Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej
53°01′N 18°13′E/53,016667 18,216667| obszar chronionego krajobrazu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1991 |
| Akt prawny |
Rozporządzenie nr 9/1991 Wojewody Bydgoskiego z dnia 14 czerwca 1991 r. |
| Powierzchnia |
28 100 ha |
| Obszary chronione | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°01′N 18°13′E/53,016667 18,216667
| |
Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej – obszar chronionego krajobrazu położony w środkowej części województwa kujawsko-pomorskiego.
Obszar został utworzony na mocy Rozporządzenia Nr 9/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 14 czerwca 1991 roku[1]. Zajmuje powierzchnię 281 km²[1][2].
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Obszar stanowi fragment Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, na terenie mezoregionu Kotlina Toruńska (315.35) i mikroregionu Wydmy Puszczy Bydgoskiej (315.354). Znajduje się na południe od Bydgoszczy, wkraczając na terytorium miasta w okolicy lasów położonych na południe od Zakładów Chemicznych „Zachem” i Bydgoskiego Parku Przemysłowego oraz ciągnie się w kierunku wschodnim obejmując większość obszaru Puszczy Bydgoskiej. Na wschodzie graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Wydmowy na południe od Torunia, zaś na południowym zachodzie z Obszarem Chronionego Krajobrazu Łąk Nadnoteckich.
Obszar znajduje się na terenie gmin: Bydgoszcz, Białe Błota, Nowa Wieś Wielka, Rojewo, Solec Kujawski i Gniewkowo[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Obszar składa się z dwóch jednostek:
- części zachodniej: 246 km²,
- części wschodniej: 35 km².
Podobszar zachodni obejmuje podstawowy fragment Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej w granicach dawnego województwa bydgoskiego. Na jego powierzchnię składają się:
- lasy: 231,5 km² (94% obszaru),
- wody (głównie Jezioro Jezuickie): 1,50 km²,
- tereny pozostałe, przeważnie rolne: 13 km².
Podobszar wschodni obejmuje natomiast obszar położony w okolicach Gniewkowa i Suchatówki.
Obszar Chronionego Krajobrazu pokrywają zwarte kompleksy borów świeżych (z dominującą sosną) oraz jedne z największych w Polsce pola wydmowe. Urozmaiceniem krajobrazu są liczne topole, z których wiele ustanowiono pomnikami przyrody[3].
Stanowi on strefę masowego wypoczynku mieszkańców Bydgoszczy, Solca Kujawskiego i innych pobliskich miejscowości.
Pola wydmowe
[edytuj | edytuj kod]W granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu znajduje się jeden z największych kompleksów wydm śródlądowych występujących w Polsce (obok wydm Puszczy Kampinoskiej, Międzyrzecza Warty i Noteci, wydm Dolnego Śląska, południowej Wielkopolski i Równiny Biłgorajskiej)[4].
Wydmy powstały z piasków akumulacji rzecznej, naniesionych przez wody roztopowe lodowca płynące Pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką. Przeważają wydmy paraboliczne zwrócone ramionami w kierunku zachodnim, gdyż wiatry z tego sektora przeważały w głównych okresach wydmotwórczych. Rzadziej są to wały wydmowe, o dłuższej osi położonej na kierunku zachód-wschód lub nieregularne pagórki. W większości formy wydmowe nie są w pełni wykształcone, często łączą się tworząc system wyniesień różnego kształtu[4].
Wydmy osiągają wysokość bezwzględną 104 m n.p.m., przy przeciętnym wyniesieniu terasy 69–71 m n.p.m. Średnia ich wysokość względna wynosi 10–25 m, a długość ok. 1700 m, osiągając maksymalne wartości rzędu 5200 m. Nachylenie zboczy dowietrznych w strefie czoła wydm parabolicznych wynosi przeciętnie 10–13°, a zboczy odwietrznych 19–22°. Wartości te są nieco inne w przypadku ramion wydm. Obszary międzywydmowe nie tworzą typowych niecek deflacyjnych, są natomiast często podmokłe i zatorfione z niewielkiej miąższości materiałem organicznym (0,5–1,0 m). Na niewielkiej powierzchni przekształcenia eoliczne są słabsze i nie utworzyły się tam wydmy (np. okolice Wypalenisk, Trzcińca). Kompleks wydm prawie w całości zalesiony jest borami sosnowymi (siedlisko boru świeżego)[4].
Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej znajduje się w strefie oddziaływań emisji przemysłowych i energetycznych ze strony Bydgoszczy i Torunia (tlenki siarki, azotu, pyły). W związku z tym część drzewostanów zaliczana jest do uszkodzonych pod wpływem tych emisji w stopniu średnim i słabym. Oznacza, to w pierwszym przypadku uszkodzenie aparatu asymilacyjnego drzew od 26% do 60%, a w drugim od 11% do 25%[4].
Rezerwaty przyrody
[edytuj | edytuj kod]- Łażyn – ochrona 180-letniego boru sosnowego, reprezentatywnego dla Puszczy Bydgoskiej;
- Piecki Jezuickie – projektowany rezerwat częściowy, chroniący torfowisko i bór bagienny z gatunkami rzadkich roślin chronionych.
Ograniczenia środowiskowe
[edytuj | edytuj kod]Na Obszarze Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej zakazane jest naruszanie stateczności wydm i pól wydmowych. Ze względu na glebo- i wodochronny charakter lasów – niektóre fragmenty kompleksów leśnych nie są wskazane do zrębów całkowitych. Poza tym obowiązują na tym obszarze zakazy dotyczące obszarów chronionego krajobrazu zawarte w ustawie o ochronie przyrody[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Puszcza Bydgoska
- Obszary chronionego krajobrazu w Polsce
- Ochrona przyrody w Bydgoszczy
- Parki i tereny leśne w Bydgoszczy
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej część wschodnia i zachodnia. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-11-18].
- ↑ a b Uchwała Nr VI/106/11 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu. [w:] Dz. Urz. Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr 99, poz. 793 [on-line]. 2011-04-22. [dostęp 2018-11-18].
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla miasta Bydgoszczy na lata 2005-2012. [dostęp 2018-11-18].
- ↑ a b c d Banaszak Józef red.: Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Wydawnictwo TANNAN, Bydgoszcz 1996
- ↑ Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody. Biuletyn Informacji Publicznej – Starostwo Powiatowe w Bydgoszczy. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-30)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marcysiak Katarzyna: Ochrona przyrody – Bydgoszcz i okolice. [w.] Banaszak Józef red.: Przyroda Bydgoszczy. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004. ISBN 83-7096-531-8
