem złota na świecie, a Musa był uważany za jedną z najbogatszych postaci historycznych[6]. Jednakże współcześni komentatorzy, tacy jak magazyn Time, doszli do wniosku, że nie ma dokładnego sposobu ilościowego określenia bogactwa Musy[7]. Był on pobożnym muzułmaninem, a jego pielgrzymka do Mekki sprawiła, że był dobrze znany w całej północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie. Dla Musy islam był „wejściem do kulturalnego świata wschodniej części Morza Śródziemnego” [20]. Spędzał dużo czasu na wspieraniu rozwoju religii w swoim imperium.

Musa pielgrzymował między 1324 a 1325 rokiem[8]. Jego procesja podobno składała się z 60 000 mężczyzn, wszystkich ubranych w brokat i perski jedwab, w tym 12 000 niewolników[9], z których każdy niósł 1,8 kg (4 funty) sztabek złota oraz heroldów odzianych w jedwabie, którzy nosili złote laski, organizowali konie i prowadzili torby. Musa zapewnił wszystkie niezbędne rzeczy dla procesji, karmiąc całą grupę ludzi i zwierząt. Wśród tych zwierząt było 80 wielbłądów, z których każdy niósł 23–136 kg (50–300 funtów) złotego pyłu. Musa dawał złoto biednym, których spotykał na swojej trasie. Nie tylko obdarowywał mijane miasta w drodze do Mekki, w tym Kair i Medynę, ale także handlował złotem na pamiątki. Poinformowano, że w każdy piątek budował meczet. Musa wydawał tak dużo pieniędzy, że m.in. w Egipcie spowodowało to dwudziestoletnią inflację.

Uniwersytet Sankore w Timbuktu został ponownie obsadzony przez prawników, astronomów i matematyków za panowania Musy. Uniwersytet stał się centrum nauki i kultury, przyciągając do Timbuktu muzułmańskich uczonych z całej Afryki i Bliskiego Wschodu.

Zdaniem brytyjskiego „The Independent” był najbogatszym człowiekiem wszechczasów. Jego fortuna byłaby dziś warta 400 mld USD[10]. Zdaniem innych jego majątek był dużo większy, tak ogromny, że nie da się opisać ani porównać do niczego jego bogactwa[11].

W kulturze popularnej[edytuj | edytuj kod]

Mansa Musa pojawia się jako przywódca cywilizacji malijskiej w czwartej i szóstej części serii gier strategicznych Sid Meier's Civilization .

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kathleen Knoblock, Primary Source Fluency Activities: World Cultures, Teacher Created Materials, 14 lutego 2007, ISBN 978-1-4258-9294-4 [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  2. ↑ Ibn Batuta, Hamilton Alexander Rosskeen Gibb, Travels in Asia and Africa, 1325-1354, Psychology Press, 2005, ISBN 978-0-415-34473-9 [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  3. ↑ Ira M. Lapidus, A History of Islamic Societies, Cambridge University Press, 13 października 2014, ISBN 978-0-521-51430-9 [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  4. ↑ Home | The South African Archaeological Society, www.archaeology.org.za [dostęp 2020-12-23].
  5. ↑ David C. Conrad, Empires of Medieval West Africa: Ghana, Mali, and Songhay, Infobase Publishing, 2009, ISBN 978-1-4381-0319-8 [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  6. ↑ Thad Morgan, This 14th-Century African Emperor Remains the Richest Person in History, HISTORY [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  7. ↑ Jakub Ceglarz, Jakub Ceglarz, Najbogatszy człowiek wszech czasów. Nie Rockefeller ani Bill Gates, WP money, 14 września 2015 [dostęp 2020-12-23] (pol.).
  8. ↑ Clifford D. Rosenberg i inni, Worlds together, worlds apart, wyd. Concise edition, New York, ISBN 0-393-93769-0, OCLC 890068060 [dostęp 2020-12-23].
  9. ↑ Musa I of Mali | Biography, Accomplishments, & Facts, Encyclopedia Britannica [dostęp 2020-12-23] (ang.).
  10. ↑ J. Lande, Najbogatsi ludzie wszech czasów. Afrykański król przed Rockefellerem, „historia.org.pl” (dostępne na: [1].
  11. ↑ Najbogatsi z najbogatszych. 10 największych fortun wszech czasów, tvn24bis.pl [dostęp 2015-08-01].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mansa_Musa&oldid=61944983”