Pan Lodowego Ogrodu
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka | |
| Typ utworu |
science fantasy |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Polska |
| Język | |
| Data wydania |
tom I: 2005[1] |
| Wydawca | |
Pan Lodowego Ogrodu – czterotomowa powieść science fantasy autorstwa Jarosława Grzędowicza.
Pierwszy tom został wydany przez oficynę Fabryka Słów w 2005 r. i zdobył: Nagrodę im. Janusza A. Zajdla i Sfinksa. Również kolejne tomy zdobywały uznanie czytelników – oraz kolejne nagrody lub nominacje[5].
Kolejne tomy zostały wydane w latach 2005, 2007, 2009 i 2012[4].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Główny bohater, Vuko Drakkainen, wyposażony w zdobycze najnowszej techniki, czyniące z niego prawie nadczłowieka, szuka na obcej planecie, zwanej Midgaardem, naukowców z placówki badawczej, z którymi utracono wszelki kontakt dwa lata wcześniej. Zadanie jest jednak nadzwyczaj trudne, gdyż planetę zamieszkuje antropoidalna cywilizacja, ale przede wszystkim wydaje się, że obecna jest tam magia. Aby upodobnić się do lokalnych mieszkańców Vuko zostaje poddany operacji oczu oraz przyjmuje lokalne imię Ulf Nitj’sefni. W jego mózg wszczepiono pasożytniczy grzyb – Cyfral[6]. Kolejne tomy opisują poszukiwania naukowców z Ziemi prowadzone przez Drakkainena. Okazuje się, że połowa z nich zginęła, zaś pozostała czwórka odnalazła się w nowej sytuacji, stając się Czyniącymi – osobami mogącymi magicznie kształtować rzeczywistość wokół siebie. Głównymi przeciwnikami Drakkainena jest dwoje z nich, którzy bezwzględnymi metodami dążą do panowania nad światem.
Równolegle przedstawione są losy Filara, młodego księcia Tygrysiego Tronu, który pobiera wszechstronne nauki na dworze swojego ojca[7]. Gdy w cesarstwie wzmagają się niepokoje społeczne powodowane klęską suszy, powraca pradawna wiara w Podziemną Matkę, a w miastach powstają świątynie – Czerwone Wieże. Cesarz postanawia zniszczyć Czerwone Wieże, ale w wyniku przewrotu ginie wraz z całą rodziną. Młody syn cesarza jako ostatni potomek rodu musi ratować się ucieczką. Początkowo towarzyszy mu Brus, zaufany człowiek obeznany w sztuce walki i przetrwania, potem dołączają inni. Wygnańcy obserwują upadek cesarstwa oraz przejęcie władzy przez fanatycznych wyznawców Podziemnej Matki. Filar, szukając swego przeznaczenia, podróżuje przez różne krainy jako najemnik, a nawet popadając w niewolę. W końcu obaj główni bohaterowie odnajdują się w Lodowym Ogrodzie i stają wspólnie do walki.
Świat przedstawiony[edytuj | edytuj kod]
Bohaterowie[edytuj | edytuj kod]
- Ludzie
- Vuko Drakkainen, występujący jako Nitj'sefni (Nocny Wędrowiec) – wszechstronnie wyszkolony zwiadowca wysłany z Ziemi na ratunek ekipie naukowej. Syn Aaki Drakkainena i Anity Ostrowskiej[8], posiada korzenie polskie, chorwackie i fińskie. Ma domy w 3 miastach: Hvarze, Wrocławiu i Turku[9].
- Pier van Dyken, Aaken – jeden z poszukiwanych naukowców (lingwista kulturowy i filozof[10]), który posiada umiejętność władania magią i zmienia układ sił na planecie, przeciwnik Drakkainena.
- Olaf Fjollsfinn – jeden z naukowców (ksenoetnolog[10]), stwórca Lodowego Ogrodu i jego władca. Był to „wysoki, dziarski starzec o długich, srebrnych włosach z rudą brodą”[9] lecz po eksperymentach w Lodowym Ogrodzie wyglądał jak „stwór o oczach wypełnionych bladoniebieskim lodem, gołej, gładkiej jak bazalt czaszce porośniętej lasem wyrostków przypominających zamek, z wieżami i blankowanymi murami”[11].
