Stanisław Sroka (polityk)

Stanisław Sroka
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1909 ; Poznań
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 1967 ; Warszawa
	Minister gospodarki komunalnej
Okres	od 18 maja 1961; do 13 sierpnia 1967
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Kazimierz Mijal
Następca	Andrzej Giersz
	Prezydent Poznania
Okres	od 26 marca 1947; do października 1948
Poprzednik	Feliks Maciejewski
Następca	Leon Murzynowski
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Sroka (ur. 7 listopada 1909 w Poznaniu, zm. 13 sierpnia 1967 w Warszawie) – polski polityk, prawnik i ekonomista. Prezydent Poznania (1945–1948) i minister gospodarki komunalnej (1961–1967).

Życiorys

Urodził się w robotniczej rodzinie Franciszka i Wiktorii z domu Bartkowskiej. W początkowym okresie życia wychowywał się w bardzo trudnych warunkach materialnych^[1]. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (matura w 1929), następnie studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego (ukończony w 1936). Po studiach pracował w Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu w charakterze kierownika referatu prawno-ekonomicznego, następnie zastępcy dyrektora Izby (1938–1939)^[2].

Będąc porucznikiem rezerwy brał udział w wojnie obronnej 1939, schwytany i uwięziony przez Niemców w obozie pod Kielcami. Zbiegł z obozu i wrócił do Poznania. W latach 1940–1942 pracował w Kaliszu, a następnie przedostał się do Generalnej Guberni. W celu uniknięcia wywiezienia do Niemiec, zmuszony był pracować w charakterze zwykłego urzędnika w zarządzie miejskim miasta Jędrzejowa^[2].

W styczniu 1945 powrócił do Poznania. Od 8 marca 1945 do 16 grudnia 1948 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a następnie - Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Należał do egzekutywy komitetu miejskiego PPR w Poznaniu (od 1945) oraz komitetu warszawskiego (1948–1950), delegat na I i II Zjazd PPR oraz na Kongres Zjednoczeniowy. 31 stycznia 1945 powrócił do Poznania i został naczelnikiem Wydziału Organizacyjnego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu.

16 lipca 1945, mając 36 lat, został przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu (40 głosami za, 13 przeciwnymi i 7 wstrzymującymi się^[3]), a następnie od 26 marca 1947 do października 1948 prezydentem Poznania. Mimo planów zburzenia zamku cesarskiego w Poznaniu postanowił (po konsultacjach z Bolesławem Bierutem) pozostawić tę budowlę^[4].

28 października 1948 został powołany na stanowisko wiceprezydenta Warszawy (od 23 maja 1950 zastępcy przewodniczącego prezydium Rady Narodowej miasta stołecznego Warszawy), urząd objął w grudniu 1948. 19 maja 1953 został podsekretarzem stanu (wiceministrem) w Ministerstwie Gospodarki Komunalnej, w latach 1957–1961 był kierownikiem resortu. 18 maja 1961 został powołany na stanowisko ministra gospodarki komunalnej i pełnił je do końca życia. Miał udział m.in. w budowie zbiornika wodnego i zapory w Goczałkowicach.

Był żonaty z Marią z domu Biesiada (1915–2016), miał dwóch synów: Andrzeja i Leszka (1939–1992) oraz córkę Elżbietę.

Zmarł w Warszawie, pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A23-tuje-14)^[5].

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I (1964)^[6]
Order Sztandaru Pracy II klasy
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1947)^[7]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[8]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)^[9]
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)^[10]

