30°32′26″N 79°58′15″E/30,540556 79,970833Nanda Devi
| ||
 Widok na Nanda Devi z zachodu | ||
| Państwo |  Indie
| |
| Położenie | Chamoli | |
| Pasmo | Himalaje | |
| Wysokość | 7816 m n.p.m. | |
| Wybitność | 3139 m | |
| Pierwsze wejście | 29 sierpnia 1936 Noel Odell, Bill Tilman | |
Położenie na mapie Indii   Nanda Devi | ||
| 30°32′26″N 79°58′15″E/30,540556 79,970833
| ||
Nanda Devi – masyw górski w Himalajach Garhwalu, w zachodniej części Himalajów Wysokich, na zachód od jeziora La’ang Cuo, pomiędzy rzekami Dhauliganga na zachodzie, Goriganga na wschodzie i Girthi na południu. Wierzchołek główny Nanda Devi ma 7816 m n.p.m. i jest drugim co do wysokości szczytem Indii, znajduje się przy granicy z Chinami. Inne wierzchołki masywu to: Nanda Devi East (7434), Tirsuli (7074), Dunagiri (7066), Changabang (6864). Stoki masywu zbudowane z prekambryjskich skał krystalicznych i metamorficznych pokryte są lodowcami i wiecznym śniegiem. Ściany góry, o wysokości do 4000 metrów, tworzą zamknięty pierścień, zwany Sanktuarium Nanda Devi[1].
Historia zdobycia[edytuj | edytuj kod]
Wierzchołek główny został zdobyty południową granią przez N.E. Odella i H.W. Tilmana z ośmioosobowej wyprawy amerykańsko-brytyjskiej w roku 1936.
W kwietniu 1939 r. na wschodni szczyt Nanda Devi wyruszyła pierwsza polska wyprawa w Himalaje. W jej czteroosobowym składzie byli: Stefan Bernadzikiewicz (32 l.), Jakub Bujak (34 l.), Janusz Klarner (29 l.) oraz kierownik wyprawy: Adam Karpiński (42 l.)[2]. 2 lipca 1939[3] r. o godzinie 17:30 dwójce z nich, Jakubowi Bujakowi i Januszowi Klarnerowi, udało się wejść na dziewiczy, liczący 7434 m n.p.m.[4] szczyt Nanda Devi East, wówczas szósty co do wysokości zdobyty przez człowieka. W trakcie dalszej części wyprawy, w drodze na Tirsuli, 18 lipca 1939 r. na założony na wysokości 6150 m. przez Bernadzikiewicza i Karpińskiego III obóz zeszła lawina, która pogrzebała obu himalaistów. Wypadek ten zdecydował o zakończeniu wyprawy.
Podczas francuskiej wyprawy z 1951 mającej za cel trawersowanie masywu przez wierzchołek główny i wschodni zginęli Duplat i Vignes. W poszukiwaniu towarzyszy L. Dubost i sirdar Tenzing Norgay (późniejszy pierwszy zdobywca Everestu) dokonali drugiego wejścia na wschodni wierzchołek Nanda Devi. Tenzing uważał później to wejście za swoją najtrudniejszą wspinaczkę.
3-kilometrową trudną i eksponowaną grań między wierzchołkiem głównym i wschodnim pokonała ekspedycja japońsko-indyjska w roku 1976.
27 czerwca 2019 (w 80. rocznicę pierwszej polskiej wyprawy na Nanda Devi East) członkowie polskiej wyprawy – Jarosław Gawrysiak i Wojciech Flaczyński zdobyli wschodni wierzchołek Nanda Devi[5].
Tereny wokół Nanda Devi objęte są ochroną w ramach Parku Narodowego Nanda Devi, który w 1988 został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Znaczenie nazwy[edytuj | edytuj kod]
Nanda jest jednym z przydomków hinduistycznej bogini śmierci Kali – żony Śiwy. Słowo dewi (ang. devi) znaczy „bogini”.
Nanda Devi w literaturze[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Klarner Nanda Devi wydanie polskie: 1956
- John Roskelley Nanda Devi. Tragiczna wyprawa wydanie polskie: Stapis, 2003, ISBN 83-88212-20-6
Nanda Devi w filmie[edytuj | edytuj kod]
- Nanda Devi, bogini zwycięstwa Polska 1989
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 100 Najpiękniejszych Gór Świata (Grupa IMAGE), (s. 130), zob. bibliografia
- ↑ Skazani na zapomnienie, Monika Rogozińska, Rzeczpospolita, 24 kwietnia 2009 r.
- ↑ Wielki sukces wyprawy polskiej w Himalaje. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 156 z 14 lipca 1939.
- ↑ Klątwa Nandy zabija Polaków, Jacek Papis, 28.05.2008
- ↑ Nanda Devi East: Jarosław Gawrysiak i Wojciech Flaczyński zdobywają szczyt!
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- 100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE. Zbigniew Kieras i Wojciech Lewandowski, Wydawn. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995; ISBN 83-85461-20-5
