Referendum w Irlandii w 2008 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Irlandia
Godło Irlandii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Irlandii

Wikiprojekt Polityka

Referendum w Irlandii w 2008 roku rozpoczęło się 9 czerwca, gdy do głosowania przystąpili mieszkańcy trzech wysp położonych u wybrzeży Hrabstwa DonegalArranmore, Gola i Inishfree[1]. W pozostałej części kraju głosowanie odbyło się 12 czerwca 2008 roku[2]. Do wcześniejszego głosowania przystąpili także żołnierze z misji EUFOR Althea[1]. Przedmiotem referendum była ratyfikacja traktatu lizbońskiego. Irlandia jako jedyne państwo UE zadecydowała o ratyfikacji traktatu w drodze referendum[3]. Referendum wynika z konieczności wprowadzenia w związku z traktatem zmian do Konstytucji Irlandii, które muszą być zatwierdzone w formie głosowania powszechnego. Przepisy nie wymagały osiągnięcia określonego progu wyborczego[4]. W głosowaniu Irlandczycy opowiedzieli się przeciwko ratyfikacji traktatu[5].

Sondaże[edytuj | edytuj kod]

Wstępne sondaże wskazywały, że 60% Irlandczyków nie wiedziało jak zagłosuje, 28% opowiadało się za ratyfikacją, zaś 12% byłoby przeciw[3]. Była to niewielka zmiana do listopada, kiedy to za traktatem opowiadało się 25%, 13% było przeciw, a 62% nie wiedziało jak zagłosuje[6]. Według sondażu opublikowanego na początku marca 46% Irlandczyków opowiadało się za traktatem, przeciwnych było 23%, a 31% jeszcze nie zdecydowało jak głosować[2].

Sondaż przeprowadzony ok. 3 tygodnie przed referendum głosił, że poparcie dla traktatu wyraziłoby 41% Irlandczyków, zaś przeciwnych byłoby 33%. Liczba niezdecydowanych wyniosła wówczas ok. 26%[7].

Jeden z ostatnich sondaży przed referendum dawał przewagę przeciwnikom traktatu. Deklarację głosowania na „nie” złożyło 35% respondentów. Na „tak” zamierzało głosować 30% Irlandczyków, a niezdecydowanych było ciągle 28%. Sondaż przeprowadzono na zlecenie dziennika Irish Times[8].

Kampania[edytuj | edytuj kod]

Zwolennicy przyjęcia traktatu zwrócili uwagę na fakt, że Irlandia już zdobyła silną pozycję w strukturach UE, a prace nad dokumentem były w dużej mierze prowadzone przez samych Irlandczyków, w okresie przewodnictwa ich kraju w Radzie UE[7].

W toku kampanii premier Brian Cowen obiecał rolnikom, że zawetuje postulowane przez WTO propozycje zmian liberalizujące handel żywnością, co spotkało się z deklaracją poparcia dla traktatu przez zrzeszające ok. 80 tys. członków Stowarzyszenie Irlandzkich Farmerów[9]. Eamon Gilmore, lider irlandzkiej Partii Pracy stwierdził, iż „zagłosowanie za odrzuceniem traktatu przyniesie okres obaw i niepewności”[10]. Zwolennicy zwracali również uwagę na to, iż dzięki przyjęciu traktatu ulepszona zostanie ochrona irlandzkiej przyrody[11].

Przeciwnicy krytykujący traktat z pozycji lewicowych wskazywali na możliwość pogorszenia się opieki socjalnej i groźby ograniczenia praw pracowniczych. Z kolei przeciwnicy prawicowi podnosili obawy związane z utratą możliwości decydowania o takich kwestiach jak polityka fiskalna, czy też dopuszczalność aborcji[12]. W kampanię na rzecz odrzucenia traktatu zaangażowali się także członkowie rządowej Fianna Fáil, m.in. Declan Ganley[13]. Podnoszono także obawy związane z ewentualną utratą irlandzkiego komisarza.

Wyniki[edytuj | edytuj kod]

Wyniki w poszczególnych okręgach wyborczych

     NIE (53%)

     TAK (47%)

Według początkowych doniesień frekwencję szacowano na ok. 40%. Zgodnie z zapowiedzią nie publikowano sondaży exit polls[14]. Oficjalne wyniki ogłoszono już 13 czerwca. Za odrzuceniem traktatu opowiedziało się 862415 głosujących (53,4%), zaś jego ratyfikację poparło 752451 Irlandczyków. Frekwencja wyniosła 53,1%[5].

