Rusłan Kocaba

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rusłan Kocaba
Руслан Коцаба
Ilustracja
Rusłan Kocaba podczas protestów pod budynkiem Generalnej Prokuratury Ukrainy 12 grudnia 2013
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1966
Iwano-Frankiwsk, USRR, ZSRR

Zawód, zajęcie

dziennikarz, blogger, aktywista

Rusłan Petrowycz Kocaba (ukr. Руслан Петрович Коцаба; ur. 18 sierpnia 1966 w Iwano-Frankiwsku, USRR, ZSRR) – prorosyjski propagandysta[1], dziennikarz[2], bloger.

Kocaba znany ze swoich antysemickich wypowiedzi[3][4].

Kocaba wystąpił publicznie przeciwko czwartej fali wojskowej mobilizacji na Ukrainie. Za wzywanie do bojkotu mobilizacji Kocaba został uznany winnym utrudniania ustawowym działaniom Sił Zbrojnych Ukrainy i otrzymał wyrok 3,5 roku pozbawienia wolności wraz z konfiskatą mienia. Spędził w więzieniu 524 dni.

14 lipca 2016 roku Sąd Apelacyjny Obwodu Iwano-Frankowskiego uniewinnił Kotsabę. 1 czerwca 2017 roku Wyższy Sąd Specjalistyczny uwzględnił zażalenie prokuratury i uchylił uniewinnienie Kotsaby[5][6].

Od kwietnia 2019 roku sprawa Kotsaby toczy się w Sądzie w Kołomyi[7]. Oskarżony Kotsaba nie pojawia się w sądzie, ponieważ przebywa w USA[8][9][10][11].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 18 sierpnia 1966 roku w Iwano-Frankiwsku. W 1983 roku ukończył szkołę średnią numer 15. Od 1984 do 1986 roku odbywał służbę w szeregach Armii Radzieckiej.

Pod koniec lat 80. i na początku lat 90. był członkiem Studenckiego Bractwa. W październiku 1990 roku uczestniczył w protestach znanych jako rewolucja na granicie[12].

W 1992 roku ukończył lwowski Instytut Technologii Leśnej ze specjalnością „ekolog”. Kierował iwano-frankiwską regionalną inspekcją rybną oraz służbą migracyjną[13].

W czasie rewolucji pomarańczowej stał na czele miasteczka namiotowego. W 2006 roku przewodniczył iwanofrankiwskim obwodowym strukturom partii Pora[13][14].

Do końca 2014 roku pracował jako niezależny specjalny korespondent ukraińskiego kanału telewizyjnego „112[15][16]. Relacjonował przebieg wojny w Donbasie, odwiedzając obie strony konfliktu i objechał, jak sam podaje, całą linię frontu[17], od Nowoazowska do Kramatorska[18]. W swoich materiałach krytycznie oceniał działania ukraińskich sił zbrojnych[14]. Do czasu zakończenia rocznego kontraktu z kanałem 112, ponad trzy lata pracował jako korespondent „ZIK” w obwodzie iwanofrankiwskim[2].

Oskarżenie i proces[edytuj | edytuj kod]

W przeddzień pierwszego etapu mobilizacji w połowie stycznia 2015 roku Kocaba opublikował w serwisie YouTube nagranie „Jestem przeciwko mobilizacji”[17][19], gdzie wyraził swoją niechęć pójścia do wojska. Do tego czasu już przeżył udar mózgu i cierpiał na przerost mięśnia sercowego[17]. W krótkim filmie wzywał widzów, by uczynili tak samo, ponieważ w kraju nie ogłoszono stanu wojennego[20][21]. Powiedział również, że dla niego „lepsze będzie od dwóch do pięciu lat odsiadki w więzieniu, niż wyruszyć na świadome zabijanie swoich rodaków, którzy mieszkają na wschodzie... Wzbraniajcie się od tej mobilizacji, bo to jest piekło, to jest horror! Niemożliwe, aby w XXI wieku ludzie zabijali innych tylko za to, że ci chcą żyć oddzielnie”[14]. Sam konflikt zbrojny w Donbasie nazywał wojną domową i podkreślał, że rosyjskich wojsk tam prawie nie ma, oprócz doradców wojskowych i sił specjalnych[14][22], przeciw którym w tym konflikcie występują w jego opinii również Stany Zjednoczone. Do stycznia 2016 roku nagranie wyświetlono ponad 400 tys. razy[18]. W swoich wcześniejszych wypowiedziach dla rosyjskich mediów również wypowiadał się o możliwości oddzielnego funkcjonowania Donbasu poza Ukrainą[14].

