Minsk (1983)

Minsk
(Минск)
	; „Minsk” w 2011
Klasa	okręt desantowy
Projekt	775/II
Oznaczenie NATO	Ropucha I
	Historia
Stocznia	Stocznia Północna, Gdańsk
	MW ZSRR
Nazwa	BDK-43
Wejście do służby	30 maja 1983
Wycofanie ze służby	26 grudnia 1991
	MW Rosji
Nazwa	BDK-43 (1991); Minsk (1993)
Wejście do służby	26 grudnia 1991
Los okrętu	poważnie uszkodzony 12/13 września 2023
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	2900 t standardowa; 4440 t pełna
Długość	112,5 m
Szerokość	15 m
Zanurzenie	3,7 m
	Napęd
	2 silniki wysokoprężne o mocy 19 200 KM, 2 śruby
Prędkość	17,5 węzła
Zasięg	6000 Mm przy 12 w
	Uzbrojenie
	4 armaty uniwersalne 57 mm AK-725 (2×II); 2×IV wyrzutnie rakiet plot. Strieła-3 (32 rakiety)
	Wyposażenie
	radar artyleryjski Bars; 2 wyrzutnie celów pozornych PK-16
Załoga	87
	Multimedia w Wikimedia Commons

Minsk (Минск), wcześniej BDK-43 (БДК-43) − duży okręt desantowy projektu 775/II (w kodzie NATO: Ropucha I) Marynarki Wojennej Rosji. Zbudowany w Stoczni Północnej w Gdańsku, wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR w 1983 roku. Służył we Flocie Bałtyckiej pod oznaczeniem BDK-43. Przejęty przez marynarkę wojenną Rosji, otrzymał w 1993 roku nazwę „Minsk” od miasta Mińska oraz nosił numer burtowy 127. Przeniesiony na Morze Czarne, wziął udział w inwazji na Ukrainę, podczas której został poważnie uszkodzony w Sewastopolu 12/13 września 2023 roku i wyłączony z użytku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Okręt został zbudowany w 1983 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku, jako osiemnasty z serii dużych okrętów desantowych projektu 775 zaprojektowanych w Polsce i budowanych dla ZSRR^[1]. Należał do drugiej odmiany projektu 775 (775/II)^[a]. W kodzie NATO typ ten był oznaczany jako Ropucha (Ropucha I)^[2]. Nosił numer stoczniowy 18 w ramach jednostek projektu 775^[1].

Skrócona charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: okręty desantowe projektu 775.

Okręty desantowe proj. 775 dysponują przelotową ładownią, dostępną przez rampę dziobową i rufową, o długości 95 m, szerokości od 4,5 do 6,5 m i wysokości 4,5 m^[3]. Na dziobie jest otwierana furta i opuszczana pochylnia; w celu rozładunku okręty mogą wpływać na plażę^[4]. Jednostki mogą transportować do 13 czołgów lub transporterów opancerzonych albo 20 ciężarówek i w obu wariantach 150 żołnierzy^[b]. Ładowność okrętu jest określana w publikacjach jako 450 ton^[2]. Załoga liczy 87 osób, w tym 8 oficerów^[3].

Wyporność okrętu niezaładowanego wynosi 2900 ton (czasem podawana jako standardowa), a pełna – 4400 ton^[c]. Długość całkowita wynosi 112,5 m, a na linii wodnej 105 m, szerokość wynosi 15 m, a zanurzenie maksymalne 3,7 m^[3].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętów projektu 775/II stanowią cztery armaty uniwersalne kalibru 57 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-725, umieszczonych przed i za nadbudówką i kierowanych radarem artyleryjskim Bars^[3]. Zapas amunicji wynosi 2200 nabojów 57 mm^[5]. Ponadto mają do samoobrony dwie poczwórne wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu Strieła-3 samonaprowadzających się na podczerwień, z zapasem 32 pocisków^[3]. BDK-43 „Minsk” zaliczał się wczesnych okrętów proj. 775/II, nie uzbrojonych jeszcze w wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 122 mm Grad-M^[6].

W skład wyposażenia radioelektronicznego okrętów projektu 775/II wchodzi stacja radiolokacyjna wykrywania nawodnego i powietrznego MR-302 Rubka oraz radar nawigacyjny^[6]. Do kierowania ogniem artylerii służy radar Bars na kolumnie za kominami na rufie^[7]. Okręty ponadto wyposażone są w dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16 kalibru 82 mm służące do walki elektronicznej^[7].

Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne 16 ZVB 40/48 o łącznej mocy 19 200 KM, poruszające dwie śruby^[3]. Prędkość maksymalna wynosi 17,5 węzła^[3]. Zasięg wynosi 3500 Mm przy prędkości 16 w i 6000 Mm przy prędkości 12,5 w^[3].

Służba[edytuj | edytuj kod]

Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR 30 maja 1983 roku^[1]. Otrzymał jedynie oznaczenie alfanumeryczne: BDK-43 (БДК-43), od bolszoj diesantnyj korabl – duży okręt desantowy^[1].

