Micheál Martin

Micheál Martin
Data i miejsce urodzenia	1 sierpnia 1960 ; Cork
	Taoiseach
Okres	od 23 stycznia 2025
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Simon Harris
	Tánaiste
Okres	od 17 grudnia 2022; do 23 stycznia 2025
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Leo Varadkar
Następca	Simon Harris
	Taoiseach
Okres	od 27 czerwca 2020; do 17 grudnia 2022
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Leo Varadkar
Następca	Leo Varadkar
	Lider Fianna Fáil
Okres	od 26 stycznia 2011
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Brian Cowen
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Micheál Martin, irl. Mícheál Ó Máirtín (ur. 1 sierpnia 1960 w Corku) – irlandzki polityk, deputowany, członek Fianna Fáil i od 2011 lider tej partii, minister edukacji i nauki (1997–2000), minister zdrowia i dzieci (2000–2004), minister przedsiębiorczości, handlu i zatrudnienia (2004–2008), minister spraw zagranicznych (2008–2011, 2022–2025), minister obrony (2022–2025) w latach 2020–2022 i od 2025 taoiseach (premier), a w latach 2022–2025 tánaiste (wicepremier).

Życiorys

Jego ojciec Paddy Martin był bokserem. Micheál Martin kształcił się w Coláiste Chríost Rí. Studiował później na University College Cork, gdzie uzyskał licencjat, a następnie magisterium w zakresie historii politycznej^[1]. Po studiach pracował jako nauczyciel w rodzinnej miejscowości^[1].

Aktywność polityczną rozpoczął w trakcie studiów. Został wówczas prominentnym członkiem Ógra Fianna Fáil, organizacji młodzieżowej Fianna Fáil. W późniejszym czasie stał na czele partyjnej młodzieżówki. W 1988 dołączył do komitetu wykonawczego FF^[1]. W 1985 został wybrany do rady miejskiej w Cork jako kandydat. Zasiadał w niej do 1997, w latach 1992–1993 pełnił funkcję burmistrza^[1]^[2].

W 1987 wziął udział w wyborach parlamentarnych, jednak nie uzyskał mandatu. Do Dáil Éireann, niższej izby Oireachtas, został wybrany dwa lata później w 1989, uzyskując mandat Teachta Dála z okręgu Cork South Central. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1992, 1997, 2002, 2007, 2011, 2016, 2020 i 2024^[3]^[4]. W latach 1995–1997 pełnił funkcję rzecznika Fianna Fáil ds. edukacji i Gaeltachtu w gabinecie cieni pod przewodnictwem Bertiego Aherna.

W 1997, kiedy Fianna Fáil po kilku latach przerwy powróciła do władzy, wszedł w skład rządu Bertie Aherna. Od 26 czerwca 1997 do 27 stycznia 2000 zajmował stanowisko ministra edukacji i nauki. Następnie stanął na czele Ministerstwa Zdrowia i Dzieci, którym kierował do 29 września 2004^[4]. Jako minister przeforsował wprowadzenie w Irlandii zakazu palenia w miejscu pracy. Za jego rządów przeprowadzono w kraju reformę służby zdrowia, powołującą odpowiedzialną za system publicznej opieki zdrowotnej instytucję Health Service Executive. 29 września 2004 został mianowany ministrem przedsiębiorczości, handlu i zatrudnienia w gabinecie dotychczasowego premiera^[4]. W 2006 zniósł tzw. Groceries Order z 1987, ustawę zakazującą sprzedaży artykułów spożywczych poniżej kosztów ich produkcji^[5].

7 maja 2008 objął funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Briana Cowena^[4]. Jednym z pierwszym zadań nowego ministra i rządu było przeprowadzenie w czerwcu 2008 referendum w sprawie ratyfikacji traktatu lizbońskiego. Negatywny wynik tego głosowania ściągnął na irlandzki gabinet krytykę pozostałych państw UE i spowodował poważny kryzys polityczny^[6]. 19 stycznia 2011 zrezygnował z funkcji ministra w proteście przeciwko przywództwu Briana Cowena. Wskutek kryzysu rządowego i dymisji kilkoro ministrów premier 22 stycznia 2011 zrezygnował jednakże z funkcji lidera partii, pozostając jednocześnie na czele rządu^[7]. W wyniku głosowania 26 stycznia 2011 Micheál Martin został wybrany na nowego lidera Fianna Fáil^[8]. W wyborach parlamentarnych w lutym 2011 partia poniosła porażkę. Po ustąpieniu rządu 9 marca 2011 Micheál Martin został liderem opozycji w parlamencie^[9]^[10].

