Oleśnica sinogłowa

Oleśnica sinogłowa
	Lebia cyanocephala
	(Linneusz, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	Lebiinae
Plemię	Lebiini
Podplemię	Lebiina
Rodzaj	Lebia
Podrodzaj	Lamprias
Gatunek	oleśnica sinogłowa
Synonimy
	Carabus cyanocephalus Linnaeus, 1758; Lebia formosa Comolli 1837; Lamprias cyanocephalus (Linnaeus, 1758);
	Carabus cyanocephalus Linnaeus, 1758; Lebia formosa Comolli 1837; Lamprias cyanocephalus (Linnaeus, 1758);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oleśnica sinogłowa^[1] (Lebia (Lamprias) cyanocephala lub Lamprias cyanocephalus) – gatunek małego chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny Lebiinae.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Carabus cyanocephalus^[2]. Później przeniesiony został do rodzaju Lebia, w obrębie którego umieszczony został w podrodzaju Lamprias^[3]^[4]. Część współczesnych autorów wynosi ten podrodzaj do rangi samodzielnego rodzaju i wówczas nazwa oleśnicy sinogłowej brzmi Lamprias cyanocephalus^[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Osiąga od 5^[1] lub 5,5^[5] do 8 mm długości. Głowa i pokrywy jednolicie niebieskie lub zielone, a przedplecze rude. Pierwszy segment czułków rudy, natomiast pozostałe czarne. Rzędy na pokrywach słabiej zaznaczone niż u L. fulvicollis i L. pubipennis, a międzyrzędy płaskie^[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Żyje na suchych otwartych terenach porośniętych głównie roślinnością trawiastą i zielną oraz z rzadka krzewami i młodymi drzewami. Preferuje gleby piaszczyste i żwirowe. Znajdowany zazwyczaj pojedynczo na różnych roślinach zielnych i niższych gałęziach krzewów i drzew^[3]^[6].

Wyróżnia się między innymi pasożytnictwem. Jej larwa rozwija się w komorach poczwarkowych innych chrząszczy. Dorosłe osobniki żywią się głównie szkodnikami z rodziny stonkowatych^[6].

Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]

Gatunek palearktyczny. W Europie wykazany został z Albanii, Austrii, Balearów, Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Dodekanezu, Estonii, europejskiej Turcji, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, byłej Jugosławii, Korsyki, Litwy, Luksemburgu, Liechtensteinu, Łotwy, Macedonii Północnej, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, w tym obwodu królewieckiego, Słowacji, Sycylii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch^[2]. Z Azji podawany z Armenii, Gruzji, Turcji, Izraela, Syrii, Iraku^[4], Syberii Zachodniej^[7], Kazachstanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Iranu^[4] (w tym ostanu Ardabil^[7]), Afganistanu, Pakistanu i chińskiego Sinciangu^[4]. Ponadto z terenu Afryki Północnej znany z Maroka^[7], Algierii i Tunezji^[4]^[7].

W Polsce notowany głównie z zachodu i południowego wschodu kraju^[3], w tym na Wyżynie Małopolskiej na stanowisku Pasturka w 1992 roku^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się 3 podgatunki tej oleśnicy^[4]:

Lebia cyanocephala coeruleocephala Chaudoir, 1871
Lebia cyanocephala cyanocephala Linnaeus, 1758
Lebia cyanocephala numidica Lucas, 1846

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 144.
↑ ^a ^b ^c Lamprias cyanocephalus (Linne 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2014-10-27].
↑ ^a ^b ^c Lebia (Lamprias) cyanocephala (Linnaeus, 1758). [w:] Coleoptera Poloniae [on-line]. [dostęp 2014-10-27].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anichtchenko et al: Lebia (Lamprias) cyanocephala (Linne, 1758). [w:] Carabidae of the World [on-line]. 2007-2014. [dostęp 2014-10-27].
↑ ^a ^b Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 425.
↑ ^a ^b ^c Jaskuła R., Kalisiak J., Szczepko K. New localities of some rare species of ground beetles (Coleoptera: Carabidae) in Poland. „Parki nar. Rez. przyr.”. 22, s. 279–283, 2003.
↑ ^a ^b ^c ^d Ahmad Atamehr. Ground beetles (Coleoptera: Carabidae) of Azarbaijan, Iran. „Turkish Journal of Zoology”. 37, s. 188–194, 2013. DOI: 10.3906/zoo-1206-32.

[Zahradnik-1] Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 144.

[fe-2] Lamprias cyanocephalus (Linne 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2014-10-27].

[colpol-3] Lebia (Lamprias) cyanocephala (Linnaeus, 1758). [w:] Coleoptera Poloniae [on-line]. [dostęp 2014-10-27].

[cow-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anichtchenko et al: Lebia (Lamprias) cyanocephala (Linne, 1758). [w:] Carabidae of the World [on-line]. 2007-2014. [dostęp 2014-10-27].

[Trautner-5] Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 425.

[Jaskulaetal-6] Jaskuła R., Kalisiak J., Szczepko K. New localities of some rare species of ground beetles (Coleoptera: Carabidae) in Poland. „Parki nar. Rez. przyr.”. 22, s. 279–283, 2003.

[Atamehr-7] Ahmad Atamehr. Ground beetles (Coleoptera: Carabidae) of Azarbaijan, Iran. „Turkish Journal of Zoology”. 37, s. 188–194, 2013. DOI: 10.3906/zoo-1206-32.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]