Ostrów (gmina w powiecie sokólskim)

Ostrów
Островская волость
	gmina wiejska
	1861–1915
Państwo	Rosja
Obwód	gub. grodzieńska
Okręg	pow. sokólski
Siedziba	Nowy Ostrów; Świdziałówka
Data powstania	1861
Data likwidacji	1915
Populacja (1890); • liczba ludności	; 6728
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gromad	19
Liczba miejscowości	68
	Położenie na mapie Rosji Ostrów
	53°13′N 23°40′E/53,222222 23,662500

Ostrów (ros. Островская волость, lit. Ostruvo valsčius) – dawna gmina wiejska (włość) istniejąca w latach 1861–1915 na Białostocczyźnie. Nazwa gminy nawiązuje do skupiska trzech Ostrowów – Ostrów Północny, Ostrów Południowy i Nowy Ostrów – w tym ostatnim początkowo znajdowała się siedziba gminy^[2]; później siedzibę przeniesiono do Świdziałówki^[3].

Imperium Rosyjskie[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Ostrów powstała w wyniku reformy struktur administracyjnych państwa rosyjskiego w 1861 roku. Była częścią powiatu sokólskiеgo należącego (od 1843) do guberni grodzieńskiej. W 1890 roku gmina Ostrów obejmowała 68 miejscowości i zamieszkiwało ją 6728 osób^[3].

I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Podczas I wojny światowej gmina wraz z powiatem sokólskim należała do okupowanego przez Niemcy Ober-Ostu (w okręgu Białystok)^[4]. W przeciwieństwie do innych powiatów byłej guberni grodzieńskiej, gdzie w dużej mierze zachowano podział na rosyjskie gminy zbiorowe, powiat sokólski podległ kompletnej transformacji na szczeblu gminnym. Spośród jego oryginalnych 13 gmin zachowała się tylko jedna, a w ich miejsce utworzono 11 nowych gmin o zupełnie innych granicach^[5]. W związku z tym, gmina Ostrów została zniesiona, a jej obszar wszedł w skład nowo utworzonej gminy Szudziałowo^[6]^[7]. Podział ten zachowano, kiedy powiat sokólski przeszedł w sierpniu 1919 pod administrację polską^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gmina poza administracją polską.
↑ Ostrów 2(10) O. Nowy, Północny i Południowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 421 .}
↑ ^a ^b Volosts and communes of 1890. St. Petersburg: Central Statistical Committee of the Ministry of Internal Affairs, 1892. - (Statistics of the Russian Empire).
↑ Deutsche Arbeit in den Verwaltungsgebieten Kurland, Litauen und Bialystok-Grodno. Kowno (Verlag der Presseabteilung Ober Ost) 1917.
↑ Befehl- und Verordnungsblatt des Oberbefehlshabers Ost (Dziennik rozkazów i rozporządzeń Głównodowodzącego Wschodu) Nr 1-96
↑ Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. R. 1, 1920/21
↑ Jemielity W. (2002). Podziały administracyjne powiatów sokólskiego i dąbrowskiego w latach 1919-2000. "Studia Łomżyńskie", 13, 2002, s. 119-146.
↑ Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Волости и важнѣйшiя селенiя Европейской Россiи. Выпускъ V. – Изданiе Центральнаго Статистическаго Комитета, Санктпетербургъ, 1886.

[1] Gmina poza administracją polską.

[2] Ostrów 2(10) O. Nowy, Północny i Południowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 421 .}

[volost-3] Volosts and communes of 1890. St. Petersburg: Central Statistical Committee of the Ministry of Internal Affairs, 1892. - (Statistics of the Russian Empire).

[oberost-4] Deutsche Arbeit in den Verwaltungsgebieten Kurland, Litauen und Bialystok-Grodno. Kowno (Verlag der Presseabteilung Ober Ost) 1917.

[befehl-5] Befehl- und Verordnungsblatt des Oberbefehlshabers Ost (Dziennik rozkazów i rozporządzeń Głównodowodzącego Wschodu) Nr 1-96

[rocznik-6] Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. R. 1, 1920/21

[jem-7] Jemielity W. (2002). Podziały administracyjne powiatów sokólskiego i dąbrowskiego w latach 1919-2000. "Studia Łomżyńskie", 13, 2002, s. 119-146.

