Pēteris Radziņš

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pēteris Radziņš
generał
Data i miejsce urodzenia

2 maja 1880
?

Data i miejsce śmierci

8 października 1930
Ryga

Przebieg służby
Lata służby

18981928

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Państwo Ukraińskie
Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej
Łotewskie Siły Zbrojne

Stanowiska

szef sztabu,
Naczelny Dowódca Łotewskich Sił Zbrojnych

Główne wojny i bitwy

wojna rosyjsko-japońska,
I wojna światowa,
wojna domowa w Rosji,
łotewska wojna o niepodległość

Odznaczenia
Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Wojenny Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa)

Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler 1. klasy Orderu Miecza (Szwecja) Order Krzyża Wolności za bohaterstwo na polu walki (Estonia) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii

Pēteris Radziņš (ur. 2 maja 1880[1], zm. 8 października 1930 w Rydze[1]) – oficer łotewski, szef sztabu Armii Łotewskiej i jej głównodowodzący. Zwolennik wojskowego przymierza łotewsko-polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny luterańskiej. Szkołę realną ukończył w Valce przy dzisiejszej granicy estońskiej[2].

W 1898 wstąpił jako ochotnik do armii rosyjskiej. Służył m.in. w Kownie w 112. Uralskim Pułku Piechoty. Wkrótce trafił do Wileńskiej Szkoły Wojskowej, którą ukończył w 1901 w stopniu podporucznika. Następnie służył w 24. Symbirskim Pułku Piechoty w gubernii łomżyńskiej. Walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej. W latach 1907–1910 studiował w rosyjskiej Akademii Sztabu Generalnego. Przed wybuchem I wojny światowej został mianowany dowódcą 32. Pułku Piechoty w Warszawie[2].

Walczył pod Komarowem, Warszawą, Rawą Mazowiecką i Łodzią, Przasnyszem i Mławą, Szawlami i Mitawą. W czasie wojny odznaczony orderami Św. Jerzego, św. Stanisława i św. Anny[1].

Od 1915 szef sztabu twierdzy w Nowogeorgijewsku[2], skąd wydostał się samolotem do Białegostoku[1]. Szef sztabu 8. dywizji syberyjskiej, następnie 61. dywizji piechoty[1]. W 1917 awansowany na pułkownika. Od 1918 na froncie besarabskim. Od marca 1918 w armii Państwa Ukraińskiego hetmana Skoropadskiego[2]. Od grudnia 1918 w armii Ukraińskiej Republiki Ludowej Symona Petlury jako pomocnik szefa sztabu[2]. W 1919 po klęsce armii URL w walkach z bolszewikami wyjechał do Warszawy, skąd po spotkaniu z Zigfrīdem Meierovicsem powrócił na Łotwę by 29 października[1] objąć stanowisko szefa sztabu armii łotewskiej[2]. Przygotował działania przeciwko Zachodniej Armii Ochotniczej Pawła Bermondta-Awałowa oraz Armii Czerwonej[2]. 13 sierpnia 1919 odznaczony Orderem Pogromcy Niedźwiedzia i awansowany do stopnia generała[1].

30 grudnia 1919 współsygnował wojskową umowę o współpracy polsko-łotewskiej w Łatgalii, skutkiem której była wspólna operacja Zima i wyparcie bolszewików z Dyneburga i okolic w styczniu 1920[2]. Został odznaczony orderem Virtuti Militari[3].

W sierpniu 1920 brał udział w konferencji państw bałtyckich w Bulduri[2]. Zwolennik idei Międzymorza oraz przymierza wojskowego polsko-łotewskiego[2]. Jesienią 1920 odszedł z armii na własną prośbę. Działał w prawicowym Klubie Narodowym. Wykładał w Szkole Wojennej oraz Szkole Lotniczej.

Od 1924 głównodowodzący Łotewskich Sił Zbrojnych[2]. W lutym 1925 odznaczony estońskim orderem Krzyża Wolności[4]. Odszedł ze stanowiska w 1928 roku w związku ze skandalem wokół płk Ikše, oskarżonego o przygotowywanie zamachu stanu[2]. Opublikował wspomnieniową książkę pt. „Latvijas brīvības karš” (pol. Łotewska wojna o wolność).

Zmarł w 1930 i został pochowany na cmentarzu Brackie Mogiły[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g L.k.o.k. biogrāfija / LKOK nr.3/1 / Radziņš, Pēteris. [dostęp 2023-06-15]. (łot.).
  2. a b c d e f g h i j k l m Tomasz Otocki: Generał Pēteris Radziņš. Przyjaciel Polski i Ukrainy, sympatyk Międzymorza. Przegląd Bałtycki, 2017-11-24. [dostęp 2023-06-15].
  3. Bartosz Chmielewski: Polsko-łotewskie braterstwo broni: “Operacja Zima” 1920 roku. Przegląd Bałtycki, 2021-01-03. [dostęp 2021-01-05]. (pol.).
  4. Teenetemärkide kavalerid. [dostęp 2023-06-15]. (est.).