Przejdź do zawartości

Samochody, które zjadły Paryż

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Samochody, które zjadły Paryż
The Cars That Ate Paris
Gatunek

czarna komedia

Rok produkcji

1974

Data premiery

10 października 1974

Kraj produkcji

Australia

Język

angielski

Czas trwania

91 min

Reżyseria

Peter Weir

Scenariusz

Peter Weir
Keith Gow
Piers Davies

Główne role

Terry Camilleri
John Meillon
Kevin Miles
Melissa Jaffer
Max Gillies

Muzyka

Bruce Smeaton

Zdjęcia

John McLean

Scenografia

David Copping

Montaż

Wayne Le Clos

Produkcja

Jim McElroy
Hal McElroy

Wytwórnia

Salt Pan Films
Royce Smeal Film Productions

Dystrybucja

Monolith (Polska)
New Line Cinema (USA)
Z (Australia)

Samochody, które zjadły Paryż (ang. The Cars That Ate Paris) – australijska czarna komedia z 1974 roku w reżyserii Petera Weira, utrzymana w nurcie australijskiego gotyku.

Fabuła

[edytuj | edytuj kod]

Arthur Waldo budzi się po wypadku samochodowym ze śpiączki w szpitalu, w nieznanym sobie australijskim miasteczku Paryż. Dowiaduje się, że jego brat zginął w wypadku, co wywołuje u Arthura poczucie winy i lęk przed prowadzeniem samochodów. Zmuszony przez okoliczności do pozostania w miasteczku, poznaje jego dziwacznych mieszkańców i zostaje otoczony opieką burmistrza, który zaprasza go do swojego domu. Arthur stopniowo odkrywa, że jedynym źródłem utrzymania mieszkańców są ustawione wypadki samochodowe, a samochody ofiar stają się trofeami. Same ofiary, w katatonicznym stanie, znajdują się na oddziale szpitala prowadzonego przez doktora Midlanda, który przypomina Frankensteina. Jednocześnie w mieście narasta konflikt pomiędzy starszymi mieszkańcami a młodzieżowym gangiem, który terroryzuje miasteczko jeżdżąc dziwacznymi pojazdami skonstruowanymi z elementów zniszczonych samochodów. W finale salowy Daryl prowadzi młodych w kawalkadzie groteskowo przystrojonych, najeżonych pojazdów, do brutalnej walki przeciw autokratycznej władzy burmistrza. Arthur jest zmuszony do opowiedzenia się po jednej ze stron konfliktu i wybiera złowieszczego burmistrza, jednak gdy ten niszczy jeden z wozów i zabija Daryla, udaje mu się ocknąć z letargu, przełamać lęk przed prowadzeniem samochodu i wyjechać ze zniszczonego miasta[1].

Samochody, które zjadły Paryż to czarna komedia utrzymana w stylistyce australijskiego gotyku: nurtu kina australijskiego lat 70. i 80., który korzystał z nawiązań do popkultury, a jego eklektyczny styl wizualny zawierał groteskowe i przewrotne elementy[2]. Weir wykorzystuje także elementy innych gatunków, takich jak parodia, western (konie zastąpiono tu samochodami), fantastyka naukowa (szalony doktor i jego podopieczni) czy horror[3]. W filmie pojawiają się również elementy absurdalnego humoru Monty Pythona[4].

Obsada

[edytuj | edytuj kod]
  • Terry Camilleri – Arthur Waldo
  • John Meillon – burmistrz
  • Kevin Miles – Dr Midland
  • Mellisa Jaffer – Beth
  • Max Gillies – Metcalf
  • Danny Adcock – policjant
  • Bruce Spence – Charlie
  • Rick Scully – George
  • Max Phipps – Rev. Mulray
  • Petere Armstrong – Gorman
  • Chris Haywood – Daryl
  • Deryck Barnes – Al Smedley
  • Charles Metcalfe – Clive Smedley
  • Joe Burrow – Ganger
  • Edward Howell – Tringham
  • Tim Robertson – Les
  • Herbie Nelson – mężczyzna w domu
  • Kevin Golsby – ubezpieczyciel

Źródło[5].

