Obornicka Góra

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obornicka Góra
Kowalska Góra
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Położenie

województwo dolnośląskie, powiat trzebnicki, Oborniki Śląskie, Oborniki Śląskie

Pasmo

Wzgórza Trzebnickie

Wysokość

246,3 m n.p.m.

Położenie na mapie Obornik Śląskich
Mapa konturowa Obornik Śląskich, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Obornicka Góra”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Obornicka Góra”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Obornicka Góra”
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego
Mapa konturowa powiatu trzebnickiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Obornicka Góra”
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie
Mapa konturowa gminy Oborniki Śląskie, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Obornicka Góra”
51°18′05″N 16°56′26″E/51,301389 16,940556

Obornicka Góra, Kowalska Góra – wzgórze (wzniesienie) w paśmie Wzgórz Trzebnickich, o wysokości bezwzględnej 246,3 m n.p.m. (247,0 m n.p.m.), położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie Trzebnickim, województwie Dolnośląskim, w północno-wschodniej części obszaru miasta Oborniki Śląskie. Wzgórze położone jest w ramach grzbietu o nazwie Karoszki, w Kowalskich Górach (Pasmo Kowalskiej Góry). W XIX wieku zostało ono sztucznie podwyższone o kilka metrów. Jest najwyższym wzniesieniem zarówno samego miasta Oborniki Śląskie, jak i całej gminy miejsko-wiejskiej.

Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Obornicka Góra jest wzgórzem (wzniesieniem) położonym w paśmie Wzgórz Trzebnickich[1][2][3], o wysokości bezwzględnej 246,3 m n.p.m.[1][4] (a według niektórych publikacji o wysokości bezwzględnej 247,0 m n.p.m.[5], lub 246,0 m n.p.m.[6]). Należy ono do grzbietu o nazwie Karoszki[1][7][8], przebiegającego w Kowalskich Górach[2][9] (Pasmo Kowalskiej Góry[1]). Pod względem podziału administracyjnego jest ono położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie Trzebnickim, województwie Dolnośląskim[7][10][11], w północno-wschodniej części obszaru miasta Oborniki Śląskie[10].

Po stronie zachodniej masywu znajduje się przełęcz Szarotka[1][2][3][12], położna na wysokości bezwzględnej wynoszącej 227,0 m n.p.m.[3], oddzielająca masyw góry i cały grzbiet Karoszki od masywu Żniwnej Kopy[1][3][5][7], której wierzchołek leży na wysokości 241,0 m n.p.m.[1][13]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ze wzgórzem tym związana jest historia sztucznego podniesienia jego wysokości. W naturalnym jego stanie było ono bowiem niższe, lecz właściciel Obornik Śląskich, Karol Wolfgang Schaubert, w XIX wieku postanowił zwiększyć jego wysokość tak, aby stało się najwyższym w paśmie Kocich Gór (Wzgórz Trzebnickich). Wykonano więc sztucznie nadsypane wierzchołka o kilka metrów. Jednak na skutek błędów pomiarach, nowy szczyt i tak pozostał niższy o 10 m od najwyższego szczytu wymienionego pasma[14] – Ciemnej Góry[15][16][17][18][19]. Jak wynika z prostych obliczeń, współcześnie jest to ponad 10 m różnicy na wysokościach bezwzględnych tych dwóch wzniesień, czyli około 12,0 m – 11,3 m, wobec następujących wartości wyjściowych: Ciemna Góra to 258,3 m n.p.m.[15][16][17][18], a Obornicka Góra ma 246,3 m n.p.m.[1][4]/247,0 m n.p.m.[5] Na niektórych niemieckich mapach historycznych wysokość tego wierzchołka podawana jest na 246,4 m n.p.m.[20]

Walory i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]

To wzniesienie jest najwyższym punktem terenowym położonym na obszarze administracyjnym zarówno miasta jak i całej gminy wiejsko-miejskiej Oborniki Śląskiej[14]. Przez wzniesienie przebiega szlak turystyczny – Południowy szlak Gór Kocich (żółty)[4][6][7]. Pod względem widokowym wzgórze jest doceniane między innymi dlatego, że jako punkt widokowy[1][6][7][8][14], jako jedno z niewielu w paśmie całych Wzgórz Trzebnickich, daje sposobność podziwiania panoramy zarówno w kierunku południowym na dolinę Odry i dalej Sudety, jak i w kierunku północnym na dolinę Baryczy[14]. Ponadto na południowym stoku, nieco poniżej wierzchołka, wskazywany jest na skraju lasu drugi punkt widokowy w kierunku południowym[1].

Zagospodarowanie całego masywu to mieszanka lasów, przy czym dominują lasy mieszane, i użytków rolnych. W rejonie samego wierzchołka znajduje się niewielki obszar zadrzewiony i użytki rolne, oraz przebiega droga, którą wytyczony jest wspominany wyżej szlak turystyczny. Przez masyw przebiegają napowietrzne linie elektroenergetyczne[7][11][21][22][23][24], oraz linia gazowa wysokiego ciśnienia z wyznaczoną strefą ochronną[23]. W obrębie wierzchołka utworzono strefę ścisłej ochrony archeologicznej (strefa „W”) ze stanowiskiem archeologicznym do 0,5 ha[23][25]. Jest to stanowisko sepulkralne o funkcji ogólnej określonej jako grób, natomiast o funkcji szczegółowej – kurhan z epoki brązu[26][27], kultura przedłużycka - II okres epoki brązu[25] (nazwa: Oborniki Śląskie stanowisko 28; obszar AZP: 076-027, numer stanowiska w obszarze: 12, data wpisu: 1990 r.)[26][27].

