The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z P&O)
The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company
Logo
Ilustracja
Prom „Pride of Portsmouth” wpływający do portu w Portsmouth, 1999 r.
Państwo

 Wielka Brytania

Siedziba

Londyn

Data założenia

1840

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company (P&O) – brytyjskie przedsiębiorstwo żeglugowe i logistyczne, którego początki sięgają XIX wieku. Niegdyś jeden z największych armatorów na świecie, przez znaczną część swojej historii prowadził przewozy pasażerskie i pocztowe pomiędzy Wielką Brytanią a brytyjskimi koloniami w Indiach i Australii[1].

Obecnie (od 2006 roku) The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company jest spółką zależną emirackiego przedsiębiorstwa logistycznego DP World(inne języki), zarządzającą portami kontenerowymi[2]. Marką P&O posługuje się kilka innych podmiotów należących do DP World, w tym: P&O Ferries (operator promów morskich), P&O Ferrymasters (multimodalny transport towarowy[3]) oraz P&O Maritime Logistics (morskie usługi logistyczne[4]). Prawa do korzystania z marki P&O posiada również operator statków wycieczkowych P&O Cruises(inne języki), stanowiący własność amerykańsko-brytyjskiej spółki Carnival Corporation[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zwyczajowo za początek istnienia przedsiębiorstwa uznawany jest rok 1837, kiedy to założona przez Brodiego Willcoxa(inne języki), Arthura Andersona(inne języki) oraz Richarda Bourne'a(inne języki) spółka Peninsular Steam Navigation Company uzyskała od rządu brytyjskiego kontrakt na przewóz poczty drogą morską pomiędzy Wielką Brytanią a Hiszpanią i Portugalią. Formalne założenie spółki, pod jej obecną nazwą, nastąpiło w grudniu 1840 roku na mocy edyktu królewskiego (royal charter(inne języki)). Wcześniej w tym samym roku spółka uzyskała dodatkowo kontrakt na przewóz poczty do Aleksandrii (Egipt), skąd przesyłki trafiały dalej do brytyjskich posiadłości kolonialnych na Półwyspie Indyjskim[6]. W 1842 roku P&O uruchomiło połączenia z Suezu[a] do Indii. W kolejnych latach statki P&O zaczęły docierać do Singapuru i Hongkongu (1845) oraz Australii (1852)[5][6].

Przedsiębiorstwo rozwijało się w okresie zachodzącej transformacji żeglugi morskiej – wypierania statków żaglowych przez parowce, które pozwalały nawet kilkukrotnie skrócić czas podróży oraz czyniły go bardziej przewidywalnym[5][6]. Do 1850 roku flota przedsiębiorstwa rozrosła się do 23 statków, z których wszystkie były parowcami[5].

W 1914 roku P&O przejęło konkurencyjną spółkę żeglugową British-India Steam Navigation Company(inne języki)[b], wówczas największe brytyjskie przedsiębiorstwo żeglugowe. Tym samym wielkość floty uległa powiększeniu z 70 do 201 statków, a jej łączny tonaż z 549 tys. do 1,1 mln RT. Podczas I wojny światowej wiele spośród statków P&O zostało zarekwirowanych dla celów wojennych, a blisko połowa floty zatonęła. Mimo tego za sprawą kolejnych przejęć, m.in. New Zealand Shipping Company(inne języki) (1916) oraz General Steam Navigation Company(inne języki) (1920), do 1923 roku przedsiębiorstwo znalazło się w posiadaniu 500 statków[c][6], tym samym stając się największym armatorem na świecie[5].