Produkcja

[edytuj | edytuj kod]

Obraz jest pierwszym pełnometrażowym filmem fabularnym Weira. Powstał w 1974 roku dzięki wsparciu finansowemu rządowej instytucji Australian Film Development Corporation[6], a przy produkcji wielu znajomych Weira pracowało prawie za darmo[7]. Pomysł na film narodził się we Francji, podczas podróży Weira samochodem, gdy automatycznie ruszył objazdem, który wskazali mu nieznani mężczyźni, choć nie było widać żadnego powodu do zmiany trasy, a niepokojącą atmosferę wzmagała mgła[7]. Zdjęcia kręcono głównie w miejscowości Wattle Flat w Nowej Południowej Walii.

Z początku trudności przysporzyło znalezienie krajowego dystrybutora, ze względu na głębokie różnice między Samochodami... i poprzedzającymi je popularnymi filmami australijskimi[8]. Dzięki producentom Halowi i Jimowi McElroy film pokazano w 1973 na Festiwalu Filmowym w Cannes; choć udało im się zyskać przychylność Rogera Cormana, ten później wycofał się z deklaracji dystrybucji filmu w Stanach Zjednoczonych. Gdy w 1976 New Line Cinema został zagranicznym dystrybutorem filmu, na potrzeby rynku amerykańskiego zmienił tytuł na The Cars That Eat People (tłum.: Samochody, które jedzą ludzi), wprowadził głos narratora oraz zmienił montaż bez zgody Weira[7]. Choć obraz nie osiągnął sukcesu finansowego, zdobył za to grono wielbicieli[4].

Opinie

[edytuj | edytuj kod]

Według Matta Edwardsa (Den of Geek) Samochody, które zjadły Paryż to „czarna komedia i film satyryczny, ale też film całkiem szalony”[9]. Albert Nowicki (His Name is Death) pisał: „Film o takim tytule nie powinien tulić do snu, bo ma w sobie zawadiackość i surrealnie poetycki wydźwięk. W Samochodach... odrzuca Weir tendencje, jakie dotychczas panowały w kinie australijskim, ale sam fakt, że jest to projekt niemożliwy do sklasyfikowania, nie świadczy jeszcze o niczym. Zamiast niezatartym klasykiem – jak Rocky Horror Picture Show czy rówieśnicza Teksańska masakra piłą mechaniczną – pozostaje projekt Weira irracjonalną ciekawostką”[10]. Według Marka Haltofa różnorodność tematów i atmosfery, oraz mnogość elementów odmiennych gatunków filmowych prowadzi do braku napięcia w filmie[3]. Stwierdza on także, iż naszpikowane ostrzami pojazdy, które podkreślają absurdalną przemoc obrazu, w pewnym sensie zwiastują mroczną, futurystyczną serię filmów George’a Millera zapoczątkowaną obrazem Mad Max[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Haltof 1996 ↓, s. 14.
  2. Haltof 1996 ↓, s. 12.
  3. a b Haltof 1996 ↓, s. 15.
  4. a b Kempna-Pieniążek 2017 ↓, s. 9–10.
  5. Haltof 1996 ↓, s. 160.
  6. Haltof 1996 ↓, s. 4.
  7. a b c Tibbetts 2014 ↓, s. 71.
  8. Tibbetts 2014 ↓, s. 54.
  9. Edwards, Matt (2008-06-26). „The Cars That Ate Paris DVD review”. denofgeek.com. (ang.) [dostęp 2019-02-10].
  10. Nowicki, Albert (2019-02-10). „'NO ONE LEAVES PARIS’. ('SAMOCHODY, KTÓRE ZJADŁY PARYŻ’, 1974)”. hisnameisdeath.com. [dostęp 2019-02-10].
  11. Haltof 1996 ↓, s. 16.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Glenn, G.; Murray, S. „Production Report: The Cars That Ate Paris”, Cinema Papers, styczeń 1974, s. 18−26.
  • Marek Haltof: Peter Weir: When Cultures Collide. Nowy Jork: Twayne Publishers, Simon & Shuster Macmillan, 1996. ISBN 0-8057-7843-8.
  • Magdalena Kempna-Pieniążek, Przemysław Pieniążek: Inny/Obcy. Transnarodowe i transgresyjne motywy w twórczości Petera Weira. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017. ISBN 978-83-226-3302-1.
  • Peter Weir: Interviews. John C. Tibbetts (red.). University Press of Mississippi, 2014. ISBN 978-1-61703-898-3.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]