- Nahel Ifrija – tajemnicza postać stojąca za upadkiem cesarstwa, orędowniczka wiary w Podziemną Matkę[12], w rzeczywistości Ulrike Freihoff, jedna z poszukiwanych przez głównego bohatera naukowców z Ziemi.
- Passionaria Callo – kobieta z grupy zaginionych naukowców, Hiszpanka, „nieszczególnie piękna, z krótkim, zadartym nosem, kanciastą szczęką i szerokimi ustami jak kreska wycięta pod nosem”[13], „Pogrążyła się w czymś w rodzaju magicznej katatonii i kontroluje całą dolinę”[14], nazywana Panią Bolesną.
- Midgaardczycy
- Filar, syn Oszczepnika – Kirenen, noszący także amitrajskie imię Terkej Tendżaruk (Odwrócony Żuraw), syn cesarza Kirenenów i Amitrajów, po śmierci ojca – ostatni potomek i władca dynastii Tendżaruk, przyjmuje imię Ardżuk Hatarmał, aby ukryć się przed wrogami.
- Brus, syn Piołunnika – pochodzący z klanu Strumienia, doświadczony w boju mężczyzna, który po upadku cesarstwa pomaga uciec Ardżukowi – jest jego opiekunem i przewodnikiem.
- Benkej Habzagał – Amitraj wierny kireneńskiemu tohimonowi[15], tropiciel, razem z Filarem przemierza pustynię i dostaje się w niewolę u ludzi-niedźwiedzi.
- Aiina – nauczycielka Filara na cesarskim dworze, oprócz wiedzy politycznej i handlowej nauczyła też młodego następcę tronu sztuki miłości. Mówiła o kontaktach seksualnych: „Zapamiętaj, to jest walka. Tylko że w walce bronią jest umiejętność zadawania bólu. Tu – umiejętność dawania rozkoszy. To, czym w walce jest groźba cierpienia, tym jest tutaj obietnica ekstazy. Jednak efekt jest ten sam. Jest to władza, jaką daje zwycięstwo nad pokonanym.”[16]
- Njorvin – jeden z ludzi-niedźwiedzi, handluje solą, perfumami i niewolnikami.
- Smildrun Lśniąca Rosą – bogata, gruba kobieta[17], która kupiła Benkeja i Filara jako niewolników i traktowała ich z pogardą i agresją.
- Kruczy Cień – „jednooki karzeł na dwukołowym wózku zaprzężonym w osła”[11], handlarz magicznymi rzeczami (takimi które czynią).
- Grunaldi Ostatnie Słowo – „starszy żeglarz z przystrzyżoną, pomarańczową brodą i związanymi na karku włosami”[18], sprzymierzeniec Vuko.
- Sylfana Mówiąca Płomieniem – siostra styrsmana, towarzyszka Vuko, „Ma duże zęby jak na mieszkankę Wybrzeża, prawie jak ludzkie, ale równe i białe. Do tego te wyraźne brwi i wąski jak ostrze, wypukły nos. Zdecydowanie w moim typie, tylko że ja jestem w pracy” – Vuko o Sylfanie[10].
- Warfnir Biegnący Ze Zbocza – towarzysz Vuko, wraz z nim wyrusza w morską podróż na lodowym drakkarze.
- Spalle Rybi Nóż – towarzysz Vuko, wraz z nim wyrusza w morską podróż na lodowym drakkarze.
- N’Dele Aligende – ciemnoskóry Kebiryjczyk, zwinny i wysoki, wraz z Filarem podróżuje przez pustynię Nahel Zym.
- Szkarłat – kapłan Podziemnej Matki szpiegujący na Wybrzeżu Żagli dla Prorokini (Nahel Ifriji), potrafi zmieniać wygląd twarzy, wyglądał jak „niski, chudy cudzoziemiec z Południa, z czerwonymi bliznami po jakiejś chorobie na twarzy”[19], biegły w walce, włada wymyślną bronią np. biczem z macki żagiewnicy[20]
Lodowy Ogród[edytuj | edytuj kod]
Miasto na wyspie stworzone przez Olafa Fjollsfinna. Powstało z wyniku wybuchu wulkanu. Jest warowną twierdzą[11].