Pozycja Rusłana Kocaby zwróciła szczególną uwagę po stronie rosyjskich mediów, przede wszystkim telewizji. Do udziału w nagraniu programu „Specjalny korespondent” na kanale „Rossija 1” przyjechał on specjalnie do Moskwy[14].

Po tym aktywista społeczny Taras Demjaniw zwrócił się do Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa z artykułu 111 i 336 kodeksu karnego, oskarżając dziennikarza o zdradę i uchylanie się od mobilizacji[2].

Pod koniec stycznia SBU w obwodzie iwanofrankiwskim rozpoczęła śledztwo w tej sprawie[23][24]. Postępowanie karne wszczęła obwodowa prokuratura[23].

Aresztowanie i proces sądowy[edytuj | edytuj kod]

Rosłana Kocabę zatrzymano 7 listopada w Iwano-Frankiwsku. 8 lutego sąd miejski orzekł wobec niego zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania na okres 60 dni[25][26]. W postanowieniu sądowym stwierdzono, iż Rusłan Kocaba za wynagrodzenie pracował dla rosyjskiej telewizji „NTV” i organizował zbieranie prowokacyjnych materiałów o mobilizacji na Ukrainie w obecności przedstawiciela rosyjskiej stacji telewizyjnej[27] oraz „próbował w obecności przedstawiciela stacji telewizyjnej państwa-agresora pozyskać u lokalnych mieszkańców wywiad o prowokacyjnym charakterze”[14]. Prokuratura nalegała na zastosowanie środka zapobiegawczego z powodu ciężkości oskarżenia, ponieważ Kocaba rzekomo planował wyjechać na terytorium Donieckiej lub Ługańskiej Republiki Ludowej[14], On sam zaprzeczył tym planom i wniósł o areszt domowy, by móc opiekować się chorymi krewnymi i dziećmi. Na samym posiedzeniu Rusłan Kocaba odmówił przyznania się do winy zdrady stanu i ponownie wezwał Ukraińców, by nie wstępowali do armii. Podjęte wobec niego działania nazwał ugniataniem wolności słowa i „procesem czasów stalinowskich”[14].

Kocaba został oskarżony o naruszenie części 1 artykułu 111 (zdrada stanu) i części 1 artykułu 114-1 (utrudnianie legalnej działalności Sił Zbrojnych Ukrainy i innych formacji wojskowych) kodeksu karnego[23]. Za postawione zarzuty Kocabie groziła kara od pięciu do piętnastu lat pozbawienia wolności[28]. Doradca przewodniczącego SBU Markijan Łubkiwski oświadczył, że podczas zatrzymania Kocabie zostały skonfiskowane materiały, które mogły wskazywać na popełnienie przez niego zarzucanych przestępstw[29].

14 lutego 2015 roku sąd apelacyjny w Iwano-Frankiwsku utrzymał w mocy orzeczenie sądu miejskiego o zastosowaniu środka zapobiegawczego[30]. 24 grudnia sąd po raz kolejny przedłużył okres tymczasowego aresztowania do 22 lutego 2016 roku[31].

W trakcie procesu świadkowie z komendy wojskowej i sił zbrojnych nie potrafili podać przykładów na to, kiedy nagranie wideo Kocaby stało się przyczyną rezygnacji z mobilizacji i dezercji, choć w Iwano-Frankiwsku wskaźniki mobilizacji były najniższe w kraju. W opinii przewodniczącego rady regionu Ołeha Honczaruka fakt ten był następstwem kampanii informacyjnych. Zasadniczą część świadków ze strony oskarżyciela stanowili powracający ze strefy działań wojennych żołnierze, których wezwanie Kocaby obraziło osobiście i w opinii których ono wpłynęło na warunki sprawowania służby, gdyż z powodu małej liczby rekrutów rotacja wojskowych była utrudniona[18].

