Wzrok

Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców wywołanych przez pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (u człowieka ta część widma nazywa się światłem widzialnym) ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizą tych bodźców, czyli widzeniem. Jest najważniejszym zmysłem człowieka, dostarczającym większość informacji z otoczenia.

Funkcje

Na widzenie składa się:

ewolucja oka

• rozróżnianie światła od ciemności - Do realizacji tej funkcji wystarczy pojedynczy fotoreceptor. Jeśli receptorów jest więcej można mówić o powierzchni wzrokowej
• ocena kierunku padania światła - Ta funkcja realizowana jest w najprostszym przypadku przez oczy kubkowe lub oczy pęcherzykowe
• rozpoznawanie kształtów - możliwe za sprawą pręcików
• rozróżnianie barw - za sprawą czopków. Ilość rozpoznawanych barw zależy od ilości rodzajów tych receptorów. U człowieka zwykle występują trzy lecz w wyniku zaburzeń może ich być mniej (Ślepota barw) bądź więcej (u kobiety opisano występowanie czterech rodzajów czopków.)
• ocenianie odległości położenia obiektów od oka - Widzenie stereoskopowe
• rozpoznawanie polaryzacji liniowej światła - rozwinięte u niektórych zwierząt, ludzkie oko może ją rozpoznać dzięki zjawisku figury Haidingera

Działanie

Widzenie umożliwiają fotoreceptory zlokalizowane w wyspecjalizowanych narządach (oko). Towarzyszą im dodatkowe struktury usprawniające percepcje i chroniące właściwy narząd wzroku (aparat ochronny: brwi, powieki, rzęsy i narząd łzowy). Następnie bodziec jest przekazywany do dalszych obszarów układu nerwowego, gdzie jest analizowany. U organizmów wyższych mówi się o drodze wzrokowej przekazującej informacje do kory wzrokowej.

Wady wzroku

• krótkowzroczność
• nadwzroczność (potocznie dalekowzroczność)
• starczowzroczność
• astygmatyzm
• ślepota barw
• zez
• zaćma
• jaskra
• ślepota

Wzrok u zwierząt

Niektóre zwierzęta mają zdolność widzenia takiego spektrum fali elektromagnetycznej, które nie jest widoczne dla człowieka. Na przykład pszczoły i ptaki widzą w nadfiolecie, dzięki czemu wiedzą, gdzie jest słońce, którym się kierują nawet w pochmurny dzień. Żółwie błotne widzą w podczerwieni, dzięki czemu mogą rozpoznawać niektóre kształty w mętnej wodzie.

W początkowych fragmentach drogi wzrokowej ptaków drapieżnych jest znacznie mniejsza konwergencja nerwów niż u człowieka, co pozwala uzyskać tym ptakom znacznie lepszą zdolność rozdzielczą.

Ciekawostki

• Noworodki mrugają 1-4 razy na minutę. Liczba ta zwiększa się około 6. miesiąca życia.
• Dzięki bezwładności wzroku mamy wrażenie ciągłości ruchu wielu nieruchomych obrazów (np. filmowych).
• Obraz na siatkówkę oka pada do góry nogami i dopiero w mózgu następuje jego odwrócenie.

Przypisy

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.