Nazwy[edytuj | edytuj kod]

Nazwa własna wzniesienia – Obornicka Góra[2][28] – jest nazwą urzędową, gdyż została ustalona i ujęta w państwowym rejestrze nazw geograficznych na podstawie zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 marca 1954 r., nr 70, ogłoszonego w Monitorze Polskim z 1954 r. nr 38, poz. 516. Odnosi się do ukształtowania terenu określonego jako wzgórze, wzniesienie. W rejestrze tym przypisano jej identyfikator: PRNG – 206514, identyfikator IIP – PL.PZGiK.320.NGRP.206514. Podaje on następujące współrzędne geograficzne punktu głównego wzniesienia: szerokość geograficzna – 51°18'05" N, długość geograficzna – 16°56'26" E[28]. W wielu jednak publikacjach, opracowaniach, na mapach czy portalach w odniesieniu do tego wzniesienia stosowana jest nazwa zwyczajowa, lokalna – Kowalska Góra[1][7]. Na niektórych niemieckich mapach historycznych można odnaleźć historyczną, niemiecką nazwę tego wzgórza, gdzie podawana jest jako Gneisenau-Berge[20].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Żmuda i in. 2000 ↓, s. 34-35 (mapa).
  2. ↑ a b c d GUGiK 2023 ↓, Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych.
  3. ↑ a b c d Kamińska 2022 ↓, s. 94-95.
  4. ↑ a b c Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251-252.
  5. ↑ a b c Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 8, 84.
  6. ↑ a b c SIP gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, Turystyka.
  7. ↑ a b c d e f g Zwoliński 2018 ↓, mapa.
  8. ↑ a b Kamińska 2022 ↓, s. 94 (mapa).
  9. ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235628.
  10. ↑ a b GUGiK 2023 ↓, Państwowy Rejestr Granic.
  11. ↑ a b UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
  12. ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235592.
  13. ↑ Żmuda i in. 2000 ↓, s. Okładka przednia, s. wewnętrzna.
  14. ↑ a b c d Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 8.
  15. ↑ a b Żmuda i in. 2000 ↓, s. 3, 29.
  16. ↑ a b Kobielska i in. 2009 ↓, s. 12, 15, 111, 146.
  17. ↑ a b Rosiński i in. 2015 ↓, s. 196, 251.
  18. ↑ a b Korabiewski i in. 2014 ↓, s. 4.
  19. ↑ Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 9.
  20. ↑ a b UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Messtischblatt 1905-1944.
  21. ↑ GUGiK 2023 ↓, BDOT10k.
  22. ↑ SIP powiat trzebnicki 2023 ↓, Plany miejscowe.
  23. ↑ a b c SIP gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, MPZP.
  24. ↑ MPZP Oborniki Śląskie 2005 ↓, §5 ust. 29.
  25. ↑ a b MPZP Oborniki Śląskie 2005 ↓, §9 ust. 1 pkt 8 lit. a poz. 11.11.
  26. ↑ a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_AR.2960813.
  27. ↑ a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_AR.2960813.
  28. ↑ a b PRNG 2023 ↓, PRNG: 206514.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal Krajowy, GUGiK – Geoportal Krajowy [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  • Marta Kamińska (red.), Wzgórza Trzebnickie, Dolina Baryczy, Środkowa Odra, przewodnik rowerowy, wyd. III, 2022 (Dolnośląska Kraina Rowerowa) (pol.), Opracowanie: Stowarzyszenie Gmin i Powiatów "Dolnośląska Kraina Rowerowa" oraz Studio Plan Anna Dębska.
  • Katarzyna Kobielska i inni, Koncepcja subregionalnego produktu turystycznego Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, Dolnośląskie Centrum Rozwoju Regionalnego, 2009 (pol.), Portal Województwa Dolnośląskiego.
  • Bartosz Korabiewski, Janusz Kida, Wzgórza Trzebnickie. Materiały do ćwiczeń terenowych, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, 2014 (pol.).
  • Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oborniki Śląskie; Uchwała nr 0150/XXXV/258/05 Rady Miejskiej w Obornikach Śląskich z dnia 7 lipiec 2005 r., Gmina Oborniki Śląskie; uchwała Opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego Nr 193 z dnia 26 wrzesień 2005 r., poz. 3321, 7 lipca 2005 [dostęp 2023-05-10] (pol.).
  • Narodowy Instytut Dziedzictwa, Geoportal o zabytkach, NID [dostęp 2023-05-10] (pol.).
  • Narodowy Instytut Dziedzictwa, Portal zabytek.pl, NID [dostęp 2023-05-10] (pol.).
  • Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
  • Włodzimierz Ranoszek, Marcin Mazurkiewicz, Małgorzata Duszejko-Studenna, Korona Gór Kocich, Trzebnica: Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, 2008 (pol.), Szlak zaprojektowany i wytyczony przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy; Prezentacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
  • Dariusz Rosiński i inni, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oborniki Śląskie na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r., Program ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, Program opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu; Sprawdził: Zastępca Dyrektora Oddziału Marek Matyjaszczyk, Akceptuje: Dyrektor Oddziału Janusz Bańkowski, Brzeg: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, 2015 (pol.).
  • System Informacji Przestrzennej, Gmina Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-10] (pol.).
  • System Informacji Przestrzennej, Starostwo Powiatowe w Trzebnicy [dostęp 2023-05-10] (pol.).
  • Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Geoportal Dolny Śląsk, UMWD Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  • Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).
  • Piotr Żmuda i inni, Trzebnica, Oborniki Śląskie i okolice, Wrocław: Studio wydawnicze PLAN, 2000, ISBN 83-911777-4-2 (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obornicka_Góra&oldid=72634195”