Papryka habanero
 Owoc papryki habanero | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny zielone |
| Nadgromada | rośliny telomowe |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Podgromada | rośliny nasienne |
| Nadklasa | okrytonasienne |
| Klasa | Magnoliopsida |
| Nadrząd | astropodobne |
| Rząd | psiankowce |
| Rodzina | psiankowate |
| Rodzaj | papryka |
| Gatunek | papryka habanero |
| Nazwa systematyczna | |
| Capsicum chinense Jacq. Hort. bot. vindob. 3:38, t. 67. 1777 | |
Papryka habanero (Capsicum chinense), zwyczajowo nazywana habanero – jeden z gatunków papryki o owocach należących do najbardziej pikantnych i ostrych w smaku. Jak inne gatunki papryki pochodzi z Ameryki Południowej, z rejonu Amazonii (Brazylia, Kolumbia)[3]. Po odkryciu Ameryki gatunek szeroko rozpowszechnił się w uprawie i gdy botanicy w XVII wieku opisali go po raz pierwszy, mylnie uznali za ojczyznę Chiny (stąd nazwa naukowa). Wbrew nazwie "habanero" (jęz. hiszp. pochodzący z Hawany), rośliny z tego gatunku rzadko występują na Kubie. Uprawiane są głównie na półwyspie Jukatan w Meksyku (żółte i pomarańczowe odmiany) oraz na Karaibach (czerwone).
Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina osiąga do 120 cm wysokości. W porównaniu z innymi gatunkami papryki ma szerokie liście i zwykle zielonkawe, małe kwiaty.
- Owoce
- Mają długość 2,5-6 cm i szerokość ok. 2,5 cm. Niedojrzałe owoce są zielone, dojrzałe w zależności od odmiany żółte, pomarańczowe, czerwone albo brązowe. Owoce w smaku przypominają morele, ale ze względu na wyjątkową ostrość nie nadają się do spożycia w surowym stanie dla większości ludzi.
Odmiany[edytuj | edytuj kod]
Nazwą Habanero określa się wszystkie odmiany gatunku Capsicum chinense, których istnieje duża różnorodność ze względu na formę, kolory i rozmiary owoców. Od nowej dekady pojawiło się sporo nowych odmian, uprawianych dla uzyskania szczególnych właściwości.
Najważniejsze z nich to:
- 'Red Savina', osiągająca do 577 000 jednostek Scoville'a i uważana przez długi czas (od 1994 do 2006 roku)[4] za najostrzejszą paprykę świata.
- 'Habanero Chocolate' albo 'Brown Habanero' o intensywnie brązowym kolorze, wyglądająca jak z czekolady.
- Odmiany zachowujące typowy „owocowy” smak Habanero, ale bez jego ekstremalnej ostrości, np. 'Habanero St. Lucia Island', 'NuMex Suave' i 'Aji Dulce'.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Roślina przyprawowa. Habanero należy do najostrzejszych papryk. Ostrość wynika z wysokiego stężenia kapsaicyny – w gnieździe nasiennym może ona wynosić nawet 1500 ppm (kapsaicyna jest już w stężeniu 0,5 ppm w roztworze wodnym odczuwalna jako ostra). Ostrość habanero w jednostkach Scoville'a wynosi 100 000–500 000. Smak jest „owocowo-tropikalny“, przypomina morele lub brzoskwinie. W Brazylii i Peru habanero jest elementem tradycyjnej kuchni.
- Sztuka kulinarna. Owoce nadają się na przyprawę do wszystkich potraw, w których można je „rozcieńczyć“ – a więc do sosów, zup, półpłynnych potraw jak gulasz, chilli con carne lub bigos, do potraw z mięsa mielonego, a także do słodkich przetworów, np. dżemów i ciast.
- Roślina ozdobna. Niektóre odmiany o jaskrawoczerwonych owocach bywają u nas uprawiane jako ozdobne rośliny doniczkowe.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-06-18].
- ↑ American Society for Horticultural Science.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pepperworld (niem.)
- Chilli-Balkon (niem.)
- Habanero Pepper Facts and Terms (ang.)