Mirosław Żelazny

Mirosław Żelazny

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	30 sierpnia 1954 Radom
Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: estetyka, historia filozofii nowożytnej
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1981 UMK
Habilitacja	1989 UAM
Profesura	18 października 1995
Profesor zwyczajny
uczelnia	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; Wydział Humanistyczny; Instytut Filozofii
Okres zatrudn.	do 2020

Mirosław Żelazny (ur. 30 sierpnia 1954 w Radomiu) – polski etyk i estetyk, filozof i historyk filozofii specjalizujący się w filozofii niemieckiej (Kant, Nietzsche), profesor zwyczajny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (kierownik Zakładu Estetyki w Instytucie Filozofii UMK).

Kariera naukowa

W latach 1973–1977 studiował w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1977 otrzymał magisterium z filozofii na podstawie pracy Istnienie i egzystencja w filozofii Karla Jaspersa. W 1981 obronił na UMK pracę doktorską Problem metafizyki u Nietzschego i Wagnera. Habilitował się w 1989 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na podstawie dorobku naukowego oraz pracy Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim (od Kanta do Nietzschego). We wrześniu 1977 został zatrudniony w UMK, najpierw w Zakładzie Etyki Instytutu Nauk Społecznych, a później Instytucie Filozofii. Od 1990 był kierownikiem Zakładu Estetyki w Instytucie Filozofii.

W 1995 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych o specjalizacji w estetyce i historii filozofii nowożytnej.

Został przewodniczącym rady programowej Studiów z filozofii niemieckiej, współzałożycielem oraz członkiem rady programowej serii filozoficznej wydawnictwa Comer, potem Wydawnictwa Rolewski. Był Przewodniczącym Rady Programowej Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych przy UMK.

Opublikował dziewięć książek i kilkanaście artykułów poświęconych historii filozofii nowożytnej i współczesnej, przede wszystkim niemieckiej, a także historii etyki i estetyki. Dokonał trzeciego polskiego przekładu Krytyki czystego rozumu Kanta.

Na początku 2018 był na trzy miesiące zawieszony przez rektora UMK w prawach nauczyciela akademickiego w związku z oskarżeniami o mobbing.

17 stycznia 2020 komisja dyscyplinarna UMK na wniosek rzecznika nałożyła na Żelaznego karę nagany i 5-letni zakaz pełnienia funkcji kierowniczych. Media doniosły 2 kwietnia 2020, że UMK z dniem 1 kwietnia 2020 rozwiązał stosunek pracy z Mirosławem Żelaznym „bez zachowania okresu wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych”.

Książki autorskie

• Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim od Kanta do Nietzschego, Toruń 1986.
• Źródłowy sens pojęcia estetyka. Rozprawy z historii estetyki niemieckiej, Toruń 1994.
• Idea wolności w filozofii Kanta, Toruń 1993 (II wyd. 2001).
• Heglowska filozofia ducha, Toruń 2000.
• Nietzsche – „ten wielki wzgardziciel”, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2007.
• Podpatrzyć niebo. Esej z filozofii idei, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2008.
• Kant dla początkujących, Toruń 2008.
• Hegel dla początkujących, Toruń 2009.
• Estetyka filozoficzna, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009.
• Filozofia i psychologia egzystencjalna, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2011.

Wybrane artykuły

• O źródle i granicach historii w filozofii Karla Jaspersa, „Studia Filozoficzne” nr 8/1979.
• Wpływ Schopenhauera i Wagnera na twórczość młodego Nietzschego, „Studia Filozoficzne” nr 9/1981.
• Wieczny powrót i wieczne powracanie w filozofii Fryderyka Nietzschego, „Studia Filozoficzne” nr 11–12/1982.
• Chaos i logos, „Studia Filozoficzne” nr 11–12/1983.
• Józef Władysław Bychowiec, w: Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, Toruń 1997.
• Wprowadzenie, w: J. Ożarowski, Droga rozwojowa marburskiej doktryny etycznej, Warszawa 1998.
• Czym jest dla mnie filozofia?, w: Przeszłość i przyszłość filozofii, pod red. R. Kozłowskiego i P. W. Juchacza, Poznań 1999.
• O pewnym polskim modelu kariery zawodowej – kariera jako służba słabszym grupom społecznym (na marginesie etyki Kanta i Żeromskiego), „Zagadnienie Naukoznawstwa” z. 2/2001.
• Ładunek emocjonalny: historia, tradycja kulturowa, w: Historyczne wnętrze urbanistyczne, Warszawa 2001.

Recenzje

• Erinnerungen an Karl Jaspers, „Ruch Filozoficzny” 1978.
• B. Welte, Zwischen Zeit und Ewigkeit, „Ruch Filozoficzny” 1985.
• U. Schneider, Grundzüge einer Philosophie des Glücks bei Nietzsche, „Ruch Filozoficzny” 1985.
• Karl Jaspers. Philosopher Among Philosophers, „Ruch Filozoficzny” 1994.
• Aktualność Kanta, Otfried Hoffe, Immanuel Kant, „Znak” 8/1995.
• H. Benisz, Filozofia i sztuka u Nietzschego, „Ruch Filozoficzny” nr 4 1996.

Przekłady

• M. Heidegger, Polna droga, „Colloquia Communia” nr 4/1983.
• I. Kant, O zmyśle wewnętrznym, „Studia Filozoficzne” nr 6/1987.
• I. Kant, Koniec wszystkich rzeczy, O niedawno powstałym wyniosłym tonie w filozofii, Toruń 1992 (wyd. 2, Toruń 1996).
• I. Kant, Przypuszczalny początek ludzkiej historii (i inne rozprawy historiozoficzne), Toruń 1995.
• I. Kant, Rozważania o uczuciu piękna i wzniosłości, w: tegoż, Pisma przedkrytyczne, Toruń 1999 (wspólnie z Dariuszem Pakalskim).
• I. Kant, Spór fakultetów, Toruń 2003.
• I. Kant, Krytyka czystego rozumu, Dzieła zebrane Immanuela Kanta, t. 2, Toruń 2013.