Piaskowiec Wartowice

Kopalnia piaskowca Wartowice

Położenie na mapie Polski

Piaskowiec Wartowice – piaskowiec wydobywany w kilku lokalizacjach w Wartowicach i w ich pobliżu, w gminie Warta Bolesławiecka, w powiecie bolesławieckim, w województwie dolnośląskim, w Polsce. Pod względem geologicznym leży w niecce północnosudeckiej. Jego wiek to górna kreda (koniak).

Miąższość ławic złóż piaskowca Wartowice waha się pomiędzy 13 a 19 m, a ich parametry pozwalają pozyskiwać kamień bloczny.

Skład mineralogiczny

Głównymi minerałem budującym piaskowiec Wartowice jest kwarc. Spoiwo zróżnicowane, najczęściej krzemionkowe. Spotykane są także spoiwa krzemionkowo-ilaste, ilasto-żelaziste oraz ilasto-krzemionkowo-żelaziste.

Cechy fizyczne

Piaskowiec Wartowice posiada strukturę różnoziarnistą (występują struktury drobno- i średnioziarniste). Po względem barwy dzieli go się na trzy odmiany: jasnokremową (bez przebarwień), kremową (z przebarwieniami plamistymi) oraz ciemnożółtą (z smużysto-plamistymi przebarwieniami wiśniowo-brązowymi).

• Gęstość 2,64 g/cm³
• Gęstość objętościowa 1,96-2,09 g/cm³
• Porowatość 17,6%
• Nasiąkliwość 5,6–9,2%
• Wytrzymałość na ściskanie 24,2–42,8 MPa
• Ścieralność na tarczy Boehmego 0,59–1,50 cm
• Mrozoodporność całkowita

Historia

Początek eksploatacji sięga czasów średniowiecza (wzmianki o tutejszych kamieniołomach pojawiają się w XIV w.). Zakończono ją w 1960 i w 1993 ponownie wznowiono. Obecnie użytkowane są cztery złoża. Każde z nich posiada znaczne zasoby surowca.

Zastosowanie

Piaskowiec Wartowice stosuje się w budownictwie, w rzeźbiarstwie oraz w drogownictwie.

Przykłady zastosowania

Wybrane obiekty, w których wykorzystany był piaskowiec Wartowice:

• Gdańsk - stacja Gdańsk Główny
• Kraków:
  • Biblioteka Jagiellońska
  • poczta Kraków–Bronowice
• Opole – bank PKO BP
• Poznań:
  • Dyrekcja Poczty
  • Biblioteka Uniwersytecka
  • Muzeum Narodowe
  • Zamek Cesarski
• Szczecin – tarasy Wałów Chrobrego
• Świdnica – bank BZ WBK
• Wałbrzych – zamek Książ
• Wrocław:
  • Instytut Zoologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
  • kościół św. Karola Boromeusza
• Zgorzelec – Miejski Dom Kultury
• Berlin:
  • Reichstag
  • Uniwersytet Humboldtów
  • sąd w Berlinie Charlottenburgu
  • szpital Charité
  • zoo
• Drezno – gmach Deutsche Bank
• Poczdam – pałac Sanssouci - schody oranżerii
• Moskwa – salon Mercedes-Benz

Bibliografia

• Henryk Walendowski. Minimonografie polskich kamieni budowlanych. Piaskowiec z Wartowic. „Nowy Kamieniarz”. 3 (46)/2010, maj 2010. ISSN 1899-3419. brak numeru strony
• Małgorzata Labus. Parametry porozymetryczne górnokredowych piaskowców ciosowych jako czynnik warunkujący ich odporność na wietrzenie. „Geologia”. 35, 2009. brak numeru strony
• Piaskowiec Wartowice. Hofmann. [dostęp 2020-01-01]. (pol.).