Plac Ludwika Waryńskiego w Poznaniu
| Ogrody | |
 Zabudowa wschodniej pierzei | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′58,2″N 16°53′00,5″E/52,416160 16,883484
| |
Plac Ludwika Waryńskiego – plac o wymiarach 200 × 130 metrów[1], zlokalizowany w Poznaniu, stanowiący centralny punkt Ogrodów i bardzo ważny węzeł przesiadkowy w aglomeracyjnym systemie komunikacji miejskiej i podmiejskiej. Nazwę nadano w 1957[2].
W 1927 zaplanowano w miejscu obecnego placu budowę wielopawilonowego szpitala miejskiego (11 ha), którego tereny miały się rozciągać aż do ul. Szamarzewskiego. Projekt zakładał budowę kilkunastu obiektów z głównym wejściem od ul. Dąbrowskiego naprzeciw wylotu ul. Botanicznej[3].
Plac znajduje się na styku ulic Dąbrowskiego i Szpitalnej. W jego centrum rozlokowana jest pętla tramwajowa Ogrody dla linii 2, 7, 17 i 18. Obok i w okolicznych ulicach, umieszczono przystanki linii autobusowych miejskich i podmiejskich, przede wszystkim w kierunku Smochowic, Krzyżownik, Kiekrza i gmin Tarnowo Podgórne oraz Kaźmierz. Istnieje tu też przystanek PKS.
Wnętrze pętli tramwajowej wypełnia zieleń. Otoczenie placu stanowią natomiast bloki mieszkaniowe, pawilony handlowe, banki i gastronomia. Szczególnie charakterystyczne są dwa modernistyczne budynki na wschodniej pierzei placu, powstałe w pracowniach poznańskiego Miastoprojektu:
- blok mieszkaniowy z 1961 (nr 5/8) projektu Jana Węcławskiego i Jana Cieślińskiego w formie 8-kondygnacyjnej deski z lokalami handlowymi w parterze i 84 mieszkaniami. Ciekawie ujęta została gra światłocieni na ekspresyjnie rozplanowanej elewacji tego domu z trapezowymi balkonami. Według Piotra Marciniaka budynek przypomina ekskluzywne realizacje europejskie z tego okresu, np. apartamentowiec La Barceloneta Jose Antonia Codercha z 1951,
- 15-kondygnacyjny punktowiec (nr 9) projektu Jana Cieślińskiego i Zygmunta Waschko z tego samego okresu, będący determinantą urbanistyczną tej części Jeżyc i symbolem wjazdu do miasta od strony zachodniej. Przez wiele lat był to najwyższy budynek w Poznaniu. Wykonano go w nietypowej konstrukcji stalowej.
Oba opisane wyżej budynki (łącznie na 850 mieszkań) były architektonicznymi nowinkami okresu, w którym powstały i po dziś dzień stanowią o wysokich walorach urbanistycznych placu. Powstanie wieżowca wiązało się z poważnym problemem o charakterze politycznym. Konstrukcja stalowa tego budynku okazała się zbyt droga jak na warunki reglamentacji stali w PRL. Konieczne było uzyskanie cesji na stal od ministra Stanisława Sroki, który oskarżył inwestorów o awanturnictwo inwestycyjne oraz samowolę budowlaną i zażądał usunięcia winnych projektu ze stanowisk. Ostatecznie, za wstawiennictwem Franciszka Frąckowiaka, przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania, zgody na kontynuowanie budowy w niezmienionej formie udzielił premier Józef Cyrankiewicz[4]. W 2008 niższy budynek miał zostać wyremontowany z zatarciem cech oryginalnych, co wywołało protest architektów związanych z biurem Ultra Architects. Wykonali oni bezpłatnie wdrożony ostatecznie projekt remontu zgodny z ideą pierwotną[5].
Ponadto w bliższym lub dalszym sąsiedztwie Placu Waryńskiego znajdują się: Ogród Botaniczny, Kolegium Zembala, Kolegium Znanieckiego i stary cmentarz na Ogrodach.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Waryński – patron placu, ideolog socjalistyczny, działacz rewolucyjny
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marian Golka, Place miejskie Poznania, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1983, s.68-69, ISSN 0137-3552
- ↑ Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s.54-55, ISSN 0137-3552
- ↑ Tadeusz Świtała, Poznań w 1927 roku (część druga), w: Kronika Miasta Poznania, nr 1/1989, s.68, ISSN 0137-3552
- ↑ Projekt – Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, Henryk Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 108, 117, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842.
- ↑ Jan Węcławski (1922-1995), wystawa na ul. Kasztelańskiej w Poznianiu, 2020, Stowarzyszenie Mieszkańców Abisynia/SARP
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 303, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
- Piotr Marciniak, Doświadczenia modernizmu. Architektura i urbanistyka Poznania w czasach PRL, Piotr Chojnacki, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2010, s. 103, ISBN 978-83-7503-113-3, OCLC 750779978.
- Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2010, ISBN 978-83-7445-018-8