Podczas posiedzenia 11 maja 2016 prokuratura zażądała uznania Kocabę winnym utrudniania działalności Sił Zbrojnych Ukrainy i zdrady stanu oraz skazania go na 13 lat więzienia z konfiskatą mienia. Jednocześnie strona oskarżenia zwróciła się do sądu o uwzględnienie powagi zarzucanego przestępstwa, charakteru oraz sytuacji oskarżonego, jak niekaralność i posiadanie dwójki nieletnich dzieci na utrzymaniu. Proponowany wymiar kary był o dwa lata niższy od maksymalnej możliwej jej długości[32].

Obroną Kocaby w sądzie zajmowali się adwokat Ihor Sułyma oraz zaproszona na prośbę oskarżonego adwokat i jego poplecznika Tetiana Montian[19][33]. Montian wyraziła pogląd, że oskarżony otrzyma wyrok, po którym obrona zwróci się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka[18].

Reakcja na aresztowanie[edytuj | edytuj kod]

9 lutego 2015 roku międzynarodowa organizacja ochrony praw człowieka Amnesty International wezwała władze Ukrainy do natychmiastowego uwolnienia dziennikarza[20][25], a 11 lutego po raz pierwszy nazwała Kocabę więźniem sumienia[20][22].

Do stanowiska Rusłana Kocaby można odnosić się różnie. Jednakże, aresztując go za zajęcie pozycji obywatelskiej, władze ukraińskie łamią podstawowe prawo człowieka do wyrażania opinii, którego Ukraińcy bronili na Majdanie.

Tetiana Mazur, dyrektor Amnesty International Ukraina

Stronnicy dziennikarza zwracali uwagę, że artykuł 30 ustawy „O informacji” zwalnia obywateli od odpowiedzialności za wyrażanie ocen, w szczególności - krytyki[33], a w ustawodawstwie nie ma zakazu pracy dla zagranicznych kanałów telewizyjnych i prawnej definicji pojęcia „prowokacja”. Po zatrzymaniu i aresztowaniu Kocaby w mediach społecznościowych zainicjowano akcję „JaKocaba”. W jego obronie wystąpiła również Iryna Bereżna, była deputowana do Rady Najwyższej.

9 lutego Niezależny Związek Zawodowy Mediów Ukrainy wyraził swoje zaniepokojenie decyzją sądu o zatrzymaniu Kocaby. Organizacja wyraziła opinię, że wezwania dziennikarza do bojkotu mobilizacji w sytuacji wojny wpisują się w antyukraińską kampanię informacyjną, a umieszczenie dziennikarza w areszcie było formalnie zgodne z prawem ukraińskim. Sytuacja stwarza jednak precedens, który pozwala oskarżyć o zdradę każdego dziennikarza lub osobę publiczną za wypowiedzi sprzeczne z oficjalnym stanowiskiem władz[34].

10 lutego Ukraiński Związek Helsiński na Rzecz Praw Człowieka nazwał aresztowanie Kocaby „prześladowaniem z powodów politycznych”. Jewhen Zacharow, przewodniczący zarządu organizacji, wyraził opinię, że Kocabę można uznać za „więźnia politycznego”, a aresztowanie na 60 dni narusza prawo do wolności, wyrażone w artykule 5 Europejskiej konwencji praw człowieka i jest niewspółmierną do czynu reakcją państwa. Wołodymyr Jaworski, członek zarządu organizacji, stwierdził, że wystąpienia przeciwko mobilizacji nie są przestępstwem na Ukrainie – to tylko wyraz własnej opinii[29].

Tego samego dnia Wałerija Łutkowska, pełnomocnik Rady Najwyższej ds. praw człowieka, oświadczyła, że uważa za niedopuszczalne w społeczeństwie demokratycznym takie ograniczenie wolności, jak w sprawie Kocaby i widzi w jego aresztowaniu oznaki naruszenia artykułu 10 Europejskiej konwencji praw człowieka[35].

W tym samym czasie, prawnik ukraińskiego Instytutu masowego przekazu Roman Hołowenko wyraził opinię, iż nagranie Kocaby narusza art. 114-1 kodeksu karnego Ukrainy[36].

Wyrok i apelacja[edytuj | edytuj kod]

12 maja 2016 roku decyzją iwanofrankiwskiego sądu miejskiego został skazany na 3,5 roku pozbawienia wolności[37]. Sąd nie uznał działań oskarżonego za zdradę stanu, ale zakwalifikował je zgodnie z art. 114-1 kodeksu karnego, jako utrudnianie legalnych działań sił zbrojnych Ukrainy w wyjątkowym okresie[38]. Jego adwokat Tetiana Montian odwołała się od wyroku[39].