Okręg wyborczy Elektorat Nieważne głosy[15] Frekwencja (%) Za (%) Przeciw (%)
Carlow-Kilkenny 103 397 228 52 644 (51%) 26 210 (50%) 26 206 (50%)
Cavan-Monaghan 92 920 190 49 649 (53%) 22 346 (45%) 27 113 (55%)
Clare 77 398 145 40 617 (52%) 20 982 (52%) 19 490 (48%)
Cork East 83 850 169 42 398 (51%) 18 177 (43%) 24 052 (57%)
Cork North Central 65 738 134 35 120 (53%) 12 440 (36%) 22 546 (64%)
Cork North West 63 574 114 35 358 (56%) 16 253 (46%) 18 991 (54%)
Cork South Central 89 844 177 49 455 (55%) 22 112 (45%) 27 166 (55%)
Cork South West 58 225 143 32 184 (55%) 14 235 (44%) 17 806 (56%)
Donegal North East 56 195 144 25 654 (46%) 9 006 (35%) 16 504 (65%)
Donegal South West 60 079 113 27 946 (47%) 10 174 (37%) 17 659 (63%)
Dublin Central 57 864 121 28 265 (49%) 12 328 (44%) 15 816 (56%)
Dublin Mid West 61 622 74 31 833 (52%) 12 577 (40%) 19 182 (60%)
Dublin North 81 550 187 45 077 (55%) 22 696 (51%) 22 194 (49%)
Dublin North Central 51 156 77 31 245 (61%) 15 772 (51%) 15 396 (49%)
Dublin North East 52 432 101 29 991 (57%) 12 917 (43%) 16 973 (57%)
Dublin North West 49 893 74 31 833 (52%) 12 577 (40%) 19 182 (60%)
Dublin South 87 855 147 51 342 (58%) 32 190 (63%) 19 005 (37%)
Dublin South Central 67 499 136 42 170 (52%) 16 410 (39%) 25 624 (61%)
Dublin South East 81 743 116 27 871 (50%) 17 111 (62%) 10 644 (38%)
Dublin South West 56 202 124 36 181 (54%) 12 601 (35%) 23 456 (65%)
Dublin West 52 173 94 28 421 (55%) 13 573 (48%) 14 754 (52%)
Dún Laoghaire 84 710 137 49 810 (59%) 31 524 (64%) 18 149 (37%)
Galway East 80 569 166 40 124 (50%) 18 728 (47%) 21 230 (53%)
Galway West 85 642 190 42 844 (50%) 19 643 (46%) 23 011 (54%)
Kerry North 54 787 112 28 120 (51%) 11 306 (41%) 16 702 (59%)
Kerry South 51 338 117 27 257 (54%) 11 569 (43%) 15 571 (57%)
Kildare North 71 429 117 36 815 (52%) 20 045 (55%) 16 653 (45%)
Kildare South 57 145 80 27 858 (49%) 13 470 (49%) 14 308 (51%)
Laois-Offaly 105 053 243 56 992 (54%) 31 786 (56%) 24 963 (44%)
Limerick East 76 735 168 39 444 (51%) 18 085 (46%) 21 191 (54%)
Limerick West 57 847 129 29 958 (52%) 13 318 (45%) 16 511 (55%)
Longford-Westmeath 81 834 192 42 065 (51%) 19 371 (46%) 22 502 (54%)
Louth 83 458 168 44 565 (53%) 18 586 (42%) 25 811 (58%)
Mayo 95 250 197 48 822 (51%) 18 624 (38%) 30 001 (62%)
Meath East 67 415 105 34 148 (51%) 17 340 (51%) 16 703 (49%)
Meath West 62 816 119 32 589 (52%) 14 442 (45%) 18 028 (55%)
Roscommon-South Leitrim 59 728 131 33 962 (57%) 15 429 (47%) 18 402 (54%)
Sligo-North Leitrim 55 591 130 29 228 (53%) 12 602 (44%) 16 496 (56%)
Tipperary North 55 941 148 32 750 (59%) 16 235 (50%) 16 367 (50%)
Tipperary South 53 687 148 29 756 (56%) 13 853 (47%) 15 755 (53%)
Waterford 72 052 160 38 474 (54%) 17 502 (46%) 20 812 (54%)
Wexford 101 124 205 53 369 (53%) 23 371 (44%) 29 793 (56%)
Wicklow 85 918 206 52 272 (61%) 25 936 (50%) 26 130 (50%)