Przypisy

↑ Bolesław Pleśniarski, W budynku dawnego gimnazjum przy ul. Focha, [w:] red. Tadeusz Świtała, Trud pierwszych dni. Poznań 1945. Wspomnienia Poznaniaków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1970, s. 236, ISBN 83-232-0322-9.
↑ ^a ^b Mgr St. Sroka prezydentem stoł. m. Poznania. „Głos Wielkopolski”. Rok I, Nr 140, s. 3, 18 lipca 1945. Poznań: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”. [dostęp 2025-08-07].
↑ TadeuszT. Świtała TadeuszT., Poznań 1945. Kronika Wydarzeń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 238, ISBN 83-210-0607-8, OCLC 830203088 .
↑ Stephen Naumann, Od pamięci spornej do wspólnej na przykładzie Dzielnicy Zamkowej w Poznaniu (dostęp 2012-02-14)
↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2025-08-07] .
↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”. nr 170, s. 2, 20 lipca 1964.
↑ M.P. z 1947 r. nr 81, poz. 556.
↑ M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411.
↑ Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.
↑ Odznaki honorowe „Za Zasługi dla Warszawy” [w:] „Głos Słupski”, nr 15 (3841), 18 stycznia 1965, s. 1.

Bibliografia

Tadeusz Orlik, Pogrzeb ministra Stanisława Sroki w Kronice Miasta Poznania 2/1968 s. 125–131.
Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Leon Murzynowski nowy Prezydent stoł. m. Poznania w Kronice Miasta Poznania nr 1/1949, s. 63–64.
Informacje w BIP IPN

[1] Bolesław Pleśniarski, W budynku dawnego gimnazjum przy ul. Focha, [w:] red. Tadeusz Świtała, Trud pierwszych dni. Poznań 1945. Wspomnienia Poznaniaków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1970, s. 236, ISBN 83-232-0322-9.

[:0-2] Mgr St. Sroka prezydentem stoł. m. Poznania. „Głos Wielkopolski”. Rok I, Nr 140, s. 3, 18 lipca 1945. Poznań: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”. [dostęp 2025-08-07].

[3] TadeuszT. Świtała TadeuszT., Poznań 1945. Kronika Wydarzeń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 238, ISBN 83-210-0607-8, OCLC 830203088 .

[4] Stephen Naumann, Od pamięci spornej do wspólnej na przykładzie Dzielnicy Zamkowej w Poznaniu (dostęp 2012-02-14)

[5] Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2025-08-07] .

[6] Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”. nr 170, s. 2, 20 lipca 1964.

[7] M.P. z 1947 r. nr 81, poz. 556.

[8] M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411.

[9] Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.

[10] Odznaki honorowe „Za Zasługi dla Warszawy” [w:] „Głos Słupski”, nr 15 (3841), 18 stycznia 1965, s. 1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Prezydenci Poznania (1780–1793)	Ignacy Kunowski Wacław Natali Józef Lamparski Ignacy Kunowski Józef Lamparski Antoni Dominik Kotecki Józef Lamparski Franciszek Jackowski Wacław Natali Antoni Dominik Kotecki
Prezydenci Poznania (1793–1806)	Wacław Natalis von Lossow Bredow Flesche
Prezydenci Poznania (1806–1814)	Antoni Dominik Kotecki Felicjan Milewski Bernard Rosse Szymon Wroniecki
Prezydenci Poznania (1815–1825)	Hasforth Czarnowski Brown
Nadburmistrzowie i Burmistrzowie Poznania (1825–1919)	Ludwik Tatzler Karl Behm Eugen Naumann Hermann Kohleis Jarosław Herse Kaatz Waldemar Müller i Albert Cäsar Kalkowski Waldemar Müller Albert Cäsar Kalkowski Richard Witting Ernst Wilms Jarogniew Drwęski
Prezydenci Poznania (1919–1939)	Jarogniew Drwęski Mikołaj Kiedacz Cyryl Ratajski Erwin Więckowski Tadeusz Ruge Stanisław Celichowski Cyryl Ratajski
Komisarz i Nadburmistrz Poznania (1939–1945)	Gerhard Scheffler
Prezydenci Poznania (1945–1950)	Feliks Maciejewski Stanisław Sroka Leon Murzynowski
Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (1950–1973)	Franciszek Frąckowiak Jerzy Kusiak Stanisław Cozaś
Prezydenci Poznania (od 1973)	Stanisław Cozaś Władysław Śleboda Stanisław Piotrowicz Andrzej Wituski Wojciech Szczęsny Kaczmarek Ryszard Grobelny Jacek Jaśkowiak