René Clair
|
||
![]() René Clair (z lewej) i Erik Satie na planie filmu Entr'acte, 1924 |
||
Prawdziwe imię i nazwisko | René-Lucien Chomette | |
Data i miejsce urodzenia | 11 listopada 1898 Paryż |
|
Data i miejsce śmierci | 15 marca 1981 Neuilly-sur-Seine |
|
Zawód | reżyser, scenarzysta, pisarz | |
Współmałżonek | Bronia Perlmutter | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() |
René Clair, właśc. René-Lucien Chomette (ur. 11 listopada 1898 w Paryżu, zm. 15 marca 1981 w Neuilly-sur-Seine) – francuski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, a także pisarz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był absolwentem Lycée Montaigne i Lycée Louis-le-Grand. Podczas I wojny światowej został zmobilizowany i skierowany do służby wojskowej w charakterze kierowcy ambulansu. Po wojnie został dziennikarzem. Pod pseudonimem René Després pisał w gazecie „L'Intransigeant”. Następnie prowadził dodatek filmowy do „Théâtre et Comœdia illustré”. Wystąpił także w kilku filmach jako aktor pod pseudonimem René Clair.
Jego pierwszy film, niemy Paryż śpi powstał według własnego scenariusza w 1923. Była to komedia oparta na pomyśle uśpienia miasta przez uczonego maniaka. Groteska filmowa pt. Antrakt (Entr'acte) zrealizowana rok później przyniosła młodemu reżyserowi rozgłos w kołach artystycznych Paryża. Sławę ogólnokrajową zdobył Clair dzięki Słomkowemu kapeluszowi (1927), dowcipnej satyrze obyczajowej na mieszczaństwo końca XIX wieku.
Jednak dopiero filmy dźwiękowe z lat 1930-1932 postawiły Claira w rzędzie mistrzów kina. Były to komedie i operetki z życia paryskiej ulicy: pierwszy francuski film dźwiękowy Pod dachami Paryża (1930), Milion (1931), 14 lipca (1933) oraz film-powiastka o charakterze filozoficznym Niech żyje wolność, którego wymowa skierowana była przeciwko mechanizacji życia.
Lata 1935-1946 spędził w Wielkiej Brytanii i USA. Wśród dzieł, które zrealizował w tym okresie, wyróżniają się komedie fantastyczne: Upiór na sprzedaż, Ożeniłem się z czarownicą oraz Zdarzyło się to jutro.
Po II wojnie światowej Clair zrealizował we Francji trzy ważne filmy: Milczenie jest złotem, Urok szatana i Piękności nocy, a w 1955 nakręcił swój pierwszy film barwny – Wielkie manewry.
Zanim został reżyserem, był literatem, dziennikarzem i aktorem filmowym. W 1926 wydał powieść o tematyce filmowej Adams, a w latach 50. zbiór nowel Księżniczka chińska. Obok twórczości filmowej zajmował się również krytyką. Z tej dziedziny ukazała się w 1951 antologia jego prac teoretycznych pt. Po namyśle.
W 1962 został członkiem Akademii Francuskiej, a w 1956 otrzymał honorowy doktorat Cambridge University.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Toeplitz, Historia sztuki filmowej, Filmowa Agencja Wydawnicza, t. 1 1955, t. 2 1956, t. 3 1959, t. 4 1969, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, t. 5 1970, t. 6 1990
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- René Clair w bazie Internet Movie Database (ang.)
- René Clair w bazie Filmweb
- René Clair na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Francuscy reżyserzy filmowi
- Francuscy scenarzyści
- Wielcy Oficerowie Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja)
- Francuzi odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury
- Członkowie Akademii Francuskiej
- Doktorzy honoris causa University of Cambridge
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Urodzeni w 1898
- Zmarli w 1981