Mieszkańcy Midgaardu[edytuj | edytuj kod]
Planetę, na której rozgrywa się akcja powieści zamieszkuje gatunek bardzo podobny do ludzi, różniący się od mieszkańców Ziemi tylko szczegółami takimi jak wielkość tęczówek oczu, czy liczba zębów. Składa się on z różnych nacji różniących się językiem, kulturą i zwyczajami, takich jak Kireneni, Amitraje, Kebiryjczycy, Ludzie Ziemi Ognia, Ludzie Węże.
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Większość z fantastycznych zwierząt opisanych w książce jest odpowiednikami zwierząt na Ziemi, tzn. mieszkańcy Midgaardu jeżdżą na koniach, lecz pod tą nazwą kryją się zwierzęta o jedynie analogicznej funkcji, które nie są dokładną kopią tych ziemskich – mają pewne cechy wspólne z realnymi odpowiednikami. Podobnie jest z np. psami, kozami itp.
Poniżej znajdują się niektóre ze zwierząt tam występujących:
- bystretki – niewielkie, inteligentne zwierzęta podobne do „mangusty, ale o krótkich ogonkach i chwytnych łapkach tak jak ręce u ludzi”[22],
- kowce – zwierzęta kopytne, odpowiednik owiec,
- onagry – zwierzęta wykorzystywane do transportu, mogą być osiodłane lub używane do ciągnięcia bryczki podobnie jak ziemskie onagry,
- baktriany – kopytne zwierzęta, wykorzystywane do przenoszenia towarów, przez pustynię tak jak ziemskie baktriany[23],
- ornipanty – olbrzymie ptaki kroczące, wykorzystywane do transportu, zdolne do podróży przez pustynię[24],
- grendele – agresywne, bardzo zwinne i niebezpieczne potwory z „wąskimi ślepiami przypominającymi fosforyzujące wrzody na obłym, pozbawionym szyi kadłubie”[25]; nawiązanie do Grendela
- żagiewnica – „Wygląda jak podwodny kwiat. Pośrodku ma głowę, wielką niczym głowa wołu, otoczoną oczami płonącymi cudownym światłem we wszystkich kolorach. Cała świeci jak ogromny lampion. Wokół ma płetwy delikatne niczym pióra, pod spodem zaś wieniec macek jak kałamarnica, zaopatrzonych w haki. A jeszcze niżej, wokół zębatej gęby, w której może pomieścić się pół owcy, unosi się w wodzie długi kłąb poruszających się włosów, grubych jak pęd likworośli u nasady i coraz cieńszych dalej. To za pomocą tych włosów żagiewnica zabija morskie stwory, by rozszarpać je potem kolczastymi ramionami. (...) Najlżejsze muśnięcie takiej wici wpuszcza jad, który jest jak płynny ogień.”[26] Jej macki są używane jako broń[20].
Oprócz endemicznych gatunków zamieszkujących planetę, w powieści przedstawiono wiele potworów stworzonych przez van Dykena. Były wzorowane na kulturze ziemskiej m.in. na obrazie Ogród rozkoszy ziemskich Hieronima Boscha[21].
Cechy powieści[edytuj | edytuj kod]
Narracja[edytuj | edytuj kod]
W powieści występuje trzech narratorów:
- Vuko Drakkainen – narracja pierwszoosobowa z punktu widzenia mieszkańca Ziemi,
- Filar, syn Oszczepnika – narracja pierwszoosobowa z punktu widzenia mieszkańca Midgaardu,
- Cyfral – narracja trzecioosobowa, występuje w momencie aktywacji Cyfrala, czyli swego rodzaju cybernetycznego symbionta wspomagającego Drakkainena.