Reakcje[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze przed irlandzkim referendum decyzję o kontynuacji ratyfikacji zapowiedziała strona brytyjska, nawet w razie zwycięstwa przeciwników traktatu[16]. Wynik głosowania spotkał się z pozytywną reakcją polityków Sinn Féin[17]. Z kolei irlandzki premier zaapelował do UE o czas na wypracowanie nowego rozwiązania[18]. Wynik był również szeroko komentowany wśród polityków unijnych, jednak nie została podjęta jednoznaczna decyzja o dalszych krokach postępowania w sprawie traktatu[5]. O kontynuowanie procesu ratyfikacji zdecydowanie zaapelował Hans-Gert Pöttering[19]. Stanowisko to poparł również włoski premier Silvio Berlusconi[20] oraz czeski minister spraw zagranicznych Karel Schwarzenberg[21], co pozostaje w opozycji wobec stanowiska prezydenta Republiki Czeskiej, Václava Klausa, który opowiedział się za opracowaniem nowego dokumentu[22].

Decyzja Irlandczyków stała się jednym z głównych tematów czerwcowego szczytu Rady Europejskiej w Brukseli[23]. Przewodniczący KE poparł[24] irlandzką propozycję przygotowania nowej propozycji na szczyt w październiku[25]. Ostatecznie w grudniu 2008 roku w czasie szczytu w Brukseli podjęto decyzję o przeprowadzeniu kolejnego referendum w sprawie ratyfikacji traktatu określając wstępnie jego termin na październik 2009 roku[26].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Pierwsi Irlandczycy już głosują. rp.pl, 2008-06-09. [dostęp 2008-06-11].
  2. a b Irlandia: Referendum ws traktatu 12 czerwca?. TVN24.PL, 2008-04-03. [dostęp 2008-04-03].
  3. a b Barroso: Nie ma planu B, jeśli Irlandczycy odrzucą traktat. Gazeta.pl, 2008-04-17. [dostęp 2008-04-17].
  4. Irlandczycy ruszyli do urn. rp.pl, 2008-06-12. [dostęp 2008-06-12].
  5. a b c Irlandczycy na NIE, szok w Brukseli. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].
  6. Irlandia: tylko 25 proc. obywateli popiera Traktat Reformujący UE. Gazeta.pl, 2008-05-11. [dostęp 2008-05-11].
  7. a b 41 procent Irlandczyków popiera traktat lizboński. rp.pl, 2008-05-25. [dostęp 2008-05-25].
  8. Czy Irlandia powie „nie” traktatowi lizbońskiemu?. Gazeta.pl, 2008-06-07. [dostęp 2008-06-07].
  9. Rząd przekonał rolników do Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-04. [dostęp 2008-06-04].
  10. Eamon Gilmore: Yes vote will deliver Lisbon benefits: no vote will bring doubt and uncertainty. labour.ie, 2008-06-10. [dostęp 2008-06-14].
  11. Joanna Tuffy: Lisbon will enhance protection for Ireland’s birds, wildlife and habitats. labour.ie, 2008-06-10. [dostęp 2008-06-14].
  12. Marcin Szymaniak: Irlandia decyduje za Unię. rp.pl, 2008-06-09. [dostęp 2008-06-11].
  13. Marcin Szymaniak: Nie dam się pajacom z Brukseli. [rp.pl Labour Europe], 2008-06-10. [dostęp 2008-06-11].
  14. Niska frekwencja w referendum. rp.pl, 2008-06-12. [dostęp 2008-06-13].
  15. Głosy niepoprawnie oddane: oddanie pustej karty do głosowania, zaznaczenie więcej niż jednej opcji, odebranie ale nieoddanie karty do głosowania.
  16. Ratyfikacja Traktatu nawet w razie irlandzkiego "nie". rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
  17. Sinn Fein: cieszymy się z odrzucenia traktatu. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
  18. Premier Cowen apeluje do UE o czas. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
  19. Poettering apeluje o dalszą ratyfikację Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-16. [dostęp 2008-06-16].
  20. Berlusconi: kontynuować ratyfikację Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-19. [dostęp 2008-06-20].
  21. Czechy ratyfikują traktat w tym roku. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
  22. Klaus: traktatu nie można już reanimować. rp.pl, 2008-06-18. [dostęp 2008-06-18].
  23. Przywódcy państw Unii debatują nad przyszłością traktatu. rp.pl, 2008-06-19. [dostęp 2008-06-19].
  24. Barroso: Irlandia ma czas do jesieni. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
  25. Irlandia prosi o więcej czasu. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
  26. Unia spełnia żądania władz Irlandii. rp.pl, 2008-12-13. [dostęp 2008-12-18].