Niszczyciele typu Marcílio Dias
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1943 |
| Wycofanie |
1966-1972 |
| Zbudowane okręty |
3 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1500 ton |
| Długość |
108,8 metra całkowita |
| Szerokość |
10,6 m |
| Zanurzenie |
3 m |
| Napęd |
2 turbiny parowe General Electric o łącznej mocy 42 800 KM |
| Prędkość |
36,5 węzła |
| Zasięg |
6000 Mm przy prędkości 15 węzłów |
| Załoga |
190 |
| Uzbrojenie |
4 działa kal. 127 mm (4 x I) |
Niszczyciele typu Marcílio Dias – brazylijskie niszczyciele z czasów II wojny światowej i okresu „zimnej wojny”. W latach 1937–1943 w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras zbudowano trzy okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marinha do Brasil w listopadzie 1943 roku, a ze służby wycofano je w latach 1966–1972.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]Niszczyciele typu Marcílio Dias[a] były pierwszymi jednostkami tej klasy zbudowanymi w Brazylii[1]. Projekt okrętów został pozyskany z USA na prośbę szefa sztabu marynarki – były to plany aktualnie budowanych amerykańskich niszczycieli typu Mahan[1][3]. Okręty miały być uzbrojone według projektu w pięć dział uniwersalnych kal. 127 mm, cztery działka plot. kal. 20 mm i 12 wyrzutni torped kal. 533 mm w trzech poczwórnych aparatach, jednak podczas długiego czasu budowy[b] postanowiono wzmocnić uzbrojenie przeciwlotnicze i POP, kosztem jednego działa kal. 127 mm i dwóch aparatów torpedowych[1][4]. Niszczyciele otrzymały większość wyposażenia produkcji amerykańskiej, m.in. turbiny parowe, kotły, systemy kierowania ogniem czy sonary[1][5].
Wszystkie okręty typu Marcílio Dias zbudowane zostały w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro[1][2]. Stępki okrętów położono w maju 1937 roku[1], zostały zwodowane w latach 1940–1941[1][2], a służby w Marinha do Brasil przyjęto je 29 listopada 1943[1]. Jednostki otrzymały numery taktyczne M-1 – M-3[1]. Niszczyciele oddano do służby z przestarzałym uzbrojeniem pochodzącym z wycofanych ze służby okrętów, po czym w USA otrzymały właściwe uzbrojenie produkcji amerykańskiej[3]. Nazwa typu pochodzi od pierwszej zwodowanej jednostki - „Marcílio Dias”, nazwanej na cześć brazylijskiego bohatera narodowego z okresu wojny paragwajskiej.
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Mariz e Barros” (M-1) | Ilha das Cobras | 8 maja 1937 | 28 grudnia 1940 | 29 listopada 1943 |
| „Marcílio Dias” (M-2) | 20 lipca 1940 | |||
| „Greenhalgh” (M-3) | 8 lipca 1941 |
Dane taktyczno-techniczne
[edytuj | edytuj kod]Okręty były dużymi niszczycielami, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 108,8 metra (103,9 m między pionami), szerokość 10,6 metra i zanurzenie 3 metry (maksymalne 3,66 m)[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1500 ton, zaś pełna 2200 ton[1][2]. Okręty napędzane były przez dwie turbiny parowe General Electric z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 42 800 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały cztery wysokociśnieniowe kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox[1][6]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 36,5 węzła[1][7]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory prądu stałego 240 V Westinghouse o mocy 100 kVA (okręty posiadały też awaryjny generator wysokoprężny o mocy 136 KM)[4]. Okręty zabierały 500-550 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1][6].
Okręty były uzbrojone w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm L/38 Mark 12 (jedno na pokładzie dziobowym[c], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji), wyprodukowane przez Bethlehem Steel[1][2]. Broń przeciwlotniczą stanowiły cztery działka Bofors kal. 40 mm L/56 Mark 1/2 (2 x II) oraz cztery pojedyncze działka Oerlikon kal. 20 mm L/70[1][2][d]. Uzbrojenie uzupełniały: poczwórny aparat torpedowy kal. 533 mm oraz cztery miotacze bomb głębinowych i dwie zrzutnie bomb głębinowych[1]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało m.in. system kierowania ogniem i sonar[1].
Załoga pojedynczego okrętu składała się ze 190 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Okręty pełniły służbę w Marinha do Brasil podczas II wojny światowej, wchodząc w 1944 roku w skład Północno-Wschodniego Zgrupowania Morskiego, operującego z Recife wraz z amerykańską 4. Flotą[9]. Niszczyciele uczestniczył m.in. w eskortowaniu konwojów do Europy z żołnierzami Brazylijskiego Korpusu Ekspedycyjnego w lipcu i listopadzie 1944 oraz w lutym 1945 roku[10]. 4 grudnia 1945 roku trzy bliźniacze jednostki znalazły się w składzie 1. Flotylli Niszczycieli, zaś od 31 stycznia 1953 roku okręty te tworzyły 1. Dywizjon 1. Eskadry Niszczycieli[9]. W tym czasie zmieniono ich numery burtowe na D-24 – D-26[1]. W 1966 roku ze służby wycofane zostały „Marcílio Dias” i „Greenhalgh”[1][11], zaś „Mariz e Barros” poddano modernizacji uzbrojenia: usunięto dwie armaty kal. 127 mm i wszystkie działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian poczwórny rakietowy zestaw przeciwlotniczy Sea Cat GWS20 i dwa miotacze rakietowych bomb głębinowych Hedgehog[1]. Okręt otrzymał też nowe wyposażenie radioelektroniczne, m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33, cztery urządzenia naprowadzania kierunku dla dział 127 mm i 40 mm i sonar QCR-1[4]. Ostatni z niszczycieli typu Marcílio Dias służył do sierpnia 1972 roku, kiedy został skreślony z listy floty[11][12].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Typ określany jest też jako Greenhalgh lub M (od Mahan)[1][2].
- ↑ Długi, ponadsześcioletni czas budowy niszczycieli spowodowany był zarówno brakiem doświadczenia brazylijskich stoczniowców, jak też i zatopieniem 9 stycznia 1943 roku przez U-124 amerykańskiego frachtowca „Birmingham City” przewożącego kotły, wały napędowe i inne wyposażenie dla budowanych okrętów[3].
- ↑ Dziobowe działo jako jedyne osłonięte było maską przeciwodłamkową[1][4].
- ↑ H. Ehlers i G. Helgason podają, że okręty pierwotnie uzbrojone były w osiem działek kal. 20 mm, zredukowanych do czterech po wojnie[4][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 417.
- ↑ a b c Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 72.
- ↑ a b c d e f Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74.
- ↑ Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 126.
- ↑ a b Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 100.
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 491.
- ↑ Guðmundur Helgason: Marcilio Dias class. uboat.net. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 73.
- ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74-75.
- ↑ a b Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: 1996, s. 29.
- ↑ Guðmundur Helgason: BZ Mariz e Barros (M 1). uboat.net. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Ivan Gogin: GREENHALGH destroyers (1943). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: BZ Mariz e Barros (M 1). uboat.net. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: Marcilio Dias class. uboat.net. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