W następnej kadencji parlamentu (wybranego w 2016) kierowana przez niego FF umożliwiła dwukrotnie powołanie mniejszościowych gabinetów, na czele których stali kolejno Enda Kenny i Leo Varadkar z Fine Gael. W wyborach parlamentarnych z lutego 2020 Fianna Fáil uzyskała najwięcej mandatów poselskich. Wyniki tych wyborów spowodowały trudności w stworzeniu większościowej koalicji rządowej, co doprowadziło do długotrwałych negocjacji. Koalicję ostatecznie zawarły FG, FF i Partia Zielonych. W ramach porozumienia ustalono, że na czele gabinetu stanie lider FF Micheál Martin, a pod koniec 2022 zastąpi go Leo Varadkar. Porozumienie zostało ostatecznie zatwierdzone przez trzy ugrupowania 26 czerwca 2020^[11]. Następnego dnia Dáil Éireann powołała Micheála Martina na urząd premiera; za jego kandydaturą zagłosowało 93 posłów (z partii koalicyjnych oraz część niezależnych)^[12]. Jeszcze tego samego dnia lider FF został zaprzysiężony przez prezydenta^[13], a także ogłosił skład swojego rządu (w którym Leo Varadkar objął stanowiska wicepremiera oraz ministra)^[14].

Zgodnie z umową koalicyjną Micheál Martin złożył rezygnację 17 grudnia 2022. Tego samego dnia na stanowisko premiera powrócił Leo Varadkar. Również 17 grudnia lider Fine Gael utworzył swój drugi gabinet z liderem FF jako wicepremierem^[15] oraz ministrem spraw zagranicznych i ministrem obrony^[16]. Micheál Martin pozostał na tych stanowiskach także w kwietniu 2024, gdy utworzono kolejny gabinet, na czele którego stanął nowy lider FG Simon Harris^[17].

Po kolejnych wyborach z listopada 2024 FF i FG zdecydowały się na kontynuowanie współpracy; nową koalicję uzupełniła grupa posłów niezależnych. Ponownie ustalono rotację na stanowisku premiera przewidzianą na listopad 2027^[18]. 23 stycznia 2025 Dáil Éireann powołała Micheála Martina na urząd premiera (większością 95 głosów „za”). Tego samego dnia lider FF został zaprzysiężony przez prezydenta oraz przedstawił skład nowego rządu^[19].

Życie prywatne

Micheál Martin jest żonaty z Marry O’Shea^[1], ma czwórkę dzieci^[2].