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
Tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]
- wydanie czeskie:
- Pán ledové zahrady 1, wyd. Triton, Praga, 2007, ISBN 978-80-7387-031-7[29]
- Pán ledové zahrady 2, wyd. Triton, Praga, 2008, ISBN 978-80-7387-150-5[30]
- Pán ledové zahrady 3, wyd. Triton, Praga, 2011, ISBN 978-80-7387-442-1[31]
- Pán ledové zahrady 4, wyd. Triton, Praga, 2013, ISBN 978-80-7387-711-8[32]
- wydanie rosyjskie:
- Владыка Ледяного Сада: Ночной Странник, wyd. AST, Moskwa, 2017, ISBN 978-5-17-102084-2[33]
- Владыка Ледяного Сада: В сердце тьмы, wyd. AST, Moskwa, 2017, ISBN 978-5-17-106005-3[34]
- Владыка Ледяного Сада: Носитель судьбы, wyd. AST, Moskwa, 2018, ISBN 978-5-17-106777-9[35]
- Владыка Ледяного Сада: Конец пути, wyd. AST, Moskwa, 2018, ISBN 978-5-17-109322-8[36]
Gra planszowa[edytuj | edytuj kod]
W 2013 roku rozpoczęły się prace nad przygotowaniem gry planszowej „Pan Lodowego Ogrodu”. W 2014 gra została wydana w Polsce pomocy serwisu crowdfundingowego wspieram.to,[37] a wersja angielska, przy pomocy serwisu Kickstarter[38].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 10 czerwca 2005 – goodreads.com: Pan Lodowego Ogrodu. Tom 1. [dostęp 2013-06-05].
- ↑ 16 listopada 2007 – empik.com: Pan lodowego ogrodu. Tom 2. [dostęp 2013-06-05].
- ↑ 27 listopada 2009 – polter.pl: Pan Lodowego Ogrodu. Tom 3 – Jarosław Grzędowicz. 2009-03-11. [dostęp 2013-06-05].
- ↑ a b 30 listopada 2012 – Polskie Radio: „Pan Lodowego Ogrodu” tom 4. tuż, tuż. 2012-09-13. [dostęp 2013-06-05].
- ↑ Nominacje do Nagrody Zajdla 2010−2012. zajdel.art.pl. [dostęp 2021-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)].
- ↑ Tom I, Rozdział 1 „Nocny Wędrowiec”
- ↑ ojciec jest imperatorem Amitrajów wywodzącym się z ludu Kirenenów, tohimon klanu Żurawia, władca dynastii Tendżaruk – Tom I, Rozdział 6 „Ogień Pustyni”
- ↑ Tom II, Rozdział 1 „Drzewo”
- ↑ a b Tom I, Rozdział 3 „Koń, kruk i człowiek”
- ↑ a b c Tom III, Rozdział 7 „Przeszpiegi”
- ↑ a b c Tom III, Rozdział 5 „Lodowy Ogród”
- ↑ „Nahel Ifrija także nie miała niczego. Wyszła z pustyni, na której nie może przetrwać ani człowiek, ani zwierzę. I w pół roku zwaliła tysiącletnie cesarstwo w pył, pokonała nas wszystkich, zamkniętych za murami pałaców, bogatych wiedzą setek kireneńskich mędrców, otoczonych uzbrojonymi po zęby żołnierzami.”, Tom I, Rozdział 8 „Spalona Ziemia”
- ↑ „Bardzo łatwo można było ją sobie wyobrazić w gabinecie, prowadzącą wymagającą terapię rodzinną”. – Tom III, Rozdział 9 „Śpiąca królewna”
- ↑ Tom III, Rozdział 9 „Śpiąca królewna”
- ↑ „Amitraj? (...)Benkej kocha wszystko to, co tam jest zabronione, i woli być obcym wśród Kirenenów niż żyć wśród swoich” Tom III, Rozdział 8 „Górski szlak”
- ↑ Tom I, Rozdział 6 „Ogień Pustyni”
- ↑ „Smildrun szła jako pierwsza, stawiając mocno grube nogi, patrzyłem, jak kołyszą się jej ogromne pośladki, i od tyłu wydała mi się podobna do krowy. Nie podobała mi się.” Tom III, Rozdział 2 „Ludzie Niedźwiedzie”
- ↑ Tom I, Rozdział 5 „Żmijowe Gardło”
- ↑ Tom III, Rozdział 3 „Szkarłat”
