Neuropterida
| Neuropterida[1] | |||
 Skrzydło żylenicy (Sialis fuliginosa) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd |
Neuropterida | ||
| Synonimy | |||
| |||
Neuropterida – klad owadów holometabolicznych obejmujący sieciarki (Neuroptera s. str.), wielbłądki (Raphidioptera) i wielkoskrzydłe (Megaloptera)[2]. W języku polskim określany jest nazwą owady siatkoskrzydłe[3][a]. W tradycyjnej systematyce organizmów klasyfikowany w randze nadrzędu. Neuropterida są uważane za żywe skamieniałości.
Do Neuropterida zaliczono około 6500 współcześnie żyjących gatunków[4] owadów charakteryzujących się wyraźnym użyłkowaniem skrzydeł[5]. Większość prowadzi lądowy tryb życia. Larwy niektórych Neuropterida wtórnie przystosowały się do życia w wodzie[4].
Najbliżej spokrewnionym, siostrzanym taksonem siatkoskrzydłych są chrząszcze (Coleoptera)[6]. Siatkoskrzydłe i chrząszcze tworzą reliktową linię rozwojową owadów, której ewolucyjna historia sięga wczesnego permu. Największa różnorodność gatunków znanych z zapisów kopalnych pochodzi z mezozoiku. Wiele dobrze zachowanych okazów siatkoskrzydłych w postaci inkluzji w bursztynie odkryto w rejonie Morza Bałtyckiego. Opisano co najmniej 33 gatunki utrwalone w bursztynie bałtyckim[5].
Współczesne Neuropterida nie są tak silnie zróżnicowaną grupą jak chrząszcze. Najliczniejsze w gatunki są sieciarki (około 6000 gatunków). Wielbłądki i wielkoskrzydłe liczą odpowiednio około 210 i 300 gatunków. Wiele z nich to gatunki zanikające.
Obydwie grupy (siatkoskrzydłe i chrząszcze) są taksonem siostrzanym dla Mecopterida i Hymenoptera (błonkówki), z którymi wchodzą w skład kladu Holometabola.
| Holometabola |
| ||||||||||||||||||
_-_(imago),_Cape_Cod_(MA),_United_States.jpg)
Rzędy[edytuj | edytuj kod]
- sieciarki (Neuroptera s. str.),
- wielbłądki (Raphidioptera),
- wielkoskrzydłe (Megaloptera).
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Termin "siatkoskrzydłe" używany jest też jako synonim sieciarek
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Planipennia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-01] (ang.).
- ↑ Aspöck et al. Cladistic analysis of Neuroptera and their systematic position within Neuropterida (Insecta: Holometabola: Neuropterida: Neuroptera). „Systematic Entomology”. 26, s. 73-86, 2001. (ang.). (pdf)
- ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 273. ISBN 978-83-881470-7-4.
- ↑ a b Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida (Insecta: Holometabola). „Zoologica Scripta”. 31 (1), s. 51–55, 2002. DOI: 10.1046/j.0300-3256.2001.00087.x. (ang.).
- ↑ a b M. S. Engel, D. A. Grimaldi. The Neuropterid Fauna of Dominican and Mexican Amber (Neuropterida: Megaloptera, Neuroptera). „American Museum Novitates”. 3587, s. 1–58, 2007. (ang.). (pdf)
- ↑ Elisabeth Haring, Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida: a first molecular approach. „Systematic Entomology”. 29 (3), s. 415–430, 2004. DOI: 10.1111/j.0307-6970.2004.00263.x. (ang.).