Ochra
|
||
| Przybliżone współrzędne barw1 | ||
| Hex (szesnastkowo) | #CC7722 | |
| RGB [0-255] | (204, 119, 34) | |
| CMYK [0–100%] | (0, 42%, 83%, 20%) | |
| HSV [°, %, %] | (30°, 83%, 80%) | |
| 1dla większości barw są to tylko dane orientacyjne | ||
Ochra (stgr. ὤχρα ōchra, z ὠχρός ōchrós – żółty, blady) – rodzaj pelitycznej zwietrzeliny skał albo iłów bogatych w związki żelaza, wykorzystywany jako naturalny, nieorganiczny pigment o barwie od żółtej do brązowej.
Spis treści
Występowanie[edytuj]
Powstaje przez zmieszanie glinokrzemianów i substancji barwnych, głównie tlenków żelaza. Ilość i rozdrobnienie tlenków wpływa na uzyskaną barwę. Barwnik ten jest wykrywany makroskopowo, między innymi dzięki analizie fizyko-chemicznej. Ponieważ ochra występuje w naturze jako proszek, nie można jej użyć bezpośrednio do malowania, stosuje się ją wraz z wypełniaczem.
Ochry powstają w strefie wietrzenia swych "macierzystych" minerałów. Stąd, można wyróżnić ochrę żelazistą, żółtą ochrę antymonową, kremowo-żółtą ochrę bizmutową, czarną ochrę molibdenową, cytrynowo-żółtą ochrę uranową. Obok metali, które mogą występować w postaci różnych związków chemicznych (tlenki, tlenowodorotlenki, krzemiany, siarczany), występują domieszki, przeważnie minerały ilaste, kwarc drobnoziarnisty, szczątki organiczne i inne substancje charakterystyczne dla danego miejsca.
Kolor i odcień ochr może być modyfikowany przez obróbkę termiczną. W wyniku podgrzewania żółtej ochry do 200 stopni Celsjusza następuje zmiana jej koloru w kierunku pomarańczowo-czerwonym. Stosowanie wyższych temperatur pozwala uzyskać ciemniejsze odcienie, aż do ciemnowiśniowego i ciemnobrunatnego.
Historia zastosowania[edytuj]
Ochra znana jest ludzkości od wielu tysięcy lat. Dla człowieka neandertalskiego, a także współczesnego ochra, obok hematytu, była symbolem życia. Czerwony kolor ochry kojarzony był z krwią, przez co uważano ją za pierwiastek życia. Używano jej do barwienia ciała przed uczestnictwem w rytuałach i tańcach, a także do posypywania pochówków, co było symbolem wiary w ponowne narodziny lub życie po śmierci.
Ochra była używana przez społeczności paleolitu, mezolitu i neolitu także do konserwacji i obróbki skór oraz jako barwnik wyrobów artystycznych.
Ochra stosowana jest w przemyśle do produkcji farb, lakierów, zabarwiania wyrobów ceramicznych, materiałów budowlanych, także w przemyśle kosmetycznym.
W języku polskim funkcjonuje termin ugier (skała ilasto-linomitowa), który odnosi się do żółtej ochry.
Farby ochry i ugru w malarstwie[edytuj]
- ugier ciemny
- ugier jasny
- ugier naturalny
- ugier żółty
- ugier złoty
- ugier czerwony
- ocre de rue
Zobacz też[edytuj]
- Roussillon – miejscowość we Francji
- ochronoza - genetycznie uwarunkowana choroba, z ochrowym zabarwieniem tkanki łącznej
Bibliografia[edytuj]
Ryka W. i Maliszewska A. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982. ISBN 83-220-0150-9.
|
||||||||||||||