Odznaczenia

Order Księcia Jarosława Mądrego II klasy (Ukraina, 2023)^[20]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Micheál Martin. fiannafail.ie. [dostęp 2022-01-15].
↑ ^a ^b Micheál Martin T.D.. foreignaffairs.gov.ie. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Micheál Martin. electionsireland.org. [dostęp 2024-11-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Mr. Micheál Martin. oireachtas.ie. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Grocery prices to drop from today after order's abolition. independent.ie, 20 marca 2006. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Cowen disaster: little authority and no leadership. independent.ie, 15 czerwca 2008. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Timeline: Brian Cowen's fight for political survival. bbc.com, 23 stycznia 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Micheal Martin wins Fianna Fail leadership. bbc.com, 26 stycznia 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Counting ends in Irish election. bbc.com, 2 marca 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ Irish Republic swears in Enda Kenny as new leader. bbc.com, 9 marca 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
↑ FF, FG and Green Party agree historic coalition deal. rte.ie, 26 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
↑ Nomination of Taoiseach. oireachtas.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
↑ President Higgins presents Taoiseach with Seal of Office. president.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
↑ Revealed: new Cabinet and Taoiseach's Seanad nominees. rte.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
↑ Philip Ryan, Hugh O'Connell, Eoghan Moloney: New Cabinet taking shape as Fine Gael leader Leo Varadkar elected as Taoiseach for a second time. independent.ie, 17 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).
↑ Daniel McConnell, Paul Hosford, Elaine Loughlin, Ciara Phelan: Martin to take on Foreign Affairs while Coveney moved to Enterprise and Employment. irishexaminer.com, 17 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).
↑ Who’s who following Simon Harris’s Cabinet reshuffle. rte.ie, 9 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
↑ Elaine Loughlin, Paul Hosford, Tadgh McNally: „Ambitious” programme for government with Martin as Taoiseach until November 2027. irishexaminer.com, 16 stycznia 2025. [dostęp 2025-01-23]. (ang.).
↑ Tomas Doherty: Micheál Martin elected Taoiseach again as new Cabinet named – as it happened. breakingnews.ie, 23 stycznia 2025. [dostęp 2025-01-23]. (ang.).
↑ Указ Президента України № 556/2023 Про відзначення державними нагородами Україн. president.gov.ua, 4 września 2023. [dostęp 2025-02-06]. (ukr.).

[ff-1] Micheál Martin. fiannafail.ie. [dostęp 2022-01-15].

[msz-2] Micheál Martin T.D.. foreignaffairs.gov.ie. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[ei-3] Micheál Martin. electionsireland.org. [dostęp 2024-11-30]. (ang.).

[oi-4] Mr. Micheál Martin. oireachtas.ie. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[5] Grocery prices to drop from today after order's abolition. independent.ie, 20 marca 2006. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[6] Cowen disaster: little authority and no leadership. independent.ie, 15 czerwca 2008. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[7] Timeline: Brian Cowen's fight for political survival. bbc.com, 23 stycznia 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[8] Micheal Martin wins Fianna Fail leadership. bbc.com, 26 stycznia 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[9] Counting ends in Irish election. bbc.com, 2 marca 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[10] Irish Republic swears in Enda Kenny as new leader. bbc.com, 9 marca 2011. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).

[11] FF, FG and Green Party agree historic coalition deal. rte.ie, 26 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).

[12] Nomination of Taoiseach. oireachtas.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).

[13] President Higgins presents Taoiseach with Seal of Office. president.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).

[14] Revealed: new Cabinet and Taoiseach's Seanad nominees. rte.ie, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).

[15] Philip Ryan, Hugh O'Connell, Eoghan Moloney: New Cabinet taking shape as Fine Gael leader Leo Varadkar elected as Taoiseach for a second time. independent.ie, 17 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).

[16] Daniel McConnell, Paul Hosford, Elaine Loughlin, Ciara Phelan: Martin to take on Foreign Affairs while Coveney moved to Enterprise and Employment. irishexaminer.com, 17 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).

[17] Who’s who following Simon Harris’s Cabinet reshuffle. rte.ie, 9 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).

[18] Elaine Loughlin, Paul Hosford, Tadgh McNally: „Ambitious” programme for government with Martin as Taoiseach until November 2027. irishexaminer.com, 16 stycznia 2025. [dostęp 2025-01-23]. (ang.).

[19] Tomas Doherty: Micheál Martin elected Taoiseach again as new Cabinet named – as it happened. breakingnews.ie, 23 stycznia 2025. [dostęp 2025-01-23]. (ang.).

[20] Указ Президента України № 556/2023 Про відзначення державними нагородами Україн. president.gov.ua, 4 września 2023. [dostęp 2025-02-06]. (ukr.).

[a-21] Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.

[b-22] Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).