14 lipca 2016 rroku sąd apelacyjny w Iwano-Frankiwsku, rozpatrując skargę Rusłana Kocaby, uznał go za niewinnego do wszystkich zarzutów i wydał wyrok uniewinniający[40], Kocaba został zwolniony spod straży na sali sądowej[41][42]. Swoje zwolnienie wiąże z presją [ze strony] Europy, być może Ameryki[43].

1 czerwca 2017 roku Najwyższy Sąd Specjalistyczny Ukrainy ds. Cywilnych i Karnych uchylił wyrok uniewinniający Rusłana Kocabę, uwzględniając skargę kasacyjną złożoną przez przedstawicieli Prokuratury Generalnej. 29 maja 2018 roku Sąd Apelacyjny w obwodzie lwowskim pozostawił bez zmian decyzję Dolińskiego Sądu Rejonowego w obwodzie Iwano-Frankiwskim; tym samym Kocaba został ponownie uniewinniony[44].

Dalsze losy[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 2016 roku obecny był na zjeździe partii „Za Życie”, założonej przez deputowanych Bloku Opozycyjnego i właścicieli stacji telewizyjnej NewsOne Wadyma Rabinowycza i Jewhenija Murajewa (prorosyjskich polityków i kolaborantów, którzy uciekli z Ukrainy)[45]. Jak twierdził, przyjechał by wyrazić wdzięczność Rabinowyczowi za wsparcie podczas procesu.

Po wyjściu na wolność obwinił władze o zarabianie na wojnie, a także utratę przez państwo niepodległości i poddaniu je pod obce wpływy[43].

Kontrowersje związane z antysemityzmem[edytuj | edytuj kod]

8 maja 2019 roku fundatorzy Akwizgrańskiej Nagrody Pokojowej ogłosili, że w tym roku jesienią zostanie przyznana ona ukraińskiemu pacyfiście Rusłanowi Kocabie. Decyzja ta wzbudziła kontrowersje i niezadowolenie w mediach społecznościowych, wśród ukraińskich blogerów i krytyków rosyjskiej władzy, którzy zarzucali Kocabie stanięcie po stronie powstańców we wschodniej Ukrainie i trywializowanie konfliktu jako wojny domowej. Przywołano też nagranie wideo z 22 czerwca 2011 roku, gdzie na Cmentarzu Żydowskim w Iwano-Frankiwsku mówi on, że Żydzi mają swój udział w odpowiedzialności za Holokaust. Na filmie Kocaba wyraża opinię, że Żydzi nie przeciwstawiali się swojej doli, gdyż „należycie czuli, że niosą pewną karę za to, że wyhodowali nazizm, wyhodowali w cywilizacji komunizm, wyhodowali Lenina, Marksa, Engelsa, wszystkich tych Blanków, Trockich, Zinowjewów, Stalinów, Hitlerów i tym podobne”[46]. Początkowo członkini zarządu stowarzyszenia, Lea Heuser, mówiła o „manipulowaniu” filmem[47], lecz Kocaba przyznał się nieco później do tych wypowiedzi. Wyraził ubolewanie z ich powodu, ale zaznaczył, że zostały one wyrwane z kontekstu.

