Ryszard Gryglewski
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
| |
Ryszard Jerzy Gryglewski (ur. 4 sierpnia 1932 r. w Wilnie) – polski lekarz, specjalista w dziedzinie farmakologii, kierownik Katedry Farmakologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (sprawował tę funkcję od 1965 do 2003 r.).
W 1955 r. ukończył z wyróżnieniem Wydział Lekarski AM w Krakowie. W dwa lata później obronił pracę doktorską dotyczącą pochodnych sulfonylomocznika. Już wtedy, niespełna rok po wprowadzeniu pierwszego leku z tej grupy do leczenia cukrzycy typu 2, zwrócił uwagę na ich pozatrzustkowe mechanizmy działania. W roku 1976 roku został profesorem zwyczajnym Wydziału Lekarskiego.
W 1976 r. odkrył prostacyklinę w laboratorium Johna Vane'a, laureata Nagrody Nobla. Wyjaśnił mechanizmy uwalniania prostacykliny ze śródbłonka tętnic, opisał jej właściwości biologiczne, a następnie wprowadził ją do terapii chorób tętnic. Rok później odkrył pierwszy selektywny inhibitor tromboksanów.
Na początku lat siedemdziesiątych opisał nieenzymatyczny mechanizm dla fibrynolitycznego działania niesterydowych leków przeciwzapalnych, wykazał rozszczepienie funkcji metabolicznych od inotropowych w sercu oraz udowodnił doświadczalnie, że "Rabbit Aorta Contracting Substance" jest metabolitem kwasu arachidonowego, czym umożliwił odkrycie w B. Samuelssonowi, laureatowi Nagrody Nobla, tromboksanu A2. W 1975 r. spostrzegł, iż glukokortykosteroidy hamują uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidów, dzięki czemu R. Flower mógł odkryć lipokortyny.
Ogłosił i udowodnił hipotezę mówiącą, że częste napady astmy oskrzelowej spowodowane są zahamowaniem aktywności cyklooksygenazy przez aspirynę i inne niesterydowe leki przeciwzapalne. W ostatnich latach odkrył, iż leki przeciwpłytkowe, m.in. klopidogrel, wywierają silne działanie fibrynolityczne w mechanizmie zależnym od śródbłonka tętnic[1].
Na początku lat osiemdziesiątych XX wieku był rektorem Akademii Medycznej w Krakowie.
W 1990 roku kandydował na urząd prezydenta miasta Krakowa. Przed wyborami prezydenckimi w 2010 roku poparł kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego, podpisując deklarację „Polska jest najważniejsza”[2].
Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 12 lipca 2002 "za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej" odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[3].
- ↑ Gryglewski RJ, Dupin JP, Uracz W, Swiês J, Madej J, Hou G, Gravier D, Casadebaig F. Thrombolysis by thienopyridines and their congeners. „Journal of Physiology and Pharmacology”. 51, 4, s. 683-693, 2000.
- ↑ Krakowski społeczny komitet poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info. [dostęp 2013-09-12]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 50, poz. 722
Linki zewnętrzne
- polska.gov
- {{{osoba}}}, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB).