Molukańczycy
 Ślub molukański, panna młoda w tradycyjnym stroju | |
| Populacja |
2,5 mln |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |
| Język |
języki austronezyjskie, języki zachodniopapuaskie (północnohalmaherskie) |
| Religia |
głównie: islam, chrześcijaństwo (protestantyzm, katolicyzm) |
| Pokrewne |
(językowo) Papuasi, Melanezyjczycy |
Molukańczycy[2] – autochtoniczne grupy etniczne zamieszkujące archipelag Moluków, od 1950 r. wchodzący w skład Republiki Indonezji (prowincje Moluki i Moluki Północne). Posługują się językami austronezyjskimi lub niespokrewnionymi językami papuaskimi z rodziny północnohalmaherskiej[3]. Termin „Molukańczycy” określa ogół grup językowych i etnicznych zamieszkujących wyspy Moluki.
Pierwotnymi mieszkańcami Moluków były ludy o pochodzeniu melanezyjskim bądź papuaskim[4]. Sytuacja zmieniła się drastycznie wraz z migracją ludności austronezyjskiej[5]. Ludy austronezyjskie przesiedliły i częściowo zasymilowały się z populacją melanezyjską w okresie ok. 2000 roku p.n.e.[6] Później wśród Molukańczyków pojawiły się geny holenderskie, chińskie, portugalskie, hiszpańskie, arabskie i angielskie. Była to konsekwencja kolonizacji, a także małżeństw zawieranych z zagranicznymi kupcami w średniowieczu i europejskimi żołnierzami podczas wojny światowej. Na etnogenezę populacji molukańskiej wpłynęli także nieliczni potomkowie Niemców (zwłaszcza na wyspie Ambon), wraz z przybywaniem protestanckich misjonarzy począwszy od XV wieku.
Cechy fizyczne Molukańczyków nie są zasadniczo zgodne z klasyfikacją językową. Mieszkańcy północnych Moluków albo reprezentują typ indonezyjski (m.in. papuaskojęzyczne ludy Ternate, Tidore, Galela), albo wykazują cechy fizyczne kojarzone z ludnością papuaską (ludy austronezyjskie południowej Halmahery). Na centralnych i południowych Molukach typ fizyczny waha się od indonezyjskiego (np. w archipelagu Tanimbar, na wyspach Ambon, Seram i Buru) do papuaskiego (np. na wyspach Aru)[3]. Ludność północnej części Moluków (prowincja Moluki Północne) wyznaje przede wszystkim islam, w centralnej części wysp wyznawcy islamu i chrześcijaństwa mają mniej więcej równy udział w populacji, a na południowym wschodzie przeważa chrześcijaństwo[7]. Mieszkańcy północnych Moluków stosunkowo wcześnie przyjęli islam, a chrześcijaństwo (katolicyzm i protestantyzm) było szerzone przez Portugalczyków i Holendrów[7].
Niewielka populacja Molukańczyków (ok. 45 tys.[8]) zamieszkuje Holandię. Grupa ta składa się głównie z potomków żołnierzy Królewskiej Armii Holenderskich Indii Wschodnich, którzy pierwotnie zdecydowali się osiedlić w Holandii tylko na pewien czas, ale ostatecznie zostali zmuszeni do pozostania. Pozostałą część tworzą Molukańczycy służący w holenderskiej marynarce wojennej i ich potomkowie, a także osoby, którzy przybyły do Holandii z zachodnich terenów Nowej Gwinei, gdy ta część wyspy została przekazana Indonezji[8]. Znakomita większość Molukańczyków nadal zamieszkuje wyspy Moluki oraz pobliskie regiony archipelagu indonezyjskiego, takie jak Papua Zachodnia, Timor Zachodni, Celebes Północny, Bali i Jawa.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Publication Name: [online], sp2010.bps.go.id [dostęp 2020-01-23] (ang.).
- ↑ Patrycja Matusz-Protasiewicz: Integracja z zachowaniem własnej tożsamości: holenderska polityka wobec imigrantów. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, s. 136. ISBN 978-83-229-2951-3. OCLC 429499127. [dostęp 2021-10-06].
- ↑ a b Robert Blust, The Austronesian languages, wyd. popr., Canberra: Asia-Pacific Linguistics, School of Culture, History and Language, College of Asia and the Pacific, The Australian National University, 2013 (Asia-Pacific Linguistics 008), s. 9, ISBN 978-1-922185-07-5, OCLC 851066712 (ang.).
- ↑ Irian Jaya – Anthropological and Historical Perspective [online], IRJA.org [zarchiwizowane z adresu 1999-10-09] (ang.).
- ↑ Patrick Witton, Indonesia, Melbourne: Lonely Planet, 2003, s. 818, ISBN 1-74059-154-2 (ang.).
- ↑ Jean Gelman Taylor, Indonesia: Peoples and Histories, New Haven–Londyn: Yale University Press, 2003, s. 5–7, ISBN 0-300-10518-5 (ang.).
- ↑ a b Azimah Rahayu, Senja merah di tanah Maluku: untaian hikmah misi kemanusiaan MER-C, Jakarta: Zikrul Hakim, 2004, s. 17, ISBN 978-979-9140-95-1, OCLC 69017849 (indonez.).
- ↑ a b Beets et al., Demografische ontwikkeling van de Molukse bevolkingsgroep in Nederland. (niderl.).