Po rozpadzie ZSRR w grudniu 1991 roku BDK-43 został przejęty przez Marynarkę Wojenną Rosji pod tym samym oznaczeniem. Wchodził w skład Floty Bałtyckiej^[1]. W czerwcu 1993 roku nadano mu dodatkowo nazwę „Minsk” (pol. Mińsk)^[1], po wycofanym krążowniku lotniczym^[8]. W Rosji nosił stały numer burtowy 127^[9].

W 2004 roku okręt złożył wizytę roboczą w Plymouth w Wielkiej Brytanii^[10]. Latem 2011 roku, w okresie prowadzenia przez Rosję współpracy międzynarodowej z państwami zachodnimi, uczestniczył w ćwiczeniach NATO na Bałtyku Baltops i Passex^[10]. Między wrześniem 2013 roku a sierpniem 2014 roku wypełniał zadania na Morzu Śródziemnym, u wybrzeży Syrii^[10]. Brał także udział w paradach i ćwiczeniach Floty Bałtyckiej^[10].

W styczniu 2022 roku wraz z dwoma innymi okrętami desantowymi tego typu („Kaliningrad” i „Korolow”) został przerzucony z Bałtyku na Morze Czarne, w celu wzięcia udziału w inwazji Rosji na Ukrainę^[11].

W nocy 12/13 września 2023 roku „Minsk” został poważnie uszkodzony w ukraińskim ataku rakietowym na dok Sewastopolskiego Zakładu Morskiego im. S. Ordżonikidze w Sewastopolu, w którym był remontowany^[12]. Do ataku prawdopodobnie wykorzystano pociski Storm Shadow/SCALP^[12]. Na skutek trafienia doszło do intensywnego pożaru i mogło dojść do całkowitego zniszczenia okrętu w stopniu wykluczającym opłacalny remont^[12]. W tym samym ataku uszkodzono stojący w doku obok okręt podwodny „Rostow-na-Donu”^[12]. Według niepotwierdzonych informacji ukraińskiego wywiadu, okręt desantowy szykował się do opuszczenia doku następnego dnia i miały na nim zginąć 62 osoby załogi^[13]. Strona rosyjska przyznała śmierć w ataku na okręty ogółem 24 osób^[12].

Rosja po ataku zapowiedziała wyremontowanie okrętów. Według niepotwierdzonych oficjalnie informacji agencji TASS, rosyjskie władze rozważały w październiku 2023 roku odbudowę „Minska” przy wykorzystaniu nadbudówki zagarniętego w 2014 roku ukraińskiego okrętu tego typu „Kostiantyn Olszanśkyj”^[14]. 31 października 2023 roku ujawniono na podstawie zdjęć satelitarnych, że okrętowi przywrócono pływalność, wyprowadzono z doku i zacumowano przy nabrzeżu stoczni, przy czym całkowicie usunięto zniszczoną nadbudówkę powyżej poziomu pokładu górnego^[15].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Projekt 775/II według Car′kow 2015 ↓, s. 23 oraz potwierdza to chronologia budowy według Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7. Odmiennie Apalkow 2007 ↓, s. 28 zalicza go błędnie do okrętów późniejszego proj. 775/III, czemu jednoznacznie przeczą fotografie.
↑ Tak Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25 i Car′kow 2015 ↓, s. 24. W starszych źródłach spotykane są inne dane jak 225 ludzi i 13 czołgów (Pawłow 1997 ↓, s. 77) lub 230 ludzi z pojazdami (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412).
↑ 2900 ton jako wyporność okrętu pustego w Apalkow 2007 ↓, s. 21, a jako wyporność standardowa w Car′kow 2015 ↓, s. 24, wyporność pełna 4400 t w obu źródłach. Inne źródła podają wyporność 3450/4080 t (Pawłow 1997 ↓, s. 77).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Apalkow 2007 ↓, s. 28.
↑ ^a ^b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Apalkow 2007 ↓, s. 22.
↑ Apalkow 2007 ↓, s. 25-26.
↑ Pawłow 1997 ↓, s. 77.
↑ ^a ^b Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7.
↑ ^a ^b Apalkow 2007 ↓, s. 25.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 374.
↑ Car′kow 2015 ↓, s. 24.
↑ ^a ^b ^c ^d "Минск" [online], Mill.Press Flot .
↑ Michał Fiszer: Rosja grozi Ukrainie wojną. Czy już się zaczęło?. Polityka.pl, 20 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Piotr Andrusieczko: Ukraina atakuje rosyjską bazę morską w Sewastopolu. Zniszczone co najmniej dwa okręty. wyborcza.pl, 13 września 2023. [dostęp 2023-09-14].
↑ Piotr Andrusieczko: Ukraina: dowódca Floty Czarnomorskiej Wiktor Sokołow zabity w piątkowym ataku. Co to oznacza dla kontrofensywy?. wyborcza.pl, 26 września 2023. [dostęp 2023-09-27].
↑ Российский БДК «Минск» восстановят с надстройкой украинского корабля [Rossijskij BDK «Minsk» wosstanowiat c nadstrojkoj ukrainskogo korabla]. lenta.ru, 6 października 2023. [dostęp 2023-12-27]. (ros.).
↑ Suchomimus, Minsk Leaves Dry Dock at Sevastopol and a New Ropucha-Class Ship Enters Dry Dock [online], youtube [dostęp 2024-03-27] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).
A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g.. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015. (ros.).
Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
Władimir Szczerbakow. Diesantnyje korabli WMF Rossii. Czast 2. „Tiechnika i Woorużenije”. nr 1/2014, s. 4—7, 2014. Moskwa. ISSN 1682-7597. (ros.).
Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
„Minsk” ["Минск"] [online], Mill.Press Flot (ros.).