[admin-8] Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Przynależność wojewódzka	Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) PRL: woj. białostockie (1944–75)
Miasta (1808–1975)	Dąbrowa Białostocka (do 1892 i 1919–50) Janów (do 1892) Korycin (do 1892) Krynki (← 1944–50) Kuźnica (do 1892) Nowy Dwór (do 1934) Odelsk (do 1892 i 1919–34) Sidra (do 1857) Sokółka Suchowola (do 1892 i 1919–50*) Wasilków (do 1892)
Miasteczka (1808–1934)	Dąbrowa Białostocka (1892–1919) Janów (1892–1934) Korycin (1892–1934) Kuźnica (1892–1934) Nowy Dwór (1892–1919) Odelsk (1892–1919) Sidra (1857–1934) Suchowola (1892–1919) Wasilków (1892–1915 →)
Gminy wiejskie (1861–1954 i 1973–75)	Bagny (1861–1915) Babiki (1915–44 i 1973–75) Czarna Wieś (1861–1920 i 192?–27) Dąbrowa Białostocka (1915–54) Grzebienie (1861–1915) Janów (1915–54 i 1973–75) Kamienna (1861–1915) Kamionka (1861–1915) Korycin (1915–54 i 1973–75) Kruglany (1861–1915) Krynki (← 1944–54 i 1973–75) Kuźnica (1915–54 i 1973–75) Makowlany (1861–1915) Nowowola (1861–1915) Nowy Dwór (1915–54) Odelsk (1915–44) Ostra Góra (1861–1915) Ostrów (1861–1915) Romanówka (1861–1915) Sidra (1915–54 i 1973–75) Sokolany (1915–44) Sokółka (1915–54 i 1973–75) Suchowola (1915–54) Trofimówka (1861–1915) Szudziałowo (1915–54 i 1973–75) Zalesie (1915–54) Zubrzyca (1861–1915)
Gromady (1954–72)	Achrymowce (1954–59) Babiki (1954–72) Białousy (1954–71) Bogusze (1954–61) Bombla (1959–72) Butrymowce (1954–55 →) Chodorówka Nowa (1954–61 →) Czerwonka (1954–59) Czuprynowo (1954–59) Dąbrowa (1954–55 →) Dubaśno (1954–55 →) Górka (1959–72) Górany (1954–71) Horodnianka (1954–55 →) Janowszczyzna (1954–72) Janów (1954–72) Kamienna Stara (1954–55 →) Kamionka Nowa (1954–59) Kamionka Stara / Stara Kamionka (1954–72) Kiersnówka (1954–55 →) Klimówka (1954–59) Korycin (1954–72) Krasne (1954–59) Krasne Folwarczne (1954–59 (→)) Kruszyniany (1954–59) Krynki (1954–72) Kuplisk (1954–57) Kuźnica (1954–72) Lipina (1954–57) Majewo (1954–71) Malawicze Dolne (1954–71) Nierośno (1954–55 →) Nowowola (1954–59) Nowy Dwór (1954–55 →) Ostra Góra (1954–59) Ostrowie (1954–55 →) Ostrów Południowy (1954–59) Pierożki (1954–57) Plebanowo (1954–59) Pokośna (1954–55 →) Popławce (1954–61) Racewo (1954–59) Reszkowce (1954–55 →) Rozedranka Stara / Stara Rozedranka (1954–72) Różanystok (1954–55 →) Sidra (1954–72) Siekierka (1954–57) Sokolany (1959–72) Sokołda (1954–71) Sokółka (1961–72) Suchodolina (1954–55 →) Suchowola (1954–61 →) Szudziałowo (1954–72) Talkowszczyzna (1954–61) Teolin (1954–59) Wierzchlesie (1954–59) Wołyńce (1954–57) Woroniany (1954–59) Wólka (1954–61 →) Zabrodzie (1954–57) Zagórze (1954–59) Zalesie (1954–72) Zdroje (1954–59) Zubrzyca Wielka (1954–57) Zwierzyniec Wielki (1954–55 →)
Legenda	* de facto skasowane w 1944, de jure w 1950