[23] Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[A]

[B]

[C]

Prezydenci Dáil Éireann	Cathal Brugha (1919) Éamon de Valera (1919–1921) Arthur Griffith (1922) William Thomas Cosgrave (1922)
Prezydent Republiki Irlandzkiej	Éamon de Valera (1921–1922)
Przewodniczący Rządu Tymczasowego	Michael Collins (1922) William Thomas Cosgrave (1922)
Prezydenci Rady Wykonawczej	William Thomas Cosgrave (1922–1932) Éamon de Valera (1932–1937)
Taoisigh	Éamon de Valera (1937–1948) John A. Costello (1948–1951) Éamon de Valera (1951–1954) John A. Costello (1954–1957) Éamon de Valera (1957–1959) Seán Lemass (1959–1966) Jack Lynch (1966–1973) Liam Cosgrave (1973–1977) Jack Lynch (1977–1979) Charles Haughey (1979–1981) Garret FitzGerald (1981–1982) Charles Haughey (1982) Garret FitzGerald (1982–1987) Charles Haughey (1987–1992) Albert Reynolds (1992–1994) John Bruton (1994–1997) Bertie Ahern (1997–2008) Brian Cowen (2008–2011) Enda Kenny (2011–2017) Leo Varadkar (2017–2020) Micheál Martin (2020–2022) Leo Varadkar (2022–2024) Simon Harris (2024–2025) Micheál Martin (od 2025)

W dniu powstania	Simon Harris (FG) Micheál Martin (FF) Eamon Ryan (GP) Michael McGrath (FF) Paschal Donohoe (FG) Peter Burke (FG) Norma Foley (FF) Catherine Martin (GP) Darragh O’Brien (FF) Heather Humphreys (FG) Charlie McConalogue (FF) Roderic O’Gorman (GP) Stephen Donnelly (FF) Patrick O’Donovan (FG) Helen McEntee (FG)
Późniejsi członkowie rządu	Jack Chambers (FF)

W dniu powstania	Micheál Martin (FF) Leo Varadkar (FG) Eamon Ryan (GP) Paschal Donohoe (FG) Michael McGrath (FF) Simon Coveney (FG) Stephen Donnelly (FF) Catherine Martin (GP) Helen McEntee (FG) Roderic O’Gorman (GP) Norma Foley (FF) Darragh O’Brien (FF) Barry Cowen (FF) Simon Harris (FG) Heather Humphreys (FG)
Późniejsi członkowie rządu	Dara Calleary (FF) Charlie McConalogue (FF)

W dniu powstania	Brian Cowen (FF) Mary Coughlan (FF) Brendan Smith (FF) Martin Cullen (FF) Mary Hanafin (FF) Eamon Ryan (GP) Éamon Ó Cuív (FF) Willie O’Dea (FF) Batt O’Keeffe (FF) John Gormley (GP) Brian Lenihan (FF) Micheál Martin (FF) Mary Harney (PD) Dermot Ahern (FF) Noel Dempsey (FF)
Późniejsi członkowie rządu	Pat Carey (FF) Tony Killeen (FF)

W dniu powstania	Bertie Ahern (FF) Mary Harney (PD) Joe Walsh (FF) John O’Donoghue (FF) Dermot Ahern (FF) Éamon Ó Cuív (FF) Michael Smith (FF) Noel Dempsey (FF) Martin Cullen (FF) Charlie McCreevy (FF) Brian Cowen (FF) Micheál Martin (FF) Michael McDowell (PD) Mary Coughlan (FF) Séamus Brennan (FF)
Późniejsi członkowie rządu	Willie O’Dea (FF) Mary Hanafin (FF) Dick Roche (FF)

Przewodniczący Rady Europejskiej	Costa (nie głosuje)
Członkowie Rady Europejskiej (27)	Stocker (AT) De Wever (BE) Żelazkow (BG) Plenković (HR) Christodulidis (CY) Fiala (CZ) Frederiksen (DK) Michal (EE) Orpo (FI) Macron (FR) Scholz (DE) Mitsotakis (GR) Orbán (HU) Martin (IE) Meloni (IT) Siliņa (LV) Nausėda (LT) Frieden (LU) Abela (MT) Schoof (NL) Tusk (PL) Montenegro (PT) Bolojan (RO) Fico (SK) Golob (SI) Sánchez (ES) Kristersson (SE)
Przewodniczący Komisji Europejskiej	Von der Leyen (nie głosuje)
Przedstawiciele organów Unii Europejskiej	Kallas (wysoki przedstawiciel) (nie głosuje) Metsola (przewodniczący PE) (na zaproszenie, nie głosuje)