Niedźwiedź tybetański
| ||
| Ursus arctos pruinosus[1] | ||
| Blyth, 1854 | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | drapieżne | |
| Rodzina | niedźwiedziowate | |
| Rodzaj | niedźwiedź | |
| Gatunek | niedźwiedź brunatny | |
| Podgatunek | niedźwiedź tybetański | |
| Synonimy | ||
|
Ursus lagomyiarius Przewalski, 1883[2] | ||
Niedźwiedź tybetański[3], niedźwiedź błękitny, tybetański niedźwiedź błękitny (Ursus arctos pruinosus) – najrzadziej występujący i najmniej poznany podgatunek niedźwiedzia brunatnego, drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych. Zamieszkuje Wyżynę Tybetańską.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Podgatunek po raz pierwszy opisał w 1854 roku angielski zoolog Edward Blyth, nadając mu nazwę Ursus pruinosus[4]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Blyth wskazał Lhasę w Tybecie[4].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Ciało niedźwiedzia tybetańskiego jest generalnie czarne, jednak długie włosy okrywowe sprawiają, że wydaje się błękitne lub srebrzyste[5][6]. Futro na piersi i „kołnierz” wokół szyi są beżowe, głowa jest jasnobrązowa, nawet rudawa. Młode osobniki mają jaśniejsze ubarwienie. Dorosły samiec mierzy około 1,8–2,1 metra długości i ok. 90 cm szerokości w barkach[6]. Długość życia nie jest znana, ale ocenia się, że jest to 20–30 lat, tak jak w przypadku innych niedźwiedzi brunatnych żyjących na wolności[5].
Żywi się drobnymi ssakami, szczególnie szczekuszkami. Jest oskarżany o zabijanie zwierząt hodowlanych i wkraczanie do siedzib nomadów w poszukiwaniu jedzenia. Prawdopodobnie jada też pokarm roślinny, jednak niewiele wiadomo o jego zwyczajach żywieniowych[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Niedźwiedź tybetański zamieszkuje wysokie partie Wyżyny Tybetańskiej, przeważnie blisko górnej granicy lasu. Jego występowanie stwierdzono w zachodnich Chinach, w szczególności we wschodnim Tybecie, w Nepalu i Bhutanie[5][6]. Jego zasięg i liczebność zmniejszyły się w związku z rozwojem osadnictwa ludzkiego[6]. Jest prawdopodobne, że wymarł na wolności[5][6]; jeśli przetrwał, to najprawdopodobniej w Bhutanie, choć w 2013 roku pojawiło się doniesienie o osobniku widzianym także w północnym Tybecie[5].
Związek z yeti[edytuj | edytuj kod]
Himalaista Reinhold Messner uważa, na podstawie własnych obserwacji i analiz ludowych opowieści z regionu, że legendarna istota yeti to w istocie niedźwiedź tybetański. Teorię tę wzmacniają analizy genetyczne próbek domniemanych włosów yeti. Pierwsze wyniki analiz przeprowadzonych przez prof. Bryana Sykesa z Uniwersytetu Oksfordzkiego wskazywały, że DNA w próbkach najbardziej odpowiada DNA plejstoceńskiego niedźwiedzia polarnego, co sugerowało przetrwanie w Himalajach niedźwiedzi nieznanych wcześniej nauce. Przeprowadzone przez inne zespoły badania wykazały jednak, że materiał genetyczny jest uszkodzony i DNA z domniemanych włosów yeti odpowiada DNA współczesnego niedźwiedzia brunatnego, którego podgatunkiem jest niedźwiedź tybetański[7][8].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Jest to najsłabiej zbadany podgatunek niedźwiedzia. Unika kontaktu z człowiekiem. Oprócz rozwoju osadnictwa, przez co traci on siedliska i wchodzi w konflikt z człowiekiem, zagraża mu także wykorzystanie żółci niedźwiedziej w tradycyjnej medycynie chińskiej[5]. Jest objęty ochroną w ramach konwencji o handlu zwierzętami CITES i amerykańskiej ustawy o zagrożonych gatunkach[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ursus arctos pruinosus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ursus arctos pruinosus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2017-05-04]
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b E. Blyth. Report of Zoological Curator for September Meeting. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 22, s. 589, 1854 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Tibetan blue bear (Ursus arctos pruinosus) (ang.). Bear Conservation, 2015-07-23. [dostęp 2017-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-04)].
- ↑ a b c d e f Tibetan blue bear (ang.). Bears of the World. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-06)].
- ↑ Lucy Jones: Is the Himalayan Yeti a real animal? (ang.). BBC, 2015-06-30. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-25)].
- ↑ Anjana Ahuja. The ‘yeti’ comes in from the cold with link to ancient polar bear. „The Telegraph”, 2013-10-17. [zarchiwizowane z adresu 2015-11-15].