W przededniu II wojny światowej P&O oraz jej spółki zależne posiadały łącznie 371 statków o łącznym tonażu 2,2 mln RT. Podczas wojny zostały zatopione 182 z nich o tonażu 1,2 mln RT[6]. W okresie powojennym nastąpiła odbudowa floty, ze szczególnym naciskiem na statki towarowe. Zmierzch imperium brytyjskiego, w tym uzyskanie niepodległości przez Indie (1947), oraz rozwój transportu lotniczego wiązały się z malejącym zapotrzebowaniem na przewozy pasażerskie i pocztowe, które dotychczas stanowiły podstawę działalności P&O. Działalność przedsiębiorstwa uległa dywersyfikacji – w latach 50. P&O rozpoczęło eksploatację tankowców, a w latach 60. chłodnicowców oraz promów samochodowych; przystąpiło również do konsorcjum Overseas Containers(inne języki), będącego jednym z pionierów transportu kontenerowego. Spółka podjęła także działalność w branży budowlanej (Bovis Homes(inne języki)) oraz w sektorze naftowo-gazowym. W 1969 roku P&O zaprzestało obsługi ostatniego rozkładowego połączenia pasażerskiego; usługi pasażerskie od tamtej pory ograniczały się do przewozów promowych (m.in. przez kanał La Manche) oraz rejsów wycieczkowych[6].

Na przełomie XX i XXI wieku działalność P&O skoncentrowano na przewozach promowych, obsłudze infrastruktury portowej i usługach logistycznych. Działy odpowiedzialne za inne obszary działalności sprzedano. Obsługę statków wycieczkowych przejęła usamodzielniona w 2000 roku spółka P&O Princess Cruises(inne języki)[6] (w 2003 wykupiona przez Carnival Corporation[7]; obecne P&O Cruises(inne języki)). W 2006 roku P&O zostało wykupione przez emirackie przedsiębiorstwo DP World(inne języki)[8]. Obie spółki, choć w pełni od siebie niezależne, zachowały prawo do korzystania z marki „P&O” ze względu na jej daleko idącą rozpoznawalność. W 2022 roku miał miejsce nagłośniony w brytyjskich mediach skandal, który wyniknął ze sposobu w jaki zarząd P&O Ferries (część grupy DP World) zwolnił blisko 800 pracowników zatrudnionych na promach należących do przedsiębiorstwa. Doprowadził on do kryzysu wizerunkowego marki, który dotknął oba przedsiębiorstwa[9][10][11].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Uwaga[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Do czasu otwarcia Kanału Sueskiego (1869) podróż z Wielkiej Brytanii do Indii wiązała się z koniecznością przedostania się z Aleksandrii nad Morzem Śródziemnym do Suezu na Morzem Czerwonym drogą lądową[6].
  2. ↑ British-India Steam Navigation Company zachowała odrębną tożsamość w ramach grupy P&O do 1971 roku, kiedy to została w pełni zintegrowana ze spółką macierzystą[6].
  3. ↑ Liczba statków pod banderą P&O oraz jej spółek zależnych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kenneth J. Panton: Historical dictionary of the British Empire. Rowman & Littlefield Publishers, 2015, s. 389–390. ISBN 978-0-8108-7801-3. [dostęp 2024-01-17].
  2. ↑ P&O Annual Report 2022 [online], Companies House, s. 2 (ang.).
  3. ↑ P&O Ferrymasters. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  4. ↑ Our services. P&O Maritime Services. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e P&O Timeline. P&O Heritage. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company. W: Jay P. Pederson (red.): International directory of company histories. T. 38. Detroit: St. James Press, 2001, s. 341–346. ISBN 978-1-55862-679-9.
  7. ↑ P&O Princess/Carnival Merger On Course. Cruise Industry News, 2003-01-15. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  8. ↑ Investors salute P&O as Dubai takes command. The Guardian, 2006-02-14. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  9. ↑ Mark Ritson: P&O is the rare reputation crisis that really does matter. Marketing Week, 2022-04-22. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  10. ↑ How to trash a brand. Nucleus, 2022-03-22. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  11. ↑ Amy Walker, Charlotte Wright: Sacked P&O worker says scandal could happen again. BBC News, 2024-03-18. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Peninsular_and_Oriental_Steam_Navigation_Company&oldid=73514491”