Maria Jaszczukowa

Maria Jaszczukowa
Imię i nazwisko urodzenia	Maria Guzicka
Data i miejsce urodzenia	30 maja 1915 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 2007 ; Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	prawniczka, działaczka społeczna, polityczka
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Stanowisko	posłanka: do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I kadencji (1945–1957)
Partia	SD
Rodzice	Stanisław Guzicki
Małżeństwo	Bolesław Jaszczuk
Dzieci	Bolesław
	Odznaczenia

Maria Jaszczukowa (ur. 30 maja 1915 w Warszawie, zm. 21 grudnia 2007 tamże) – polska prawniczka, działaczka społeczna i polityk, w latach 1945–1957 posłanka: do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I kadencji.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była córką Stanisława Guzickiego, ekonomisty, wykładowcy Politechniki Warszawskiej. W młodości studiowała prawo^[1], jednak dopiero po wojnie ukończyła studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1936 została sekretarzem zarządu Klubu Demokratycznego w Warszawie. Była również sekretarzem Sekcji Młodych KD. W 1939 znalazła się wśród członków nowo powstałego Stronnictwa Demokratycznego.

Po wybuchu II wojny światowej znalazła się na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. Podczas okupacji radzieckiej podjęła pracę jako nauczycielka historii w Białymstoku (do 1941). W czasie okupacji niemieckiej więziona na Pawiaku i w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, uczestniczyła w tzw. marszu śmierci kobiet do stacji kolejowej Wodzisław Śląski, skąd więźniarki trafiły do Ravensbrück. Życie ocaliła dzięki interwencji Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, resztę okupacji spędzając w Skandynawii.

Po 1945 powróciła do działalności społecznej i politycznej w Polsce. Nominowano ją do Krajowej Rady Narodowej, później zasiadała również w Sejmie Ustawodawczym (1947–1952) i Sejmie PRL I kadencji (do 1952–1956). Założyła Koło Posłanek przy Krajowej Radzie Narodowej, znalazła się również wśród twórców Ligi Kobiet oraz tygodnika „Przyjaciółka”. Zasiadała w licznych gremiach, m.in. Komitecie Obrońców Pokoju, Komitecie do spraw Walki z Analfabetyzmem, Towarzystwie Przyjaciół Dzieci oraz Światowej Demokratycznej Federacji Kobiet. W 1952 ponownie uzyskała mandat z okręgu Bytom (działała w tym czasie na Górnym Śląsku). W Sejmie I kadencji pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Komisji Pracy i Zdrowia. W 1956 była sprawozdawczynią projektu ustawy o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, która na 36 lat zalegalizowała w Polsce aborcję z tzw. powodów społecznych. W 1957 została wycofana z życia politycznego. Od 1959 do 1963 przebywała w Moskwie, gdzie jej mąż był ambasadorem PRL. W 1965 została dyrektorem Biura Współpracy z Konsumentem „Opinia”. Na początku lat 70. stanęła z nominacji SD na czele komitetu redakcyjnego biografii Mieczysława Michałowicza. Pełniła funkcję sekretarza Rady Naczelnej ZBoWiD^[2].

Zamężna z Bolesławem Jaszczukiem, mieli syna Bolesława, działacza Związku Komunistów Polskich „Proletariat”^[3].

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C31-tuje-10)^[4].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Stanisława Garncarczykowa, Maria Jaszczukowa, Edwarda Orłowska, Byłyśmy w ZSRR, Warszawa 1948.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (12 stycznia 1955)^[6]
Medal Pamiątkowy z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (grudzień 1983)^[7]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Według innych źródeł miała studiować psychologię, zob. „Mieczysław Michałowicz: człowiek, działacz, polityk”, cz. 1, Warszawa 1972.
↑ Włodzimierz Lechowicz, Stronnictwo Demokratyczne, [w:] „Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1970”, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1970, s. 194.
↑ Krzysztof Łoziński, Sekta komunistów, „Wprost”, nr 1072 z 16 czerwca 2003.
↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-25].
↑ Lista odznaczonych na V/VI Zjeździe Krajowym Stronnictwa Demokratycznego za pracę społeczno-polityczną, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 3 z 23–29 stycznia 1958, s. 6.
↑ M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 - Uchwała Rady Państwa z dnia 12 stycznia 1955 r. nr 0/99 - na wniosek Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego.
↑ Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Kandydaci narodu, „Kurier Codzienny”, nr 256 (2514), 24 października 1952, s. 3 (sylwetka Marii Jaszczukowej).
Henryk Wosiński, Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. Cz. 3: Udział Stronnictwa w pracach parlamentu PRL w latach 1944–1968 (red. Wiktoria Beczek), Warszawa 1969, s. 61.
W czterdziestą rocznicę powstania Krajowej Rady Narodowej: materiały i dokumenty, Kancelaria Sejmu, Warszawa 1984.
Antoni Czubiński, Stronnictwo Demokratyczne (1937–1989): zarys dziejów, Poznań 1998.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Maria Jaszczukowa nie żyje, racjonalista.pl z 27 grudnia 2007.

[1] Według innych źródeł miała studiować psychologię, zob. „Mieczysław Michałowicz: człowiek, działacz, polityk”, cz. 1, Warszawa 1972.

[2] Włodzimierz Lechowicz, Stronnictwo Demokratyczne, [w:] „Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1970”, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1970, s. 194.

[3] Krzysztof Łoziński, Sekta komunistów, „Wprost”, nr 1072 z 16 czerwca 2003.

[4] Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-25].

[5] Lista odznaczonych na V/VI Zjeździe Krajowym Stronnictwa Demokratycznego za pracę społeczno-polityczną, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 3 z 23–29 stycznia 1958, s. 6.

[6] M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 - Uchwała Rady Państwa z dnia 12 stycznia 1955 r. nr 0/99 - na wniosek Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego.

[7] Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]