Wzrok
Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców wywołanych przez pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (u człowieka ta część widma nazywa się światłem widzialnym) ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizą tych bodźców, czyli widzeniem. Jest najważniejszym zmysłem człowieka, dostarczającym większość informacji z otoczenia.
Spis treści
Funkcje[edytuj | edytuj kod]
Na widzenie składa się:
- rozróżnianie światła od ciemności - Do realizacji tej funkcji wystarczy pojedynczy fotoreceptor. Jeśli receptorów jest więcej można mówić o powierzchni wzrokowej[1]
- ocena kierunku padania światła - Ta funkcja realizowana jest w najprostszym przypadku przez oczy kubkowe lub oczy pęcherzykowe
- rozpoznawanie kształtów - możliwe za sprawą pręcików
- rozróżnianie barw - za sprawą czopków. Ilość rozpoznawanych barw zależy od ilości rodzajów tych receptorów. U człowieka zwykle występują trzy lecz w wyniku zaburzeń może ich być mniej (Ślepota barw) bądź więcej (u kobiety opisano występowanie czterech rodzajów czopków.)[2][3]
- ocenianie odległości położenia obiektów od oka - Widzenie stereoskopowe
- rozpoznawanie polaryzacji liniowej światła - rozwinięte u niektórych zwierząt, ludzkie oko może ją rozpoznać dzięki zjawisku figury Haidingera
Działanie[edytuj | edytuj kod]
Widzenie umożliwiają fotoreceptory zlokalizowane w wyspecjalizowanych narządach (oko). Towarzyszą im dodatkowe struktury usprawniające percepcję i chroniące właściwy narząd wzroku (aparat ochronny: brwi, powieki, rzęsy i narząd łzowy). Następnie bodziec jest przekazywany do dalszych obszarów układu nerwowego, gdzie jest analizowany. U organizmów wyższych mówi się o drodze wzrokowej przekazującej informacje do kory wzrokowej. Obraz na siatkówkę oka pada do góry nogami i dopiero w mózgu następuje jego odwrócenie.
Tak naprawdę nie widzimy w czasie rzeczywistym, tylko z lekkim opóźnieniem, co skutkuje tzw. bezwładnością wzroku. Dzięki temu mamy wrażenie ciągłości ruchu wielu nieruchomych obrazów (np. filmowych).
Oko jest stale nawilżane i oczyszczane podczas mrugania. Noworodki mrugają 1-4 razy na minutę. Liczba ta zwiększa się około 6. miesiąca życia, a ok. 15 roku życia osiąga ostatecznie poziom 15-20 razy na minutę (choć ta częstotliwość zależy też od warunków).[4]
Wady wzroku[edytuj | edytuj kod]
- krótkowzroczność
- nadwzroczność (potocznie dalekowzroczność)
- starczowzroczność
- astygmatyzm
- ślepota barw
- zez
- zaćma
- jaskra
- ślepota
Wzrok u zwierząt[edytuj | edytuj kod]
 |
Ta sekcja od 2011-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Niektóre zwierzęta mają zdolność widzenia takiego spektrum fali elektromagnetycznej, które nie jest widoczne dla człowieka. Na przykład pszczoły i ptaki widzą w nadfiolecie, dzięki czemu wiedzą, gdzie jest słońce, którym się kierują nawet w pochmurny dzień. Żółwie błotne widzą w podczerwieni, dzięki czemu mogą rozpoznawać niektóre kształty w mętnej wodzie.
W początkowych fragmentach drogi wzrokowej ptaków drapieżnych jest znacznie mniejsza konwergencja nerwów niż u człowieka, co pozwala uzyskać tym ptakom znacznie lepszą zdolność rozdzielczą.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Biologia : podręcznik do liceum ogólnokształcącego : kształcenie w zakresie rozszerzony część 1 tom 2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2003, s. 62. ISBN 83-02-08516-2.
- ↑ Kolorowe szare komórki (Focus)
- ↑ Wioletta Waleszczyk. Czy kobiety lepiej widzą kolory niż mężczyźni?. „Świat Nauki”. 10 (230), s. 96, październik 2010. ISSN 0867-6380.
- ↑ Od czego zależy częstotliwość mrugania?, 30 października 2017.
| |||||
| ||||||||||||||