- ↑ a b „ukazało się coś, co przypominało ciasno zwinięty motek sznura, tylko że ten sznur świecił dziwnym, zielonym i czerwonym blaskiem. Kapłan odwrócił dłoń, kierując tę świecącą część do dołu, a wtedy sploty zaczęły się luzować, macka rozwinęła się i zaczęła rozciągać, lśniąca i galaretowata, migocąca światłem, a jej koniec robił się coraz cieńszy, gdy opadał ku podłodze i wił się jak robak.”Tom IV, Rozdział 7 „Czas szpiegów”
- ↑ a b „Wszystkie natrętnie przypominały postaci z obrazów Boscha. Te same karykaturalne rysy, taki sam sadystyczny surrealizm, tylko że nie miały stałego kształtu. Cały czas rosły, zmieniały się, pulsowały” Tom I, Rozdział 2 „Dwór szalonego krzyku”
- ↑ Tom I, Rozdział 4 „Odwrócony Żuraw”
- ↑ „Baktriany nie przejmowały się niczym, zbyt tępe, by cokolwiek wyczuć, żuły paszę z chrzęstem obracając szczękami.”, Tom II, Rozdział 10 „Erg Krańca Świata”
- ↑ „Moja głowa sięgała może do kolana stwora, ale na pewno nie wyżej. (...) Od zakończonych zakrzywionymi pazurami palców do wbijającego się w żwir ostatniego tylnego szpona długości rogu wielkiego bawołu, stopa ornipanta mierzyła dobre cztery kroki.”, Tom II, Rozdział 10 „Erg Krańca Świata”
- ↑ „Stwór (...) z szarą, lśniącą skórą pokrytą zielonkawymi plamami, jak gnijące mięso, (...) szczerzył rzędy podobnych do kościanych igieł zębów i stroszył grzebień rzadkich kolców, podobnych do kolców jeżozwierza.Tom III, Rozdział 3 „Szkarłat”
- ↑ Tom IV, Rozdział 7 „Czas szpiegów”
- ↑ a b Instytut Książki [online], instytutksiazki.pl [dostęp 2022-06-26] (pol.).
- ↑ "Pan Lodowego Ogrodu" autorstwa Jarosława Grzędowicza [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2022-06-26].
- ↑ Pán ledové zahrady 1 (Jarosław Grzędowicz) | Detail knihy [online], čbdb.cz [dostęp 2019-02-06] (cz.).
- ↑ Pán ledové zahrady 2 (Jarosław Grzędowicz) | Detail knihy [online], čbdb.cz [dostęp 2019-02-06] (cz.).
- ↑ Pán ledové zahrady 3 (Jarosław Grzędowicz) | Detail knihy [online], čbdb.cz [dostęp 2019-02-06] (cz.).
- ↑ Pán ledové zahrady 4. (Jarosław Grzędowicz) | Detail knihy [online], čbdb.cz [dostęp 2019-02-06] (cz.).
- ↑ «Владыка ледяного сада» Гжендович Ярослав – описание книги | Легендарные фантастические сериалы | Издательство АСТ [online], ast.ru [dostęp 2019-02-07] (ros.).
- ↑ «Владыка ледяного сада: В сердце тьмы» Гжендович Ярослав – описание книги | Легендарные фантастические сериалы | Издательство АСТ [online], ast.ru [dostęp 2019-02-07] (ros.).
- ↑ «Владыка ледяного сада. Носитель судьбы» Гжендович Ярослав – описание книги | Шедевры фэнтези | Издательство АСТ [online], ast.ru [dostęp 2019-02-07] (ros.).
- ↑ «Владыка ледяного сада. Конец пути» Гжендович Ярослав – описание книги | Шедевры фэнтези | Издательство АСТ [online], ast.ru [dostęp 2019-02-07] (ros.).
- ↑ Gra planszowa – Pan Lodowego Ogrodu w serwisie wspieram.to
- ↑ The Lord of the Ice Garden [online], BoardGameGeek [dostęp 2022-07-03] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dlaczego tak kręci nas fantasy? „Pan Lodowego Ogrodu” – oto kolejny dowód. gazeta.pl. [dostęp 2013-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-07)].