Rozchodnik biały
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
rozchodnik biały |
Nazwa systematyczna | |
Sedum album L. Sp. pl. 1:432. 1753[3] |
Rozchodnik biały (Sedum album L.) – gatunek rośliny należący do rodziny gruboszowatych. Naturalnym obszarem jego występowania jest północna Afryka, południowa, środkowa i zachodnia Europa oraz zachodnia Azja[4]. W Europie występuje w stanie dzikim i zdziczałym. W Polsce został introdukowany przez ogrodników w drugiej połowie XIX w. Obecnie występuje niezbyt licznie w Sudetach i Karpatach oraz na pogórzu, gdzie rozprzestrzenił się jako uciekinier z upraw. Status gatunku we florze Polski: kenofit. Nie stanowi zagrożenia dla gatunków rodzimej flory[5]. Jest pospolicie uprawiany jako roślina ozdobna.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Roślina wieloletnia, zimująca w gruncie tworząca luźne darnie wysokości 10–15 cm. Oprócz pędów kwiatowych w darni występują liczne pędy płonne.
- Łodyga
- Płożące pędy tworzą luźną zimozieloną darń. Pędy kwiatostanowe często są zaczerwienione, osiągają wysokość 15 cm.
- Liście
- Liście ciemnozielone długości 4–12 mm, okrągłe, mięsiste w przekroju są nagie, tępe, wąsko-lancetowate lub jajowate, naprzemianległe.
- Kwiaty
- Białe lub jasnoróżowe, drobne, gwiazdkowe na krótkich szypułkach zebrane są w gęste, rozgałęzione baldachogrona. Działki kielicha 2-4 razy krótsze od płatków korony i tępo zakończone. Pręciki z purpurowobrunatnymi pylnikami na białych nitkach. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
- Owoce
- Wielonasienne, wydłużone i wzniesione torebki na szyjkach ok. dwukrotnie krótszych od torebki.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest sukulentem. Rośnie na podłożu suchym, nasłonecznionym o dużej przepuszczalności wody, dlatego ze względu na niedobory wody przystosował się do trudnych warunków, gromadząc zapasy wody w liściach i łodygach. Roślina mało wymagająca, rosnąca na każdej glebie i w każdym miejscu chętnie z zawartością wapnia – roślina wapieniolubna. Lubi miejsca nasłonecznione o dużej przepuszczalności wody. W stanie dzikim rozmnaża się przez kłącza oraz wysiew nasion.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Roślina uprawna: nadaje się do ogrodów skalnych i naturalistycznych oraz jako roślina okrywowa do zadarniania mniejszych powierzchni. Tworzy bardzo ładne, jasnozielone kępy szczelnie zakrywające podłoże. Rozmnaża się z sadzonek, Nie ma wymagań co do gleby, wytrzymuje dobrze suszę i jest całkowicie mrozoodporny. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku. Rozmnaża się go poprzez sadzonki wiosną i latem[6].
- Roślina lecznicza: sok wyciśnięty z liści wykorzystywany był w medycynie ludowej przy opuchliznach, chorobach wrzodowych, rakowych i krwotokach. Okłady z pogniecionych liści stosowane były do uśmierzania bólu.
- Sztuka kulinarna: młode, soczyste liście w kuchni ludowej stosowano jako dodatek do sałatek.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2015-08-13].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
- ↑ Rośliny obce w Polsce. [dostęp 2007-12-07].
- ↑ Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
- BioLib: 39447
- EoL: 585419
- EUNIS: 168182
- Flora of North America: 250092127
- FloraWeb: 5415
- GBIF: 5362008
- identyfikator iNaturalist: 79025
- IPNI: 275022-1
- ITIS: 24108
- NCBI: 23029
- Plant Finder: 279379
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2484837
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:275022-1
- Tela Botanica: 62141
- identyfikator Tropicos: 8900024
- USDA PLANTS: SEAL
- CoL: 4W8VP