[2] Projekt 775/II według Car′kow 2015 ↓, s. 23 oraz potwierdza to chronologia budowy według Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7. Odmiennie Apalkow 2007 ↓, s. 28 zalicza go błędnie do okrętów późniejszego proj. 775/III, czemu jednoznacznie przeczą fotografie.

[6] Tak Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25 i Car′kow 2015 ↓, s. 24. W starszych źródłach spotykane są inne dane jak 225 ludzi i 13 czołgów (Pawłow 1997 ↓, s. 77) lub 230 ludzi z pojazdami (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412).

[7] 2900 ton jako wyporność okrętu pustego w Apalkow 2007 ↓, s. 21, a jako wyporność standardowa w Car′kow 2015 ↓, s. 24, wyporność pełna 4400 t w obu źródłach. Inne źródła podają wyporność 3450/4080 t (Pawłow 1997 ↓, s. 77).

[CITEREFApalkow200728-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Apalkow 2007 ↓, s. 28.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''1995412-3] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412.

[CITEREFApalkow200722-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Apalkow 2007 ↓, s. 22.

[CITEREFApalkow200725-26-5] Apalkow 2007 ↓, s. 25-26.

[CITEREFPawłow199777-8] Pawłow 1997 ↓, s. 77.

[CITEREFSzczerbakow20144—7-9] Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7.

[CITEREFApalkow200725-10] Apalkow 2007 ↓, s. 25.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''1995374-11] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 374.

[CITEREFCar′kow201524-12] Car′kow 2015 ↓, s. 24.

[flot-13] "Минск" [online], Mill.Press Flot .

[grozi-14] Michał Fiszer: Rosja grozi Ukrainie wojną. Czy już się zaczęło?. Polityka.pl, 20 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-10].

[uszk-15] Piotr Andrusieczko: Ukraina atakuje rosyjską bazę morską w Sewastopolu. Zniszczone co najmniej dwa okręty. wyborcza.pl, 13 września 2023. [dostęp 2023-09-14].

[16] Piotr Andrusieczko: Ukraina: dowódca Floty Czarnomorskiej Wiktor Sokołow zabity w piątkowym ataku. Co to oznacza dla kontrofensywy?. wyborcza.pl, 26 września 2023. [dostęp 2023-09-27].

[17] Российский БДК «Минск» восстановят с надстройкой украинского корабля [Rossijskij BDK «Minsk» wosstanowiat c nadstrojkoj ukrainskogo korabla]. lenta.ru, 6 października 2023. [dostęp 2023-12-27]. (ros.).

[18] Suchomimus, Minsk Leaves Dry Dock at Sevastopol and a New Ropucha-Class Ship Enters Dry Dock [online], youtube [dostęp 2024-03-27] (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[c]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Marynarka Wojenna ZSRR	BDK-11** BDK-14* BDK-32* BDK-43* BDK-45* BDK-46* BDK-47 BDK-48 BDK-54** BDK-55 BDK-56 „Konstantin Olszanskij”* BDK-58* BDK-61** BDK-63 BDK-64 „Cezar Kunikow”* BDK-67* BDK-90 BDK-91 BDK-98* BDK-100* BDK-101* BDK-105* BDK-119 BDK-181 BDK-182 BDK-183 BDK-197 BDK-200
Marynarka Wojenna Rosji	BDK-14* BDK-32* BDK-47 BDK-48 BDK-63 BDK-90 BDK-105* BDK-181 BDK-197 BDK-200 „Admirał Niewielskoj” (BDK-98)* „Aleksandr Otrakowskij” (BDK-55) „Aleksandr Szabalin” (BDK-100)* „Azow” (BDK-54)** „Cezar Kunikow” (BDK-64)* „Gieorgij Pobiedonosiec” (BDK-45)* „Jamał” (BDK-67)* „Kaliningrad” (BDK-58)* „Kondopoga” (BDK-182) „Korolow” (BDK-61)** „Kotłas” (BDK-183) „Minsk” (BDK-43)* „Nowoczerkassk” (BDK-46)* „Oleniegorskij gorniak” (BDK-91) „Oslabia” (BDK-101)* „Pierieswiet” (BDK-11)**
Marynarka Wojenna Ukrainy	„Kostiantyn Olszanśkyj” (BDK-56)*
Marynarka Wojenna Jemenu	„139”