Zarząd stowarzyszenia oraz poseł do Bundestagu z partii Die Linke Andrej Hunko oświadczyli, że w momencie podejmowania decyzji o przyznaniu nagrody nie wiedzieli o filmie. Chociaż uznali te stwierdzenia za „całkowicie niedopuszczalne”, zamierzali pozostać przy swojej decyzji[48]. Hunko był zdania, że Kocaba wiarygodnie oderwał się od swojej przeszłości. Jego zdaniem, zmienił się z przedstawiciela „wątpliwych poglądów politycznych” i zwolennika Majdanu, który ostatecznie doprowadził do wojny we wschodniej Ukrainie, w „zdecydowanego przeciwnika wojny i pacyfistę”[49]. Owa opinia, zamieszczona na stronie stowarzyszenia w serwisie Facebook, wywołało ostrą krytykę wśród zwolenników Majdanu i przeciwników wschodnioukraińskiego separatyzmu, ponieważ Hunko wydawał się twierdzić, że antysemityzm jest cechą charakterystyczną ukraińskiego ruchu niepodległościowego. Oświadczenie zostało usunięte po kilku godzinach. 22 maja komitet poinformował o rezygnacji Kocaby z nagrody i jego przeprosinach oraz odcięciu się od własnych antysemickich wypowiedzi z 2011 roku[50].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Uljaną Kocaba (z domu. Foksza), z którą wychowuje dwie córki. Żona piecze ciasta i pierniki na zamówienie. Po aresztowaniu męża stała się jedynym źródłem dochodów rodziny[13][18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Руслан Коцаба «Миротворець». (ros.)
  2. a b c Відомого закликами проти мобілізації Руслана Коцабу не пустили на захід - ЗМІ від нього відхрещуються [online], Телекритика, 4 lutego 2015 [dostęp 2016-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ukr.).
  3. Kontroverse um Aachener Friedenspreisträger
  4. Ruslan Kotsaba: Die Juden haben Stalin und Hitler gezüchtet - der Holocaust war die Strafe dafür
  5. Скандальний журналіст Коцаба не винен? Вищий спецсуд вважає інакше Читайте більше [online].
  6. Журналісту Руслану Коцабі скасували виправдувальний вирок, Українські новини, 1 czerwca 2017.
  7. На Прикарпатті судили Коцабу. Коломия зустріла обвинуваченого у держзраді «негостинно»
  8. Виїхав у США. Судове засідання у справі обвинуваченого у держзраді журналіста Руслана Коцаби не відбулося. «Суспільне»
  9. Обвинувачений у державній зраді Руслан Коцаба виїхав з України у США зі статусом політичного біженця
  10. Обвинувачений у державній зраді Руслан Коцаба виїхав з України у США зі статусом політичного біженця «Суспільне»
  11. Проросійський блогер Коцаба знову не з'явився на судове засідання. Еспресо
  12. Rusłan Kocaba: Руслан Коцаба : Річниця чи Роковини? // Революція Гідності — рік по тому. Народне ОКО, 2014-11-25. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-17)]. (ukr.).
  13. a b c Iryna Kopystynska: Руслан Коцаба не хоче віддавати борг. Gazeta.ua, 2010-12-07. [dostęp 2015-02-20]. (ukr.).
  14. a b c d e f g h i Ilja Azar: «Он системно гадил украинской обороне» Кто такой журналист Руслан Коцаба, которого судят на Украине за госизмену. Медуза, 2015-02-10. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  15. Andriej Sidorczik: Враг народа. Украинский журналист Руслан Коцаба арестован за «шпионаж». АиФ, 2015-02-09. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  16. Пресс-служба канала "112 Украина": Официальное заявление канала "112 Украина". 112 Ukrajina, 2015-01-18. [dostęp 2015-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-08)]. (ros.).
  17. a b c Руслан Коцаба. Исповедь арестанта. Вести. Репортёр, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-21)]. (ros.).
  18. a b c d e Jewhen Hrycenko, Julija Ilczenko, Marijka Szelija: Чийого сумління в’язень Руслан Коцаба? Репортаж із зали суду. Ukraińska prawda, 2015-02-26. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  19. a b Dusia Katasonowa: Журналист Руслан Коцаба призвал бойкотировать мобилизацию (ВИДЕО). Телекритика, 2016-07-26. [dostęp 2020-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-21)]. (ros.).
  20. a b c Cathrin Kahlweit: Die Ukraine setzt ihre eigene Wahrheit gegen die russische Propaganda. Süddeutsche Zeitung, 2015-02-26. [dostęp 2020-02-28]. (niem.).
  21. Frank R. Hofmann: Візит Байдена: кінець пільгового періоду для Києва?. Deutsche Welle, 2015-12-07. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  22. a b Mychajło Sztekel: Коцаба озвучив таємні бажання багатьох українців – письменник. Radio Swoboda, 2016-07-26. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  23. a b c Iryna Szkapij: Суд заарештував на два місяці журналіста Р.Коцабу, якого підозрюють у держаній зраді (доповнено). Українські Національні Новини, 2015-02-08. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  24. СБУ не порушувала кримінальне провадження стосовно Руслана Коцаби – офіційна відповідь. Телекритика, 2015-01-28. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ukr.).
