Piotr Amsterdamski

Piotr Amsterdamski
Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1955 ; Łódź
Data i miejsce śmierci	12 lutego 2008 ; Mięguszowiecki Szczyt
	doktor habilitowany nauk fizycznych
	Specjalność: grawitacja kwantowa, kosmologia
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Habilitacja	1990
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze; Uniwersytet Zielonogórski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Piotr Amsterdamski (ur. 10 listopada 1955 w Łodzi, zm. 12 lutego 2008 na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu w Tatrach) – polski astrofizyk, tłumacz i alpinista.

Był bratankiem prof. Stefana Amsterdamskiego^[1].

Życiorys

W młodości współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”, pracownik Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika w Warszawie, działacz „Solidarności”. Internowany w stanie wojennym.

Stopień magistra fizyki teoretycznej otrzymał na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Łódzkiego w 1979 roku^[2]. Doktorat z fizyki uzyskał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, pod kierunkiem Jamesa Hartle'a. Długoletni pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Astronomii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, a następnie Uniwersytetu Zielonogórskiego. W pracy naukowej zajmował się przede wszystkim kosmologią, podstawami mechaniki kwantowej i astrofizyką wysokich energii. Uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk fizycznych w zakresie fizyki, specjalność: fizyka teoretyczna (rozprawa Nadprzewodzące struny kosmiczne z 1990 roku), był profesorem Uniwersytetu Zielonogórskiego^[3].

Po roku 1990 poświęcił się głównie tłumaczeniom z języka angielskiego; przełożył ponad 100 pozycji książkowych, w tym 77 naukowych i popularnonaukowych, m.in. „Krótką historię czasu” Stephena Hawkinga i monumentalną, blisko 800-stronicową historię powstania amerykańskiej bomby atomowej Richarda Rhodesa wydaną w 2000 roku (Jak powstała bomba atomowa)^[4]. Tłumaczył także literaturę piękną, w tym popularną^[5]. W 2003 roku dostał, jako pierwszy, nagrodę im. Jerzego Kuryłowicza dla najlepszego tłumacza książek naukowych za książki „Wszechświat w skorupce orzecha” Hawkinga oraz „Harry Potter – nauka i magia” Rogera Highfielda^[6].

W wieku 45 lat zaczął się wyczynowo wspinać, m.in. w Tatrach, gdzie przeszedł kilka poważnych ścian, na niektórych był współautorem nowych dróg, we Francji i we Włoszech (gdzie m.in. przeszedł znaną wielką południową ścianę Marmolady).

Zginął 12 lutego 2008 roku podczas samotnej wspinaczki na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego w Tatrach, a jego ciało zostało znalezione w tzw. Dolnym Kominie przez zespół ratowników TOPR, który wybierał się na tę samą drogę^[7]^[8]^[9].

Pochowany został 22 lutego 2008 roku na cmentarzu komunalnym w Łodzi przy ulicy Smutnej (kwatera IVB, rząd 6, grób 22)^[10].

Pośmiertnie został (3 maja 2008) odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[11]^[12]

Niektóre przekłady

Robert Harris – Ghostwriter
Dan Brown – Cyfrowa twierdza
Albert Einstein – Teoria względności i inne eseje
Roger Highfield – Harry Potter – nauka i magia
Stephen Hawking – Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur
Stephen Hawking – Wszechświat w skorupce orzecha
Sylvia Nasar – Piękny umysł
Lynne Olson – Buntownicy (możliwe, że była ostatnią przetłumaczoną książką)
Roger Penrose – Nowy umysł cesarza
Richard Rhodes - Jak powstała bomba atomowa
Peter Schweizer – Wojna Reagana
Richard M. Watt – Gorzka chwała
Stephen Hawking i Lucy Hawking – Jerzy i tajny klucz do Wszechświata

Zajmował się także tłumaczeniem przewodników turystycznych.

Przypisy

↑ Pożegnanie prof. Stefana Amsterdamskiego
↑ Tragiczna śmierć wybitnego tłumacza. Piotr Amsterdamski zginął w Tatrach
↑ Dr hab. Piotr Amsterdamski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-07-01] .
↑ Richard Rhodes: Jak powstała bomba atomowa. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-131-6.
↑ Katarzyna Fedro, Śmierć profesora w Tatrach
↑ Nagroda za najlepszy przekład książki popularnonaukowej przyznana
↑ W górach znaleziono ciało znanego astronoma i tłumacza. Wirtualna Polska, 16 lutego 2008.
↑ Piotr Amsterdamski nie żyje
↑ Komunikat TOPR o wypadku
↑ Pogrzeb Piotra Amsterdamskiego
↑ M.P. z 2008 r. nr 68, poz. 603
↑ Trzeba podejmować decyzje dobre dla naszej Ojczyzny. prezydent.pl, 3 maja 2008. [dostęp 2012-04-08].

Linki zewnętrzne

Bibliografia

Jan Kiełkowski: Amsterdamski Piotr. W: Małgorzata i Jan Kiełkowscy (red.): Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Katowice: Wydawnictwo STAPIS, 2013, s. 19. ISBN 978-83-61050-89-6.

[1] Pożegnanie prof. Stefana Amsterdamskiego

[2] Tragiczna śmierć wybitnego tłumacza. Piotr Amsterdamski zginął w Tatrach

[3] Dr hab. Piotr Amsterdamski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-07-01] .

[4] Richard Rhodes: Jak powstała bomba atomowa. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-131-6.

[5] Katarzyna Fedro, Śmierć profesora w Tatrach

[6] Nagroda za najlepszy przekład książki popularnonaukowej przyznana

[7] W górach znaleziono ciało znanego astronoma i tłumacza. Wirtualna Polska, 16 lutego 2008.

[8] Piotr Amsterdamski nie żyje

[9] Komunikat TOPR o wypadku

[10] Pogrzeb Piotra Amsterdamskiego

[11] M.P. z 2008 r. nr 68, poz. 603

[12] Trzeba podejmować decyzje dobre dla naszej Ojczyzny. prezydent.pl, 3 maja 2008. [dostęp 2012-04-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]