Paradyż (województwo łódzkie)
51°18′21″N 20°06′52″E/51,305833 20,114444
| wieś | |
.jpg) Kościół pw. Przemienienia Pańskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2012) |
713 |
| Strefa numeracyjna |
44 |
| Kod pocztowy |
26-333[2] |
| Tablice rejestracyjne |
EOP |
| SIMC |
0547997 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Paradyż  | |
| 51°18′21″N 20°06′52″E/51,305833 20,114444[1]
| |
Paradyż (dawniej Paradyz[3]) – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy Paradyż.
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego. Kościół parafialny Przemienienia Pańskiego i św. Michała Archanioła jest jedynym w diecezji radomskiej sanktuarium poświęconym Chrystusowi cierpiącemu[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Założony w II połowie XVII wieku przy klasztorze bernardyńskim we wsi Wielka Wola. Barokowy zespół kościelno-klasztorny z kościołem Przemienienia Pańskiego i św. Michała Archanioła wybudowanym w latach 1747–1757, trójnawowym, bazylikowym. We wnętrzu bogate wyposażenie, osiemnastowieczne portrety, nagrobki i epitafia, przed kościołem – odpustowy dziedziniec.
14 października 1943 roku oddział Gwardii Ludowej im. Bema przeprowadził akcję rozbrojenia miejscowego posterunku policji[5].
Podczas okupacji hitlerowskiej, w styczniu 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 300 Żydów. W październiku 1942 zostali wywiezieni do getta w Opocznie, a stamtąd do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[6].
Do 1954 roku Paradyż był siedzibą gminy Wielka Wola. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie piotrkowskim.
W pobliżu wsi występują formy krasowe, m.in. zapadliska.
W Wielkiej Woli nieopodal Paradyża znajduje się jeden z pięciu zakładów Grupy Paradyż – firm zajmujących się produkcją ceramiki budowlanej – płytek ceramicznych i terakoty (Paradyż ceramika[7])
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- zespół klasztorny bernardynów, XVIII-XIX, nr rej.: 308 z 01.12.1956 oraz 342 z 21.06.1967:
- kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego i św. Michała Archanioła
- klasztor
- krużganki
- park, nr rej.: 361 z 3.07.1986 i z 20.09.1993, obecnie to park im. Jana Pawła II
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 97049
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 918 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Paradyż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 854.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Józef Bolesław Gargas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, Wydawnictwo MON 1971, s. 283
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 275.
- ↑ Płytki ceramiczne podłogowe, ścienne, gres – Ceramika Paradyż [online], www.paradyz.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-18].