  25. a b Anna Nazarowa: Апеляційний суд залишив під вартою журналіста Р.Коцабу, якого підозрюють у державній зраді. Українські Національні Новини, 2015-02-09. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  26. Суд арестовал агитировавшего против мобилизации журналиста Коцабу. Українські новини, 2015-02-08. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  27. Суд заявляє, що Руслан Коцаба працював на російський канал НТВ і організовував провокаційні інтерв’ю. Телекритика, 2015-02-09. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ukr.).
  28. Tamara Semenenko: Журналіст Р.Коцаба не є зрадником держави – правозахисник. Українські Національні Новини, 2015-02-10. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  29. a b Українська Гельсінська спілка назвала арешт Руслана Коцаби «переслідуванням за політичними мотивами». Телекритика, 2015-02-10. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-28)]. (ukr.).
  30. Iryna Szkapij: Amnesty International закликала українську владу негайно звільнити Р.Коцабу. Українські Національні Новини, 2015-02-14. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  31. Арест журналиста Коцабы продлили еще на два месяца. Корреспондент.net, 2015-12-24. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  32. Обвинувачення просить для Руслана Коцаби 13 років позбавлення волі з конфіскацією майна. Детектор медіа, 2016-05-11. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  33. a b Jurij Szelażenko, Конец презумпции невиновности [online], Лiва, 22 kwietnia 2015 [dostęp 2020-02-28] (ros.).
  34. НМПУ заявляє, що арешт Руслана Коцаби попри неоднозначність його дій створює небезпечний прецедент. Телекритика, 2015-02-09. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ukr.).
  35. Валерія Лутковська: «Таке обмеження свободи, як у справі Руслана Коцаби, є недопустимим у демократичному суспільстві». Pełnomocnik Rady Najwyższej ds. praw człowieka, 2015-02-10. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  36. Арешт блогера Руслана Коцаби на 60 днів по-різному оцінюють правники. Телекритика, 2015-02-09. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ukr.).
  37. Журналиста Коцабу посадили на 3,5 года за пост в фейсбуке. Українські новини, 2016-03-12. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  38. Коцабу не визнали зрадником, але дали 3,5 року в'язниці. Ukraińska prawda, 2016-05-12. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  39. Журналисту Коцабе, которого подозревали в госизмене, присудили три с половиной года тюрьмы. Гордон, 2016-05-12. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  40. Суд оправдал скандального журналиста Коцабу. Українські новини, 2016-07-14. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  41. Jekatierina Nieroznikowa, Andriej Riezczikow: «Какофонию ненависти надо прекращать». Взгляд, 2016-07-14. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  42. Слезы и пиво Коцабы: появились фото и видео первого дня на свободе скандального журналиста. Українські новини, 2016-07-14. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  43. a b Коцаба: власть не обращает внимания на народ и боится любых перевыборов. RIA Nowosti Ukraina, 2016-07-30. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).
  44. Апеляційний суд теж відмовив прокуратурі в обвинуваченні Коцаби. Ukraińska prawda, 2018-05-29. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  45. Рабинович запросив звільненого з тюрми Коцабу до лав своєї з Мураєвим партії «Життя» (ВІДЕО). Детектор медіа, 2016-07-26. [dostęp 2020-02-28]. (ukr.).
  46. Karl-Hermann Leukert: Kein Aachener Friedenspreis für Ruslan Kotsaba. Salonkolumnisten, 2019-05-09. [dostęp 2020-02-28]. (niem.).
  47. Roman Honczarenko: Kontroverse um Aachener Friedenspreisträger. Deutsche Welle, 2015-02-09. [dostęp 2020-02-28]. (niem.).
  48. Eklat wegen judenfeindlicher Äußerungen. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 2019-05-11. [dostęp 2020-02-28]. (niem.).
  49. Roman Honczarenko: Kein Aachener Friedenspreis für Ruslan Kotsaba. Deutsche Welle, 2015-02-10. [dostęp 2020-02-28]. (niem.).
  50. Roman Honczarenko: Украинский блогер Руслан Коцаба отказался от Ахенской премии мира. Deutsche Welle, 2019-05-29. [dostęp 2020-02-28]. (ros.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]