Monge (1908)
 „Monge” przed 1915 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1906 |
| Wodowanie |
31 grudnia 1908 |
 Marine nationale
| |
| Wejście do służby |
1909 |
| Zatopiony |
29 grudnia 1915 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
51,1 m |
| Szerokość |
4,9 m |
| Zanurzenie |
3 m |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Rodzaj kadłuba |
dwukadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 700 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 1500 Mm przy 9 w. |
| Uzbrojenie | |
| 8 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
7 × 450 mm (1 wewnętrzna na dziobie, 6 zewnętrznych) |
| Załoga |
24 |
Monge (Q67) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej, trzynasta zamówiona jednostka typu Pluviôse. Została zwodowana 31 grudnia 1908 roku w stoczni Arsenal de Toulon, a do służby w Marine nationale weszła w 1909 roku. 29 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru okręt został zatopiony przez austro-węgierski krążownik SMS „Helgoland”.
Projekt i dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]
„Monge” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1905 roku[1][2]. Jednostkę zaprojektował inż. Maxime Laubeuf, powracając do napędu parowego na powierzchni[3][4]. Wadą okrętu był długi czas zanurzania[2][3].
„Monge” był średniej wielkości oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 51,1 metra, szerokość 4,9 metra i zanurzenie 3 metry[1][2][3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 398 ton, a w zanurzeniu 550 ton[1][2][3]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 700 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły du Temple[1][2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM[1][2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[1][3][5]. Zasięg wynosił 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów (lub 900 Mm przy prędkości 12 węzłów) w położeniu nawodnym oraz 50 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][2][3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[6].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie, dwie zewnętrzne systemu Drzewieckiego, dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku (odchylone o 6° od osi symetrii okrętu) i dwie zewnętrzne na rufie (odchylone o 1° od osi symetrii okrętu), z łącznym zapasem 8 torped model 1904[1][2][3]. Załoga okrętu składała się z 24 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][7].
Budowa i przebieg służby[edytuj | edytuj kod]
„Monge” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][2][3]. Stępkę okrętu położono w 1906 roku[6], został zwodowany 31 grudnia 1908 roku[1][2][3], a do służby przyjęto go w 1909 roku[6]. Okręt otrzymał nazwę na cześć wybitnego francuskiego naukowca z przełomu XVIII i XIX wieku – Gasparda Monge. Jednostka otrzymała numer burtowy Q67[1].
„Monge” był intensywnie wykorzystywany podczas wojny, służąc na Adriatyku[6][8]. 17 sierpnia 1915 roku okręt wykonał nieskuteczny atak torpedowy na austro-węgierski krążownik SMS „Helgoland”[8]. 29 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru okręt został staranowany przez tenże krążownik, a następnie zatopiony ogniem artylerii[1][8][9]. Dowódca jednostki, kpt. mar. Roland Morillot po wydaniu rozkazu opuszczenia okrętu wraz z dwoma innymi oficerami pozostał na pokładzie i utonął razem z nim[10][a]. Okręt został odznaczony Krzyżem Wojennym[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 209.
- ↑ a b c d e f g h i j k Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 140.
- ↑ a b c d e f g h i j k Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 81.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.
- ↑ a b c d Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 143.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 82.
- ↑ a b Antoine Joseph Louis Roland MORILLOT. Ecole Navale. [dostęp 2016-12-31]. (fr.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoine Joseph Louis Roland MORILLOT. Ecole Navale. [dostęp 2016-12-31]. (fr.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: PLUVIÔSE submarines (1908 - 1911). Navypedia. [dostęp 2016-12-31]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-12-31]. (ang.).
